Katalog

Alpay Kabacalı "Türkiye'de Gençlik Hareketleri"ni anlattı Genç insan duyarlıdır Türkiye'de Gençlik Hareketleri Alpay Kabacalı / Altın Kitaplar ' r 328 B. DENİZEHİN Yazar, araştırmacı Alpay Kabacalı'nın " Türkiye'de Gençlik Hareketleri" ki tabı bir sure once yayımlandı. Kabacalı, yapttında zaıııan zaman toplıııııu temelinden sar s<uı gençlik ay.ıklanmalarım birer birer ele alıyor ve derlı toplu bir tarihçe veriyor Kabucalı'yla kıtabı üstüne konuştuk. Kitabınızda gençlik hareketlerini kaç döneme ayırarak, hangi açılardan incelediniz.' Kiıapsekızbölum İlk bolurnde 16. vuzyıldaki Medreselı Ayaklanmaları ilc Tanzimat tan sonraki hareketler, Abdülhamid donemindeki gizli örgütlen meler, tııtııklamalar, surgünler üzerınde durııluyor Sonraki bolümlerde birasıyla Ikincı Meşnıtıyet donemi, Ateşkes dönemı, Curnhurıyet donemi başları (19231940), I94ü'lı yıllar, I950'ler, 196171 donemi ele alınıyor. Son bölıımde 1973ten güniımü/e kadargelen gelışjmeler inceleniyor. Ayrıca kitabın sonıında oruz kadar belge veriliyor Bu haı eketlerı genel tarihten, sosyoekonomik geli^melerden kopararak Alpay Kabacalı S A Y F A 12 incelemek olanaksız. Öte yandan, ıı/un ıızun tarih bilgileri vermek, hareketlerin teorisini, sente/ini yapmak kitabın hacmıni genisjeıecektı Bu nedenle olaylara, olgulara ağırlık verdim. Gerekli gördiikçe kısa tarih bilgileri akıardını, olayların arka planını aydınlatnıak anıacıyla bunların ba^lıca topkımsalekonomik nedenleri ü/erınde dıırdum İlk kez Türkiye'deki gençlik hu reketlerinin gıınıımuze kadar gelen bir tarihçesı ortayj konuldu samyoıum Hf m hareketlerin teorısını ve senie/.ini yapmak isteyenlerin yararlanacağı bir kaynak, hem de konuya ilgi duyanların, özellikle gençlerin ba^vuracağı bir tarihçe... 27 Mayıs 1960 askeri harekâtı öncesindeki öğrenci olaylarının gençlik hareketleri içindekiyerinedir? 1960 nisanı sonları ile mayısı başlarında İstanbul ve Ankara'da yer alan öğrenci olayları, bir iktidarı devirmeye yönelik tlk kapsamlı eylemlerdir. 1956dan sunıa ıktidardakı Demokrat Parti ile üniversite çevrelerını, Demokrat Parti'nın gidi^ini beğenmıyorlar, iktıdarın hukuk devleti ^ınırları içerisınde hareket etmediğıne inanıyorlardı. 1960 nisamnda anayasanın ustünde yetkilerle donatılmıj Tahkikat Komisyonu'nun kurulması, bardağı taşıran son damla oldu Meclis'teki CHP raııhalefeti ile univerbite nıuhalefeti buna şiddetle kar^ı çıktı. Sonradan anlaşıldı ki ordu da ayrı bir mııhalefet kanadıdır ve iktidarı devırme hazırlıkları yapmaktadır... Demokrat Parti iktidarı, şiddete şiddetle karşılık verdı. Turhan Emeksiz oldu, birçok kişi yaralandı İstanbul ve Ankara daki olaylar, en büyük kendılığındcn orgütlu muhalefetin öğrencilerden geldiğini ortaya koydu. ürdunun 27 Mayıs harekâtı onemli gerekçelerinden birini bu eylemlerde buldu. Kısacası, 2829 niban olayları, daha önceki öğrencı hareketlerinde farklı olarak, iktidar değişikliğine yol açan eylemlerdı Ancak bunların 1960 sonrasındakiler gibı doğrudan doğruya rejim değişikliğine, sistem değişikliğine yonelik oldugu söylenemez. 1960'lardaki hareketler, nitelik yönünden, daha öncekilerden ne gibi farkiılıklar gösteriyor? 196871 arasındaki, hatta biraz daha öncesindeki kimi hareketler, doğrudan doğruya rejime, sisteme yönelikti. Gençler iktidarın değişmesi istemini dile getirmekle yetinmiyorlar, birtakım köklü dönüşümlerin gerçekleştirilmesini de istiyorlardı. Daha öncekiler ise doğrudan doğruya sisteme, rejime yönelik değildir. Ya birtakım gençlik sorunlarının çözümüne yöneliktir ya da Hatay, Kıbrıs mitingleri örneğinde olduğu üzere "milli duygular"ı dile getirmeye ve iktidara yardımcı olmaya... 1945 Tan Olayı'nda görüldüğü üzere, gençlerin iktidarın yanında ya da elinde bir vurucu güç olarak kullanıldığı bile olmaktadır. 1960'lar öncesindeki sol hareketler ise pek cılızdır. Gençlik hareketlerinin 196O'lı yıllarda, özellikle 1968'de iiniversite işgallcri gibi eylemlerle yoğunluk kazandığını, kısa bir süre sonra ise silahlı eylemlere dönüştüğünü biliyoruz. Sizce 1968 hareketleri ile bu tarihten sonrakiler arasında önemli nitelik farkhlıklarıvarmı? Biraz önte söylediğim gibi, 1960'larda gençler, iktidarın değişmesini ve birtakım köklü dönüşümlerin CUMHURlYETKlTAPS/mt25