Katalog

U r h a n Pamuk'un son romanı" Yenı Hayat" üzerine epey şey yazıldı ve söylendi. Hep olumlu olan bu söylenenlerden farklı olarak, Gürhan Tümer başka bır boyutta yaklaşiyor romana. GURHANTUMER nuda yok Cvet yok Ama bu yokluğa karşı yapılabıiccek hıçbır şey de mı yok? Ben, kendı adıma, pek bır şey yapamıyo rum, yalnızca uzuluyorum, ofkelenıyo rum vebırde ıs.tebıı vı/ıvıya/ıyorum Şımdı yıne Yenı Hayat a donuyo rum Aşağıdakı satırlarda, onun hakkın da yukarıda soyledıklerımden bıraz da ha farklı, bırazolumsu/şeylersoyleyece ğım Yazarı, romanını 17 bolume ayırmış Oysa ben, bu yapıtın, kabaca 2 bolum den oluştuğuna ınanıyorum Bıçakla ke sılmış gıbı, bır ayırım yapmak belkı zor Ama bence, benım ayırımıma gore, 1 bolum, aşağı yukarı, Orhan Pamuk'un ılk 6 bolumunu, ılk 85 sayfayı, yanı ro manın, yaklaşık uçte bırınden bıraz azını kapsıyor Gerısını, yanı 11 bolum ve 190 sayfa, benım 2 bolum dedığımı oluştu ruyor 1 bolum, duşle gerçeğın kanşımı Ve Blrazda olumsuduklap K ıtabın ılk tumeesı harıka "Bır gun bırkıtap okudum ve butun hayatım değıştı" tnsanı alıp goturcn, duşlere suruklcyen, buyulu bır tumce Kıtap kavramına bır ovgu Gerçektende, budurum,yalni7ca o gi7emlı kıtap ıçın değıl, pek çok kıtap ıçın geçerlı bence Gerçekten de, kıtap okuyunca, kıtaplar okuyunca, ınsanın yaşamı değışır, değışmeü, yoksa ne ışe yararokumak5 İkıncı tumceyı de beğendım Daha ılk sayfalarındayken bıle, kıtabın gucu nu oyle bır hıssettım kı ıçımde, oturdu ğum masadan ve sandalyeden govdemın uıaklaştığını sandım" Bu duygu bana hıçmıhıçyabanudeğıl Okuduğumbır çok kıtap yaşatmıştır bana buna benzer bırduyguyu Şu so/lerde ıse, Orhan Pamuk'un yenı hayatına ılışkın ıpuçları var ( ) Kıtap tan yuzumc fışkıran ışıkta kohnemış odalar gordum çılgın otobusler, yorgun ınsanlar soluk harfler kayıp kasabalar ve hayatlar, hayaletler gordum Bır yol culuk vardı hep vardı, ntr şey bır yoitu luktu " Gerçekten de, roman boyunca, ya/ar kâh yalnı/, kâh Canan'la bırlıkte çok, bırçok yokuluk yapacaktır Bu yolcu luklar, hep otobuslerle, o bıldığımı/ Anadolu otobuslerıyle yapılacaktır 3 bolumdc başlayan bu yoltuluklar, o vıdeolu, o bol ka/\ılı çoğu gece yapılan yolculuklar lomanın tn başarılı buldu ğum, en çok sevdığım sayfaları Butun bu yokuluklarneden'1 Llbttte kı, temelde, o kıtabın etkısıyle ama kımı /am.ın da, nedensı/, daha doğ rusu, pek rastlantısal buram buram nıa eera kokan nedenlerle Bır kucsınde kasabaya gore fazlaca genış tutulmuş hangar mısalı bır bekleme salonunda ho parlorden fışkıran madenı ses Canan da derın bır dılek, orada, kalkış saatı bıldın len otobusun varacağı yerdc olma ısteğı uyandırdı vebı/ kaışıkoymamaragmcn bu ıstegc uyduk Bıı başka sefcrınde go /u yaşlı .