Katalog

Ursula K. LeGuin'den bu kez "Karanlığın SolEli' usları olmayan bir dünya... tanıdığımız Ursula K. LeGuin, dünyanın en önemli bilimkurgu yazarlarından biri sayılmakta. Yazarın, özellikle "Mülksüzler" adlı karşıütopya romanı bu tür edebiyatın en iyi örneği sayılabilir. Türkiye'de de bu roman ilgiyle karşılanmış ve epey de tartışılmıştı. "Karanlığın Sol Eli" ise, LeGuin'in "Mülksüzler"den sonraki en önemli romanı.. Knmnhffm "Gülün Günlüğü" adlı kitaplarından soldî 1 Unul,lK lcOuın Daha önce, başyapıtı olan "Mülksüzler" vc BFKIR TARIK ünyamızda kuşlar olmasaydı, uçmak tnümkün olabilir miydi? Uçak, helikopter, roket; paraşutle aLİamak, lıava kayağı yapmak mümkün olabilir miydi? Elbette cevabı yok bu soruların. Çünkü dünyada kuşlar da var, uçaklar da, diğerleri de. Ama, Kış'ta bunların hiçbiri yok. Uçan hiçbir canlı yok ve insanlar uçmak gibi bireylemi tanımıyorlar. Olsa olsa düşmeyi, bir uçurumdan ya da bir duvardan düşmeyi tanıyabiliyorlar ancak. Kış'ta kuşlar da yok, uçmak da... Kış neresi mi? Tam yerini bizim koordinat anlayıştmızla tespit edebilmek güç ama, uzaydakı müyonlarca gezegenden biri olarak kafamızda bir yere yerleştirebiliriz... Dünyamıza göre birçok benzerliğin ve birçok da farklıIığın olduğu bir gezegen. Adı gibi, devamlı kış yaşanan, yazları bile bizim kışlarımız kadar soğuk olan bir yer. Şimdilik, sadece bir roman gezegeni; Ursula K. LeGuin'in diğer birçok gezegeni gibi, biraz dünyayı andıran ama, çokça da farklı olan... "Karanlığın Sol Eli"* adlı kitaptan tanıyıp öğrendiğimiz (ve sevdiğimiz) ama gerçekten var olup olmadığını bilmediğimiz. Kış'ta kuşlarla beraber bizde olan daha başka birçok şey de yok, fakat en önemlisi kuşların olnıaması. Çünkü, orada yaşayanlar gokyüzüne ve uzaya dair neredeyse hıçbir bilgi taşımıyorlar. Yani, başka başka hayatlann, başka başka galaksilerin olduğunu dahi bilmiyorlar ve bu yüzden olsa gerek, bıraz sessiz, biraz yalnız oldukça da ağır tempolu bir hayat yaşıyorlar; (ilkel bir hayatları olduğu da söylenebilir) taki, 1490da (Ekumen takvimine gore) bir vabancı dünyalarına girene kadar "Raporumıı bir hikâyeanlatırmış gibi vereceğim, çünkü anadünyamda D kaph bir gezegen, kemmer zamanları ve diğerleri ancak kitabın kendi bütünlüğünde anlaşılabilecek ve anlama kavuşacak şeyler. Umarız ki, bunların her biri okunur, tartışılır, anlamaya çalışılır; sessizcegeçiştirilmez... Daha önce, başyapıtı olan "Mülksüzler"* ve "Gülün Günlüğü"* adlı kitaplarından tanıdığımız Ursula K. LeGuin, dünyanın en önemli bilimkurgu yazarlarından biri sayılmakta. Yazarın, özellikle "Mülksüzler" adlı karşıütopya romanı bu tür edebiyatın en iyi örneği sayılabilir. Türkiye'de de bu roman ilgiyle karşılanmış ve epey de tartışılmıştı. Burada sözünü ettiğimız "Karanlığın Sol Eli" ise, LeGuin'in "Mülksüzler"den sonraki en önemli romanı. Yazar, bu yapıtıyla iki büyük bilimkurgu ödülünün, Ilugo ve Nebula ödüllerinin de sahibi olmuş. Ama, daha da önemlisi, yıllar boyu edebiyat dünyasında pek ciddiye alınmayan bilimkurgu LeGuin'le beraber çoktan haketmiş olduğu saygınlığa kavuşmuj, önemsenir olmuş. Referansları böylesine güçlü olan bir yazar ve yapıtı ile karşı karşıya olmak, her şey bir yana, oldukça güzel ve sevindirici birduygu. LeGuin'den söz açmışken, yazarın "Karanlığın Sol Eli"ne yazdığı önsöze de değinmeli. Bilimkurgu üzerine bir deneme sayılabilecek olan önsözde yazar, bir yandan genel olarak yazarlığın pozisyonlarını, fonksiyonlarını tırtaya koyarken, diğer yandan da, bilimkurgunun savunusunu yapıyor. Onsözde, bilimkurgunun kehanet gibi algılanmasına karşı çıkıyor yazar: "Kehanet peygamberlerin, falcıların ve fütürologların işidir. Romancıların işi değildir. Bir romanctnın işi yalan söylemektir." Bu sözlerin bilimkurgu için taşıdığı önem kadar, roman ve romanı için taşıdığı öneme de dikkat edilmeli; romancının işi yalan söylemektir... Yalan söylenıek, yani aslında var olmayan insanları (ya da, en azından o şekilde var olup olmadıkları belli olmayan), var olmayan hayatları iyi bir kurgu ile üstelik, neredeyse gerçekmiş gibi anlatabilmek, sadece birer kurgu olan hayatlar, insanlar aracılığıyla okuyanın gerçek duygular yaşamasına etkilenmesine yol açmak... Bunu iyi beceren, iyi yazardır, beceremeyen kötü (Burada, kurgusuz roınanlarıki tartışmalı da olsa bu tür romanlar da vardır ve dilin etkisini örnek dışı tutmak gerekir.) C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1 9 6 küçük bir çocukken Gerçeğin hayal gücüyle ilgili bir mesele olduğunu öğrettiler bana." Ekumen Topluluğu'nun I lain adlı gezegenine mensup Genli Ai'nin, resmi bir elçi sıfatıyla gittiği Kış gezegeninde tuttuğu notlar ve yaşadığı olaylara ilişkin raporu (ve bunlardan oluşan roman) böyle başlıyor. Meraklısı devamını kitaptan öğrenebilir. Burada, kitaptaki olayları, Ai'nin notlarını uzun uzun anlatmak lıem çok zor, hem de pek doğrıı değil. Çih einsiyetli insanlar, kar ve buzla SAYFA 10