Katalog

Tiirkiyeli sosyalistlerin Mellor'un orta ya koyduğu eleştirilerle tartışmaları, çözüm önerilerini değerlendirmeleri gerekli. Zaten O da, kendisine tartışma muhatabı olarak sosyalistleri seçerek anlamlı bir mesaj yollamakta: "Kitabın sesleneceği bir okuyucu kitlesi düşündüysem eğer, onlar feministler ya da ye şiller tleğil, (eminist ve yeşil politikaları kucaklamaya ikna edebileceğimi umduğum sosyalistlerdi." Mary Mellor'u okumak, anlamaya çalışmak ve açtığı tartışma alanına hassasiyetle yaklaşmak gerekli. Çünkü, söyledikJeri bütiin sosyalist, feminist ve yeşillcri; eşit, temiz ve sömürüsüz bir dün yayı hedefleyen herkesi ilgilendiriyor: "Doğal kaynakların ekonomik ya da askerizorladağıtılmasınakarşıdüşünülebilecek tek alternatif, global çaptaki sosyalizmdirl erkek yönelimliendüstriyalizmi hedefleycn bir sosyalizm değil, kendinizi global bir insani toplum olarak kolektif biçimde tanımamızı ifade eden bir sosyalizm.) Sosyalizm her zaman için sınır tanımayan bir eşitlikçi dünyayıhedeflemiştir." • Sınırları Yıkmak Feminist, Yeşil Bir Sosyalizme Doğru / Mary Mellor./ Çcviren Osınan Akınhay /Ayrıntı Yaymları /msayfa. Dıs basında "Sımrları Yıkmak" GÜROL KOCA üşünsel hayatı bizim gibi daha çok çeviriye dayalı ülkelerde çevirilecek metinlerin seçimi büyük önem taşımaktadır. Bunun anlamı, Türk okurunun habersiz kaldığı veya yarım yamalak bilgilerle yetindiği dünyadaki kimi tartışmaların dikkatle seçilmesi, aktarılması gerektiğidir. Tercihan, lartışmaları bizzat yönlendirmiş kişilerin elinden çıkma eserler olmalıdırbunlar. Mary Mellor'un "Sınırlan Yıkmak" adlı kitabı herşeyden önce Türk okurunun gereksindiği bütün bu özellikleri taşıdığı için önemlidir. Ayrıntı Yayınları'nı bu yenilikçi ve özenli seçimi için kutlamak gerekmektedir. Kitap, ülkemizde adı sıkça geçen ve neredeyse ağaç dikme, park ve bahçe yapımı için yürütülen kampanyalar üe çevre kirliliği hakkındaki kulaktan dolma bilgilerle sınırlı kalmış yeşil hareket konusunda ayrıntılı bilgileri içermektedir. Daha da önemlisi kitap, yeşil düşünce biçiminin kapitalizmin sınırla rını belirleyen etkenlerin (ekolojik krizin kaçınılmazbir gerçeklik olarak kendini dayatması sonucu, kapitalizmin dünya halklarının temel gereksinimlerini bile karşılayamayacak bir yapıda olduğunun açığa çıkmasmın) analizini yapmaktadır. Böylece Mellor, maddi kıtlık koşuliarında kapitalizmin insanlı ğa yaşam kavgasından başka bir seçenek sunamayacağını, oysa sosyalizmin eşitlikçi düşünce yapısıyla bu koşullarla paylaşımcı bir ekonomik sistcme ola nak sağlayacağını bclirterek yeşil hare ket ile sosyalizm arasında köprü kurmaktadır. Ancak bu, gelenekscl çizgide bir sosyalizm (erkek egemen) olnıaya cak tır. Bu sosyalizm "kadtn deneyimli" bir toplumsal sistemi hcdefleyen feminist bir sosyalizm olacaktır. "Sınırları Yıkmak'ındiğerbölümlerindede Mellor, aralarındaki ilişkileri benzer eleştirellikle incelediği günümüz feminist, sosyalist ve yeşil hareketlerin içerikleri ve politik perspektifleri ile ilgili Türk okurları için aydınlatıu özellikler taşıyantezler sunmaktadır. "Sınırları Yıkmak" çeşitli feminist, D yeşil ve sosyalist dergilerde yoğuu bir ilgiyle karşılanmış ve olumlıı eleştiriler almıştır. Orneğin Caroline Ellis aylık Tribune dergisinde şunları yazar: "Mellor'un kitabının ekoloji politikası hakkındaki düşüncelerini belirttiği bölümler oldukça doy urucu. Derin ekoloji, tinsellik ve ekofeminizmin toplumsal M a r v M e ) | O r adalet ile eşitlik talepleriyle nasıl bağdaştığını Mellor'un titiz araştırmaları sonucu görebilmekteyiz." Bu yazının ardından çok geçmeden Socialist dergisinde kitapla ilgili Irene Bruegel'ın uzunbir yazısı yayınlandı. Kitabı sosyalist ağırlıklı bir bakış açısıyla değerlendiren Bıuegel, yazı.sının bir bölümünde şunları belirtmektedir: "Mary Mellor sosyalizmin 'tahayyül gücünü' yeniden oluşturmak amacındadır. Ekolojik kriz sosyalizmi her zamankinden daha fazla gerekli kılar kılmasına ama, sosyalizmin kenılisi krizdedir Dar perspektiH nedeniyle gerikalmıştır;ekolojiksınirlarınvarlığına karşı kapitalızm kadar kör ve kadınlarin taleplerine güneydeki insanların taleplerine oldugu kadar da duyarsızdır. Mellor sağlam ve arzulanan bir sosyali/m için gerekli çabanın şu dört temel ü/erinde inşa edilebileceğini savunmaktadır: feminizm, sınıt bilinc i, antiemperyalizm ve