ınnesı sıgaıalı babası ve elınde kuçuk plastık bavuluyla bırlıkte otobus lere doğru yuruyen bır delıkanlının pc şınden Boyle bır maccraulık, en mıskınlerın en dıngınlerın, en yerleşmışlerın bıle go nullerınde vardır Boyle bır sersenlık başıboşluk, bırçok kışının yureğını hoş ettırır, duşlerını kamçılar ve butun bun lar da kışıkrın bu romanı scvmelennın "Yeni Hayat"ın artılan ve eksileri Yabancı olmayan duygular Olajjanüstü dünyanın olağanlı nedenlerındenbırı olarak gosterılebılır Boyle daha başka ornekler verebılı rım Orneğın, o gızemlı kıtabı o delıkan lıya veren, zaman /aman ortadan gı/emlı bır bıçımde kaybolan, tepeden tırnağa gı/em olan Canan ı sevmedığımı soyle yemem, o gece yolculuklarında anlatılan ka/alardan etkılenmedığımı soyleye mem, o gece yarısı garajlarında, o Ana dolu lokantalarında, o kasabalarda ol mak ıstemcdığımısoyleyunem So/u bu doğrultuda daha fazla u/at mayacağım, çunku bır başka noktayı, çok onemlı saydığım, aklımı hep kurca layagelen bır noktayı vurgulamak ıstıyo rum aşagıda Şoyîe duşunuyorum Butun bunlar, ' Yenı Hayat"ın butun bu başarılı yonle rı butun bu gu/ellıklerı, onun bır "best sellcr" olmasının gerek nedenı olabılır belkı ama yeter nedenı olama/ Olama/, çunku boyle ya da başka turlu başarılı yonler gu/ellıklerıçerendunyakadarkı tupvarbudunyada venedenolmusın.bu ulkede dc Onlaıda huzunlu garajlar, korkunç ka/alar, sonsu/ otobus yoku lukları yok belkı ama, başka şeyleı başka huzunlu, başka korkunç şevler, başka turlu yolculuklar var Onlarda da tadına doyıılma?, ınsanın yureğıne ışleycn, ak lından çıkmayan sayfalar var Ve bır kı yaslama yapıldıgında, salt daha çok sattı ğına bakarak, "Yenı Ilayat"ın sayfaları nın, onların kımılerınınkınden daha do yuruuı, daha "buper olduklarını, uç, dort beş mıslı daha lyı olduklarını soyle nıek tox Başkalarını bılmem, ama ben kendı adıma soyleyemıyorum bunu Kaldı kı, a/ sonra, bu romanla ılgılı ola rak, onun cksı hanesıne yazılacak başka şeyler soyleyeceğım ^»ımdııse busavımı kanıtlamak ıçın, boyle bır yazıda, başka romanlardan ornekler vermeye kalkma nın, olanaksu, anlamsı/, saçma olacağı na ınanıyorum Otekılerden,yanıyalni7 ca çok satan çok duyulan, çok duyurulan kıtaplan okuyanlardan umudum yok Antak, çok sayıda kıtap, çok çeşıtlı kıtanlar okuyanların benı anlayataklan na, bana hak vereceklerıne ınanıyorum ve dıyorum kı Acaba şu unlu medyanın payıne, payınekadar Orhan Pamuk un, "Yenı Hayat'ın "best seller" olmasın da? Yanlış anlaşılmasın dıye vurgulaya yım Benım "best sellcr"lere, ışın ıçınde hep bır bıt yenığının bulunmasından kuşkulandığım ıçın, alerjım var Amabu, butun çok satan kıtapların mutlaka ber bat yapıtlar oldukları anlamına gelmez Benım ıtıra/ım, onların, kımı ke/ en fa/la kendılen kadar, kımı kez de, kendılerın den daha ıyı olan yapıtların haklannı ye melerı Bu haksızlık benı ofkelendırıyor