Katalog

'Folklorik Türk Kıyafetleri" albümü yayımlandı Giyim kusam ve süslenme üstüne Folklorik Türk Kıyafetleri Hazırlayan: Mehmet Ozel Fotoğraflar: Ozan Sağdıç Araştırma: N'ail Tan / Çeviri: Ellen Yazar / İngilizce Türkçe TÜPRAŞ Kültür Hizmeti Merkezi îzmit'te bulunan Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.'nin bir kültür hizmeti olarak hazırladığı "Folklorik Türk Kıyafetleri" albümkitap yayımlandı. îngilizce ve Türkçe olarak basılan kitabı Güzel SanatlarGenel Müdürü Mehmet Ozel hazırladı. Fotoğraf çekimlerini ve grafik düzenini Ozan Sağdıç'ın gerçekles,tirdiği kitap için araştınııa görevlisi olarak Nail Tan, Ingilizceye çeviri için de EUen Yazar görev aldılar. "Folklorik Türk Kıyafetleri", günümüzTürkiyesi'ndesayılarıçoka/.almış, müzelik eşya özelliğine bürünmüş, bir bölümü halk oyunu kıyafetı olarak kul lanılan folklorik Türk kıyafetlerini renkli fotoğraflarla scrgiliyor. Özcllikle halk oyunu ekiplerinin kıyafetlerine ağırlıkverilenalbümkitaptakimiyörelerin düğün kıyafetlcıinden örnekler desunuluyor. Kitapta, folklorik Türk kıyafetlerinin temel özellikleri belirtilmeden önce Türk kıyafet tarihi hakkında söyle deniliyor: "Folklorik Türk kıyafet tarihi, geleneksel giyime dayanmaktadır. Kıyafet tarihimizle ilgili eski bilgileri, Orta Asya'daki arkeolojik kazı buluntularından, heykellerden, çini ve keramikler, madeni eşyalar üzerindeki resimlerden, minyatürlerden, Divanü Lügatit Türk'ten, tarihlerden, seyahatnamelerden, edebi cserlerden, kıyafetnamelerden ve müzelerimize intikal etmiş kıyafetlerden öğreniyoruz. Giyimin ana unsurunu oluşturan dokuma sanatını Türkler'in İlkçağ'da bildikleri, Orta Asya'da yapılan arkeolojik araştırmalarılan anlaşılmi}tır. Baykal gölü kıyısında Urga'da ve Noin Ula'da açılan kurganlarda Asya Hunları'naait (MÖ 100MS 100) üzerinde hayvan mücadele sahneleri yer alan ipekli kumaşparçalanbulunmuştur. Türk kültürünün en eskikaynaklarındansayılan Divanü Lügatit Türk'te Kaşgarlı Mahmut, eski Turklerin el tezgahlarında halı, yünlü vepamuk1u kumaşlar dokuduklarını, ipekli kuma^ları ise daha çok Çin'den getirdiklerini belirtmektedir. Bu eserde ayrıca Türk giyim kuşam ve süslenmesine ait birçok terim, deyim ve atasözüne yer verilmıştir. Türk dokuma sanatı Selçuklular ve Beylikler dönemlerinde de geli^erek sürdürülmüştür." Kadın Giyim Kuşam ve Süslenmesi Türkler goçehe hayatın gereği olarak Orta Asya'da rahat kıyafetleri, daha çok deriden yapılmış giyim eşyalarını tercih etmişlerdir. Çünkü, ata binme günlük hayatın vazgeçilmez bir parçasıydı. Hun kurganlarından çıkan çizme, keçe çoraplar, kumaş ve halı parçaları, saç örgııleri gelişmiş bir medeniyetin habercisidir. Uzr.n ve örgülü saç biçimi, Orta Asya'da Hunlar'dan itibaren hem kadınlar hem de erkeklerce benimsenmiştir. Uygurlar'ın giyim kuşamında da aynı özelliklcr görülmektedir. Saç şekli dahil birbirine çok yakın olan kadın ve erkek giyim tarzı Selçuklular döneminde de sürdürülmüştür. (...) Selçuklu kadın ve erkek giyimine, kaftanlar ile yuvarlak kapalı yakalı, önden açık elbiseler hakimdi. Kaftan ve elbiselerin altına dize kadar çıkan çizme veya geniş paçalı şalvarlar giyiliyordu. (...) Osmanlı İmparatorluğu döneminde ana hatları itibariyle Orta Asya ve Selçuklu kadın giyim kuşam ve süslenme geleneği sürdürülmekle birlikte devletin zenginleşmesi, üç kıtaya yayılan topraklardan gelen kültürel etkilenmeler sonucu zengin, gosterişli bir giyim şekli ortaya çıktı. Bu dönemin en önemli özelliği kadın ve erkek giyimi arasındaki farklılaşmadır. (...) Osmanlı döneminde kadın giyiminde genellikle üç tip kıyafet kullanılıyordu: 1 Entariler, 2 Şalvar ve göm lek,3 Ceket ve etek. Entarilerinşalvarlı ve şalvarsız giyilen tipleri vardır. Şalvarla giyilen entarilerin üstüne salta ve fermene giyilir, bele kuşak sarılır veya kemer takılırdı. Üç etek, iki etek denen entariler, şalvarla giyilen entariler içinde gerek şehirlerde, gerekse kırsal kesimde en y aygın olanlardır. di. Ayaktaçizmeninçokkullanıldığıbiliniyor. (...) Kırmızı kemer kırmızı çizme Orta Asya Türkleri'nde hükümdarlık sembolü idi. Anadolu Türkleri'nde sarı çizme aynı anlamda kullanılmıştır. S 0N D A K İ K A Binbir Gece Masalları 4 / Çeviren: Alim ŞerifOnaran I Afa Yayınları Bir Aşk Söyleminden Parçalar / Roland Barthes I Çeviren: Tahsin Yücel I Metis Yayınları Nursultan Nazarbayev (özgürlük ve Demokrasi Yolunda I Hotama Kültür Yayınlart Vakit Yok Hüzünlenmeye / Ahmet Ada I Broy Yayınları Çarşafın Gizlediği Dişilik / Üstün Akmen I Yalçın Yayınlart 12. basım Bilginin Gelişimi ve Bilginin Geîişimiyle tlgili Teorilerin Eleştirisi Imre Lakatos Alan Musgrave I Çeviren: Hüsamettin Arslan I Paradigma Yayınları Poyraz Köyünden Köy Enstitülerine Nazi/Evren I Gündoğan Yayınları Erkek giyhn kuşamı Türk erkek giyim kuşamı Orta Asya'da kadın giyimine çok yakındı. Erkekler de kadınlar gibi saçlarını uzatır, tek veya çift örgüyle örerlerdi. (...) Taç, külah, kavuk, börk, sarık ve takke Türk erkeklerinin eski başlıklandır. Taçlar en eski olarak Hun kurganlarında ve Göktürkler'de gorülmüştür. (...) Türk erkekleri eskiden yün ipliğinden örmeçorapkeçeçorapgiyerler s A YF A 2 CUMHURİYET K İ T A P SAYI 130