gezegenin ihtiyaçları... Mellor kiiabına ilk olarak çeşitli toplumsal hareketler arasındaki "sınırları yıkma'nın yollarını araştırmakla başlıyor. Bu araştırmayı da öncelikle sosyalizm, feminizm ve çevre hareketi arasındaki çok çeşitli ınücadele biçiminin anlaşılır bir dökümünü yaparak, sonra da her bir hareketi entemasyonel ve sosyalist feminist bir perspekülteneleştircrek gerçekleştiriyor. "Kadın değcrleri'ni kucaklayan ye şillerin aslında kadınların üzerindeki erkek egemen yapıyı nasıl görmezden gelebileceklerini; "global düşünme" direktiHerine rağmen özycrıetimli yerel topluluklar fikrinin nasıl ayrılıkları kızıştırabileceğini; yenilik ile ussallık üzerine yapılan eleştirilerin nasıl bağnaz ve tutucu bir hal alabileceğini göstererek yeşil düşüncenin topluluk ile toplum konusundaki dağınık fikirlerine sert eleştiriler getirmektedir. Mellor'a göre yeşil hareket tüketiciliği yapan fikirler ile Yeni Devir sosyalizmi artık köşeye sıkışmi'jtır. Mellor, teminist yeşil sosyalizmini oluşturan parçaları biraraya getiren hareket biçimlerini iiçüncü dünya kadınlarının çokuluslu sermayeye karşı gerçekleştirecekleri ve endiistri işçilerinin sağlık ve emniyet taleplerini içeren hareketler, toptan gıda nıaddeleri saıışlarını perçekleştirecek organik yapılı kooperatifler gibi belirli tanımlar içerisine yeıleştirmeye çalışıyor. Bu kitapta Mellor çok çeşitli iplikleri biraraya getirerek bunları özenle dokumuş ve ortaya kcndilerini sosyalist addedenler tarafından ileride işlenip değerlendirılmeyi bekleyen eşsiz bir kumaş çıkarmıştır..." "Sınırları Yıkmak" yeşil cenahta da ses getirmekte gecikmemiş ve ilk tepkilerden biri de Living Green'in yazarla rından Elaine Graham'dan gelmiştir: "Mellor'a göre ekolojik kıizin içkin herhangi bir politikası yoktur." Bu ilade çoğu okuyucuyu şaşırtsa da Mellor, birçok politik hareketin ilgi odağı haline gclmiş ve taraftar toplamış olmasına ragmen "yeşil hareket"in özgün bir politik telsefeden yoksun olduğunu ısraıla savunmaktadr. Yeşil politika anarşizm, liberali/m, feminizm ve muhafa zakârlık dahil çeşitli politik görüşlerden etkilenmiştir. Bu politik görüşlerde bir "yeşil duyarlılığın" varlığından sözedilebilir hiç kuşkusuz, ancak yeşil görüşe destek veren her politik hareketin bu yeni perspektiften kendi amaçları doğrultusunda yararlanmaya ve yeşil hareketi kendilerine mal etmeye çalıştığı da gözden kaçırılmamalıdır. Bununla birlikte yeşil hareketin politik yönüne ilişkin anlaşılır bir açıklamaya ihtiyaç vardır ve Mellor bu açıklamanın en iyi şeilde yeşil harekete ilişkin bir analiz ile sosyalist ve feminist bir sentez sayesinde gerçekleştirilebileceğini savunmaktadır... Ekofeminizınden derin ekolojiye, tinsellikten "Yeni Devir" sosyalizme kadar yaptığı ayrıntılı araştırma övgüye değerbirçaba. Başlı başına kitabın kaynakçası bile yeşil konularla ilgili ciddi araştırma yapmak isteyenler için çok çeşitli ve değerli bilgilere sahip... Mellor kitap boyunca politik manzaranın, politik ve ekonomik sistemlerimize girmiş olan yeni değerleri ile içine alacak şekilde yeniden tanımlanması gerektiği görüşünün üzerinde duruyor. Bu gerekliliğin farkındalığının kendileri için yeni birşey olmadığmı düşünen yeşilciler, ekolojik poliıikanın yararlı işler, ekonomik gelişme ve bireylerin kolektiviteyle olan ilişkileri konusunda alınacak tavırların sınırlarını yeniden çizecek bir programa ihtiyaç duyduğunu zaten bildiklerini belirteeeklerdir. Bununla birlikte, Mellor doğanın tahakkümünün analizini yaparak bunu kadınların patriyarkal kölelikleriyle özdeşleştirip temini/.m düşüncesi ile yeşil politikayı birleştiren ilk kişi de değildir. Bu kitabıyla ona asıl önemli bir yer sağlayan, kitabındaki kadınların doğayla, faal bir hayatla, aileleri ve yeniden üretimle girdikleri ilişkilerin sürekliliğini cinsiyet ayrımı ve toplumsal statü gözetmeden sağlayan "kadın" değerlerine (radikal feminist ile derin ekolojistlerin ortaya çıkardıkları tleğerlere) ulaşma yollarını parlak ve zekice kaleme almasıdır. Bu açıdan değerlendirince Mellor, günümüzdeki yeşil duyarlılığıonaylayan, takat onun cinsiyetçi politikasına cleştirel bir dikkatle yakl.ışılması gerektiğini düşünen teministler, yeşil düşüncenin gerçek içeriği hakkında tam ve tatmin edici fikirler de verebilmektedir..." • S AY F A C U M HU R IY E T K İ T A P S A Y I 1 7 9