Acaba dıyorum, otekıler de, boyle kampanyalardan yararlansalar, ataba onlar da otekılerleyarısabılırler mı • > A/ onte desoyledığım gıbı, bu konula rı kımılerıne anlatmakta guçluk çekebılı rım,belkıhıçbaşaramayabılırım çunku, verılebılecek klasık yapıtlar pek çok ve pek bellı Orneğın ateş olmayan yerden duman Likmayaca&ı, otekılerde de bır cevherolsaydı bırılerınınonları mutlaka farkedeceğı, eğer bır yapıtta ış yoksa, en usta reklamcıların, en buyuk eleştırmen lerın bıle onu doruğa çıkaramayatakları soylenebılır Butun bunlarda doğrunun payı elbettekı vardır Ama bunların tersı de, a/ da olsa, hıç mı olmaz5 Bence olur, mutlaka oluyordur Adam Anadolu nun bır ucra koşesındedır, yayınlayamamak tadır yayınlasa da eleştırmenlere, med yaya u/anamamaktadır uzansa da onla rın çarklarını gurul gurul çevırememek tedır Ozamandadenılebılırkı Ncyapa lım bu dunya haksızlıklar dunyası, eksık bır dunya, bu dunyada mutlak eşıtlık, tam adalet yok, yalni7ca bu alanda, bu konud ı değıl, bırçok alanda, bırçok ko bu, dengelı bır karışım Romanın baş kahramanının evı, annesı, Taşkışla, Tak sım Meydanı, Sıraselvıler Caddesı, Sarı yer mınıbus durağı, Dolmabahçe'ye ınen yamaç, dahası, o oolumdekı Canan bıle, butun bu mekânlar, bu ınsanlar, gerçek Bu gerçek dekor ıçınde, yer yer, zaman /aman, duşsel, gerçekustu oğeler var OrneğınMehmct ın.Taksım'ınortasısa yılabılecek bır yerde, ıyı anlasılmayan bır nedenle vurulrnası, gerçek bır mekâna yerleştırılmış gerçekustu bır motıf Taş kışla da, Mımarlık Fakultesı eğıtımını surdururken, bırçok oğrenu, gunluk ya şamını surdururken, ıkı kışının.okuduk ları gı/emlı kıtap u/erıne konuşmaları, o olağan dunyada varolan ve ıçerığı, neden olağanustu olduğu pek açıklanmayan o kıtabın, kımı ınsanları çok etkılemesı çok gızemlı Sonra, betımlenen garajlar, lo kantalar, otobusler, gece yolculukları, hem gerçek, hem duşsel Ka/alar da oyle Butun bunlar, uyanık gorulen duşler gı bı Uyanık olmak demek, gerçekle bağ lantının kopmamış olması demek Duş gormek ıse bu bağlantının kopması de mek Işte bu ıkılık, bu ıkılem, bu çelışkı, bu gerılım, bu karşıtlık, heyecan verıcı, etkıTeyıcı Oysa, benım ayırımınıla 2 , Orhan Pa muk'un ayırımıyla, 7 bolume geldığı mızde, durum değışıyor Ondan sonra artık mutlak bır duşsellık, mutlak bır ola ğanustuluk, mutlak bıı gerçekustuluk başlıyor Gıdılen mekânlar gerçek me kânlar değıl, varılan kasabaların adları uydurma.Gudul.Vıranbağfılan Uydur ma oldukları da, ınsanı, haydı başkaları adına değıl kendı adıma konuşayım yal nızca, benı rahatsız cdccck kadar besbel lı O kasabadakı bayıler toplantısı ıle bır lıkte, ıpler kopuyor, ışler çığrından çıkı yor, kışıler, olaylar arasındakı bağlantı lar, alabıldığıne keyfıleşıyor, bedavalaşı C U M H U RI Y E T K İ T A P SAYI 262 I SAYFA 10