Katalog

Seçil Büker, bir gösterge olarak tenisi inceliyor Tenis oynayın, sınıf atlayın Tenisten Sonra Sodasız Viski Seçil Büker / İmge Kitabevi 96 s. / 20.000 TL. MERALORUİf S|H)i un "artık toplumsal statu gostergesı" oldıığu gunümıizde, topla oynanabılır diğer spor dallarının yanında tenis na.sıl bir anlam yııku taşır? Seçil Büker'ın geçen gunlerde yayımlanan Tenisten Sonra Sodasız Viski adlı kitabında, tenisi bir göslerge ularak ele alıp, onun tanhsel toplumsal artalanlarını da göz onunde bulundıırarakyanıtlamayaçalıştığıbırsorıı. Fransa'da "jeu de paume" adı verı len, bir eltopu oyununa dayanıyor tenı sin geçmişı Doldurulmuş bir derı ya da kumas parçasıyla, eldıvenli ya da eldi vcnsiz olarak oynanan bir oyun, sonraları Hle bir raketin kullanımıyla tenise donuşmus. öncelcri Paskalya yortulannda oy nanarak törensel özellikler gösleren tenis, sonraları bir eğlence kaynağı, rahipler, sovalyeler soylulann "sessizce" vc tutkuyla oynadıkları bir oyun olmuş. Seçil Büker bıreysel bir oyun olan tenisi, takım balinde oynanan bir futbol ile karşıtlığından yola çıkarak açıklıyor. Futbol kımileyın köylü halk tarafından kutsal gunlerde şişiriltniş bir işkembeyle oynanarak bir dinsel toren, kimileyinse olen dusınan askerlerinin kafalarının top gibi kullanılmasıyla bir eğlence olmuş. Ancak her durumda "tüm oyunlar gerçek savaşları andırıyor. İnsanlar eğlenirken savaşıyorlar." Fut bolun oynanması yüzyıllar boyunca "Sulh ve Sükunetin korunması için" krallar taratından, insanların silah kullanmak gibi daha yararlı işler yapSoyluların ması öngörülerek gözdesi tenis ya da protestan başlangıçtan ahlakı tarafından bu yana statü insanların Tann'ya yönelmesi göstergesi. gerektiği öne sürülerek yasaklanDüzen mış, yine de oyarıyorsanız nanması tanıa korta koşun. men engelleneOrtaçağ'dan memiştir. Sanayi devribu yana minden bir süre soylulann sonra çalışma saatlerinin düzenoynadığı lenınesi ve kitleletenisteher rin boş zamanlarışey düzenli. nın olmaya başlamasıyla, artık spor salt fiziksel bir etkinlik, bir oyun dcğil, bir tiir tüketim etkinliği görüntü 1968 de Uluslararası Tenis Federasyonu VVimledon ve öbur turnuvaları profesyonellere actı Bövlece tenis, ovun olmaktan cıktı Tenis artık seylrllktı Oynayan "dev adam' oyun ıse "Is'tı sü kazanmıştı. Boylelıkle de spor gerek oynayan, gerekse izleyen izın, bir "iş"e dönüştü. Bunda kitle iletişim araçlarının da yadsınmaz bir payı oldu. "1970'lerdcn sonra televizyon tenis turnuvalarını vermeye başladı." Bciylelikle tenis de bir oyun, bir eğlence olmaktan çok bir 'seyirlik' oldu. Seçil Büker sporun 'seyirlik' olmasıyla birlikte, onu çift yönlü bir araştırma nesnesi olarak ele alıyor. Bir yandan işe dönüşcn oyunun kendisini, oynanma biçimini, ve sürecini öte yandan izleyicinin izleme biçimini, oyun süreci boyunca ve sonraki tavırlarını değerlendi riyor. Örneğin tenisin konser dinlercesine sessiz olan seyircisi futbolda yerini bağıran, çağıran kimi zaman saldırganlaşan izleyiciyebırakıyor. Futbol izleyıcisı "tuttuğu takımla, takımın renkleriyle, oyuncularıyla öylesine özdeşleşiyor ki, macı 'gerçek'miş gibi algılamaya başlıyor." Böylelikle karşısında oynananın bir oyun olduğunu unutup, bir yanılsamayı yaşamaya başlayan izleyici, farklı kimliklere bürünüyor. Futbol oyuncusuna gelince, onların da belli bir "alanı savunması gerekiyor. Tıpkı savaşta olduğu gibi. Futbol oyuncusuCUMHURlYETKİTAPSAr/130 S A YFA