Katalog

Onur Bilge Kula, "Alman Kültürü'nde Türk imgesi"ni araştmyor. Bin yıllık gecmisin değeri Kültürlcr arası eğitim ve iletişim konusunda Almanya'da ve Türkiye'de yayımlanmış kitapları ve bilimsel yazıları, uluslararası kongrelere sunulmuş bildirileri bulunan Onur Bilge Kula üç yıldan beri "Alman Kültüründe Türk İmgesi" konusunda çalışıyor ve çalışmalarının sonuçlarını art arda yayimlıyor. AYTEKIN KESKIN na sunmayı amaçlamış. Sayın Kula bu irdelemeyi yaparken, iki farklı topluluk arasındaki insancd ilişkileri ve iletişimi zorlaştıran tarihsel birikimi açığa çıkarmayı, iki kültürü ve o kültürler içerisinde yetişmiş insanları karşılıklı saygı ve kabul çcrçevesindeyakınlajtırmayıhedeflediğlnivurgulamış. (s.15) Alman Kültüründe Türk İmgesiI'de 10881540 yılları arasındaki Alrnanlarca Almanca ve Laünce'de yazılı belgelerde: Haçlısavaşlarınakatdmışsavaşçdarın.tüccarların, gezgincilerin izlenimleri, Alman uyruklu tutsakların Anadolu'daki uıtsaklık anılari; din adamlarının yaklaşımları, edebiyatçıların ve filozofların Türk'e ve Türk kültürüne bakışları o zamanın koşulları da gozetdip irdelenerek, yansız, bilimci yorumuyla Türk okuruna sunulmuş. Araştırmanın birinci cildi, "Alman Kül S on 30 yıldır işgöçü nedeniyle Almanya'da yaşamlarını sürdüren ve bugün 1.5 milyonu aşan sayıları ilc cn kalabalık (yabancı) farklı kümeyi oluşturan Türkler; kendilerine yönelik Möln ve Solingen kıyımlan ilc Alnıanya ve Avrupa'nın gündemini oluşturdu. Bu çerçevede başka zamanlarda gündeme gelmeyen TürkAlman ilişkileri hem Türkiye hem de Almanya kamuoyunda sık sık konulaştırıldı. Bugünü daha iyi anlayıp yorumlamak için düne bakmak aklın ve bilimin onayladığı bir yaklaşım; çünkü hiçbir şey birdenbire gerçekleşmiyor. Her olgunun arka alanıçok öğreticibilgilerledolu. Özü anlamak ve tanımak için de "başka"ya yönelmek, "başka"nın seni nasıl gördüğünü irdelemekgerek. Bu yaklaşımla AlmanTürk ilişkilerinin dününebakıldığında 1000 yıllık bir geçmişin olduğu görülür. İnsanlann yaşantdarını, düşüncelerini, isteklerini kalıcı lulma tercihleri, bu uzun geçmişin izlerinin kaybolup gitmesine izin vermemiş. Tercihlerini bu yönde yapıp, dönemleri yazdarıyla ölünısüzleştirenlere insanlık adına teşekkür borcumuz olnıalı. Almanlar ile Türkler arasındaki ilişkilerin somutlaştığı yığınla yazılı bclge var. Iki farklı soyköksel kümcnin karşdaşma ve tanışmalarının tanıklığını yapan ilk belgeler 1000'li yıllardan günümüze kadar ulaştınlmıştır. Germanist, Eğit ve Kültürbilimci Onur Bilge Kula, Alman kültüründe Türk tmgesi başlıklı iki cilti yayımlanan araştırmasında 1000 yıllık bir dönemi kapsayan TürkAlman ilişkilcrini, Almanca'da kaleme almmış yazılı ve yazınsal belgelerde irdelemiş. Kula, 1088'den başlayıp 17. yüzyıla kadar, Almanların Türkiye ve Türkler bakkındaki izlenimlerini yansıtan yazılı ve yazınsal belgelerdeki Türk insanının, Anadolu insanının ve kültürünün Alman kültüründeki etkilerini, izlerini Türk okuru18 re saldırıp, onların ruhlarını bedenlerinden söküp atmaya hazırdılar. . Tanrı yardım etti ve ordumuz kazandı. Bizimkiler öldürdükleri Türklerin cesetlerinı kcntin sokaklarınaattılar.. "(s.40) Kula, tarihsel gelişim süreci içinde Almanların Türklere ilişkin izlenimlerini, bunların tek tek Almanların bilincinde yarattığı çağrışımları, bıraktığı izleri belgeletüründe Türk İmgesi I"de ilk belge 1088 re sığdırnıanın olanaksız olduğunu haklı yılında dönemin Bizans tmparatoru Alekolarak vurgulasa da her iki kitapta irdelesios Kommenos'un Kont Robert'e gönnen belgelertle açığa çıkaıı yargının, son derdiği bir mektup, tmparator mektupta gdişmeleri doğrulayacak nitelikteeıken ve ileride gerçekleşecek bir üngörüden söz düşüncc verir nitelikte olduğu görülür. eder: "Uyarılarımı önemsemezsenız, TanYazar, 45. sayfadan itibaren dilsel kar rı ve l.atin Hıristiyan kilisesi yardıma koşmaşadan