Katalog

Tiyatro kitaplan üstüne 5 kitap bir arada Boyut Yayınevi, "Tiyatro Dizisi"nde şimdiye kadar 5 kitap yayımladı. Gerek Türk yazarlarından, gerekse yabancı yazarlardan seçilen örnekler bu alandaki boşluğu doldurmayı amaçlıyor. MERM.OMLİŞ zanmak İlya Ilyiç için ne hastalarda ya da uykusu gelmiş insanlarda olduğu gibi bir zorunluluk, ne yorgun bir kimsedeki gibi geçici bir ihtiyaç, ne de uyuşıık bir insandaki gibi bir zevkti, bu onun tabii hali idi." diyor Gonçarov ronıan başkişisini tanıtırken Oblomov adlı yapıtında. Kimisine göre tembel, asalak ve mızmız, kimisine göre Rusya'da fcodalizmin çökmesiyle birlikte kurulan yeni düzene "katılmayı ahlâksızlık olarak kabul eden" ve buna bağlı olarak da çalışmamayı tepki olarak seçen biıidir Oblomov. Geçen günlerde bir başka biçimde çıktı Oblomov Türk okurunun karşısına. Bugiıne değin hep roman olarak okuduğumuz yapıt, bu kez bir tiyatro oyunu olarak yayımlandı. Oyunu Türkçeye Aziz Çalışlar uyarladı. Oyunda ele alınan Oblomov tipi, romandakine karşın yan izlek, kişi ve olaylardan 'olumsuz' değerlendirmelerden kurtararak, 'olumlu' bir değerlendirmeye" gittiğini dile getirerek açıklar. Aynı kitapta romandan tiyatroya aktarılan başka yapıtlar da var: Bunlardan biri Aziz Çalışlar'ın F.S. Fitzgerald'dan uyarladığı "Muhteşem Gatsby" diğeri ise Yılmaz Onay'ın H.Fallada'dan uyarladığı "Küçük Adam Ne Oldu Sana" adlı yapıtlarıdır. Fallada'nın roman örgüsü genç bir çiftin yaşam karşısındaki luiumları, ya şam savaşımları, korkuJarı ve mutluluk özlemleri üzerine kurgulanmakla birlikte, büyük kentlerde yaşayan sıradan insanın yaşam biçimini, korkularını ve toplumsal konumunu da yansıtır. Birçok kcz filme alınan roman 1972'de Tankred Dorst ve Zadek tarafından tiyatroya aktarıldi; daha sonra ise Dorst ve Zadek'in uyarlamasından da yararlanılarak ve Türk dilinin kültürel bağlamı dagözönündetutularakkimi değişikelikJerle Türkçeye kazandırıldı. Önay kitabın onsözünde romanın tiyatro oyunu olarak uyarlanmasını ve yapılan değişikliklerin amacını şöyle açıklar: "... bizim için, ya da bir anlamda romanın içerdiği genel insansal ve tarihsel derinliğin ve gerçekliğin Almanya dışında da hakkıyla yansıyabilmesi için, ya romandan esinlenip yeni oyun yazmak, ya da en azından romandan ayıklamalar, hatta yerine göre değiştirmeler yaparak sahneye aktarmak gerekiyordu." Sözünü ettiğimiz yapıtların her birinin ortak özelliklei roman olarak kurgulanmış olmalarında. Böylesi anlatı türündeki metinler okurun kafasında bir dizi resim üretmeyi amaçlar. îmgelem gücüyle resim üretmek bir nesneyi, bir varlığı ya da bir olayı tasarlamaktır ve romanın anlamı da dil aracılığıyla üretilen bu tasarlamalarda yatar. Oysa tiyatro oyunu salt tasarlanmak değil, aynı zamanda gorsel ve işitsel olarak algılanmak üzeıe, bir başka deyişle yapıt ıc,inde tasarlanan imgelerin etli canlı bir varlığa dönüştiirülmesi için de kaleme alınırlar. Böylelikle romandan tiyatroya aktarılan yapıtlarda olayların örgüsü, tlıyalog veya monologlar üzerine kurulacaklarından kimi yapısal değişiklikleı c gereksinim olacaktır. Roman bir de yabancı dilde yazdmışsa, bu kez crek dilin toplumsaltarihsel bağlamı da, biçimsel değişikliklerin yanısıra yenileriııi ekleyecektir. Çalışlar ve Onay tiyatıo uyarlamalannda bu bağlamda kımi bıçimsel ve içeriksel rarklılıklar getir T İ Y A T R O D İ Z İ S İ 5 kitap, 17 oyun Vasıf öngören / Almanya Defteri, Asiye Nasıl Kurtulur?, Oyun Nasd Oynanmah? , Zengin Mutfağı / Boyut Tiyatro Dizisi 1 290 s. Turgut özakman / Ah Şu Gençler, Töre, Ocak / Boyut Tiyatro Dizisi II /176 s. Yılmaz Onay / Sanatçının Ölümü, Arafta Kalanlar, Karagöz'ün Muamması / Boyut Tiyatro Dizisi III /189 s. Romandan Tiyatroya (UyarlamalarI) / 1 . GonçarovAziz Çalışlar / Oblomov / F.S. Fitzgerald Aziz Çalışlar, Muhteşem Gatsby / H. Fallada Yılmaz Onay, Küçük Adam Ne Oldu Sana? / Boyut Tiyatro Dizisi IV / 195 s. Turgut özakman /Sarıpınar 1914 , Fehim Paşa Konağı, Resımli Ösmanlı Tarihi, Bir Şehnaz Oyun / Boyut Tiyatro Dizisi V 266 s.. U AzizCalıslar soyutlanarak ve enikonu ön plana çıkartılır. Oblomov'ungeneldeodasındayan uyuklar halde geçirdiği günlerinde düş ve gerçek arasında gidıp gelmeleri, kendi iç besaplaşmaları, sevgileri, dostlukları, yaşama ve dış dünyaya aldığı tavır, onun varoluş sorunsalı hep kendi bakış açısıyla aktarılmıştır oyunda Kitabın onsözünde Aziz Çalışlar neden Oblomov'u seçtiğini ve nasd yorumladığını "Oblomov, hem Rus üısa nında özel olanı, hem de genel olarak insanda özel olanı gösteriyor. (...) Oblomov romanından Oblomov dışında kalanını ayıkladık. (...) Oblomov'un varoluşsaletik sorunsalım güncele taşıma çabamızla, Oblomov'un klasik Vasıf Öngören S A Y F A 12 TurgutOzakman mişlerdir. "Romandan Tiyatroya" Boyut Yayınevi'nin bir süredir yayımlamakta olduğu ve "Tiyatro Dizisi" adını verdiği dizinin yeni yayımlanan kitabı. Bundan önce ise Türk oyun yazarlannın toplu eserlerine yer verilmişti. îlk kitap Vasıf Öngören'in "Almanya Defteri", "Asiye Nasıl Kurtulur?", "Oyun Nasd Oynanmah?" ve "Zengin Mutfağı"nı kapsıyor. Berlin Üniversitesi'nde öğrenim gören öngören, daha sonra Berliner Ensamble Tiyatro Topluluğu'ntın çalışmalarını izlemiş ve büyük ölç üde Brecht'in epik/diyalektik tiyatrosunun etkisinde kalmıştır. Kaleme aldığı oyunlarda, bireyin ekonomik koşullardan kaynaklarıan toplum dışına atılmışlığı, sınıfsal çatışmalar, adalct, dürüstlük gibi kavramların sorgulanmasını konu alırken, getirdiği toplumC U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 126