Katalog

lnsanlık tarihi ile kıyaslandığında "vatan", "bayrak", "milli birlik ve beraberlik" gibi kavramlann yaklaşık iki yüzyıl gibi oldukça kısa bir tarihi olduğu görülür. Yaşadığımız coğrafyada ise çok daha kısa bir geçmişe sahiptirler. Uğruna milyonlarca insanın öldüğü, sürgün yaşadığı bu kavramlar varlıklannı diğer insanları "dışlayarak" sürdürmektedirler: Düşmansız yapamazlar, yoksa yaratırlar... Kafkaslar ve Balkanlar'daki ertelenmiş "milli" sorunlara komşu olunur, Ortadoğu gibi hiç durulmayan "etnik" ve "dini" karmaşanın ortasında yaşanır, Avrupa'da boy gösteren milliyetçiliğin gayri meşru beslemesi olan "ırkçı" saldınlara maruz kalınırken aynı "milliyetçi" mantığın ürünü olan "21. yüzyıl Türk asn olacaktır" türü kışkırtıcı söylemlerin "barış"la bir ilgisi olmadığı ortadadır. "İçe kapanarak kendini dışa dayatmak" mantığı, insanlann birbirine artık "çok yakın" olduğu çağımızda insanlık kültürünü zenginleştirme çabasına girmektense, ucuz hamaset edebiyatı yaparak yeni "şiddet tohumlan" ekmek anlamına gelmektedir. Ünlü tarihçi E. J. Hobsbavvm bu kitapta "millet ve milliyetçilik" serüvenini derinlemesine , ;^, inceliyor. Son iki yüzyıllık tarihin bulanık sulanndan çarpıcı sonuçlar çıkararak milliyetçiliği insanlann zenginleşen kimlik arayışlannın çok gerisinde kalan ve "geİeceği olmayan" bir eğilim olduğunu saptıyor. Türkçc basıma yazdığı önsözde ise Rus, Sırp ve Türk milliyetçiliğinin tehlikelerine dikkat çckiyor. Jlki yüzyıl önce, Fransız Devrimi modern dünyanın değerler sistemini en iyi özetleyebilecek ilkeyi, "Özgürlük, Eşitlik, Kardeşlik" formülüyle ortaya koymuştu. Burjuvazi, kapitalizmdeki fetihçi ruhun dünyanın bütün toplumlannı Avrupa modeline göre homojenleştireceğine ve Fransız Devrimi'nin bayrağını bütün halklara taşıyacağına inanıyordu. Oysa tam tersi oldu. Kapitalizm yayıldıkça toplumlar arasındaki eşitsizlik giderek büyüdü ve sonunda kapatılması olanaksız bir uçurum, keskin bir kutuplaşma doğdu. Avrupamerkezcilik bu uçurumu, bu kutuplaşmayı meşrulaştırmak için Batılılarca uydurulmuş bir ideolojidir. Kapitalist üretim tarzının özündeki adaletsizliği, eşitsizliği gizlemek için, sömürülen toplumlardaki iç etkenleri ve Avrupa tarihinin benzersizliğini öne sürer. Bu ideolojiye karşı giderek büyüyen hoşnutsuzluk, SSCB ve Doğu Avrupa'daki sistemin çöküşünden sonra, milliyetçiliğe, kültürcülüğe, İslamcıhğa, radikal aynlıkçı, gelenekçi ve tutucu hareketlere çok elverişli bir zemin yaratmıştır. Samir Amin, "tersinden Avrupamcrkezcilik" diye nitelediği bütün bu tepkilerin kapitalizmin ekmeğine yağ sürdüğünü, bugünkü koşullarda akla yatkın tek tasannın, Batı'nın dayattığı tekmerkezli, bütünleşmecilik yanlısı, totaliter "yeni dünya düzeni"nin yerine, çokmerkezli, evrensel değerlere sahip çıkacak, kapitalist sistemle bağlantısını kendi koyduğu kurallara göre düzenleyecek yeni bir sistem yaratmak olduğunu savunuyor. / ,ı * Ivuzeyle Güney, erkcklcrle kadınlar, zenginlerle yoksullar, beyazlarla siyahlar arasındaki uçurum gün geçtikçe artıyor. Doğal zenginlikler acımasızca talan ediliyor; çevre onanlmayacak bir düzeyde kirletiliyor; dünya çölleşiyor; iklimler değişiyor... Batı merkezli ekonomizm söylemi "piyasa" ve yarattığı "kitle kültürü" aracıhğı ile bütün dünyayı "rekabete" ve "tüketime" çağırıyor. Yanşmak, yok ederek başarmak ve kâr etmek hayatın tek mümkün amacı sayılıyor... Mary Mcllor ise kapitalizmin insanlan hızla "geleceksiz" bıraktığına dikkat çckcrck yeni bir "başkaldın ruhu"ndan söz ediyor. "Ulus, dil, din, ırk, cinsiyet, sınıf vb. sınırlan yıkarak, hayata "eşit" başlayan, "güç ilişkilerini" değil insanlann kişilik ve yaratıcılıklannın önündeki engelleri kaldırmayı temel alan, "duygu" ve "tin"den söz eden bir hayat tahayyül ediyor. Ve "feminist, yeşil bir sosyalizm" projesini tartışmaya açıyor... Piyer Loti Cad. 17/2 34400 Çemberlitaş/lstanbul Tel: 518 7619 Fax: 516 45 77 ayrıntılar önemlidir!.