kurtulmak, söyleyinı ve diğer maz ise, Hıristiyanlığın merkezi Konstansözcük türetimini olanaklı kılmak için tinopol Türklerin elin'e geçecektir." (s.31) "imaj" yerine "imge" kullanıyor. Yazarın Türkler o yıllarda ulusal kükenlerinden bu dilsel duyarlılığı her iki cılde de sinmiş. çok.yenibirdinin (Islaındininin) hı/.layaDün ile bugün arasında bitimsiz bir diyılmasını sağlayan etkin bir güç ve I Iıristiyalog olanağı sunaıı belgelerı, Haçlı seteryanlık için potansiyel bir tehlike olarak göleri sırasında 1096, 1097, 1098 tarihli, İzrülmüştür. nik ve Antakya'dan yazılmış mektupları Türklerin AlmanUrla kitlesel boyutta ilk konulaştırmış Kula. karşılaşma ve tanışmaları I Iaçlı Seferleri Savaş ortamında yenilgiye uğranıa, ısçerçevesinde Iznik yakınlarında gerçekletenmeyenbirdurumdur. Budıırumundoşir. Bu karşılaşma, Haçlı seferlerinc katığal sonutu karşı taraf (Türkler), "aşağılan, adı bilinmeyen bir savaşçının anılarına lık", "alçak", "barbar" nitemlerle değerdayanılarak Robertus Monachus'ca hazırlendirip, Avrupalının belleğine yerleşen lanan "Historia Hierosolymitana" adlı ilk "şeytan Türk" benzetmesi yapılır. Bu kez 1101 yılında yayımlanmış bu yapıtta olumsuz nitemlerın yanında ınektuplarda şöyle betimlenir: "... Bir süre sonra Alortaya çıkardığı yer yer Türklerin "gözumanlar Iznik kentine geldiler ve Exerogorpekliği", "savaş tekniklerindeki yeteneklego adlık aleye ycrleştiler... Kalede bol mikri" ve "cesaretleri"nı ortaya koyan anlatımtarda yiyecek ve şarap depolanmıştı... larvurgulanır. (s.54) Türkler bir süre sonra geldiler... 11 Ekim 1098, Antakya'dan yazılan bir Almanları hemen teslim olmaya zorlamak mektupta Türkler: "Horasan'da, Kuiçin kaleye gelen suları kestidüs'te, Şam'da her yerde Haçlıların önüne ler.Kaledekiler, susuzluktan atların, eşekçıkan güç" olarak değerlenuirilirken aynı lerin,s>ığırların ve öbür hayvanların damarzamanda idealize edüir. İşte bunlara birlarını kesip, kanlarını içtiler. Bazıları sidikkaç örnek "Kim Türklerin akıllığını, go/.ülerini avuçlarına veya testilerde biriktirip pekliğini ve savaş yeteneklerini betimlemeye yetecek düzeyde bilgi ve bilgili olabiiçtiler..." (s.38) lir?.. Eğeronlar (Türkler), Isa'ya inançla Bir ba^ka yerde çatişma şöyle betimlerını korusalardı, güç, cesaret ve savaş sananir: "... Bizımkiler, (Almanlar) açbirinsatı yönünden onların düzeyine ulaşabilecek nın şölen sufrasına saldırması gibi Türklekimseçıkmazdı..."(s.62) Yazar (Kula) 9 yıl önceki belgeleri irdelerken AvruO N U R B İ L G E K U L A palıların kendileri karşısında tek Türkleri, Müslüman 1954 yılında Kayseri'de doğile özdeşleştirdiğini saptıdu. İlk ve orta öğrenimini aynı yor. kentte bitirdi. Berlin Teknik Türk kamuoyunda üzeÜniversitesi'nde Maden Miirinde çok tartışılan, Türk ve hendisliğiokudu. 1974'teTürTürkiye kavramlarının nekiye'ye döndü. EÜDTCF'de reden geldiği konusunda, Alman Dili ve Edebiyatı öğre120570 yılları arasında yanimigördü. 1978'detekrar Alşamış Alman Tannhaeumanya'ya gitti ve Berlin Özgür ser'in 1228/29 yılında yazÜniversitesi Eğitim Bilimleri dığı bir şiir'i alıntılar. "... Fakültesi'ni bitirdi. Aynı böSert ve can yakıcı esiyor rüzlümde "Kültürler Arası Eğitbigârlar / Türkiye tarafından lim ve Türk Göçmen tşçi Kül(von Türkie)." Ayrıca Latürü" konulu doktorasını tatince olarak Haçlı seferleri mamladı. 19791986 ydları kumandanı Friedrich Bararasında Berlin Eğitim Bakanborassa'nın (11181190) lıjı nezdinde öğretmen ve Bergüncesini tutan Ansben talin Ozgür Üniversitesi'nde üğratından, Türkiye kavramıretim elemanı olarak çalıştı. ııın "Türklerin toprakları, Doç. Dr. Onur Bilge Kula, Türklerin ülkesı" olarak 1986 yılından bu yana Çukukullanıldlğı vurgulanır. rova Üniversitesi Eğitim Fa(s.71) kültesi öğretim üyesidir. 32 yd Osmanlı topraklarında (Anadolu'da) tııtsak C U M H U RI Y E T K İ T A P S A Y I 1 8 1 SAYFA