Katalog

Nâzım Hikmet'in 'Masallar'ı yayımlandı Evvel zaman icinde... Masallar/ Nâzım Hikmet /Adam Yayınları, İst.Mart 1991/178 s./ 1. hamur 20.000 TL.,3.hamur 13.5OOTL. / CKK Kod No: 002,440 SENNUR SEZER I lemen her ozan masal vazmış,tır. Ikı, ozanın şiir olanakları yanında masalın olanaklarını da kullanmak istemesinden ınidiı J Yoksa şiirle masalm ortak yapı larınııı zorlayışı mir1 Nâzım Hikıııcl, masalla şjirın ortak nokt.ılarını şöyle yorumluyor: "Bencc cdebiyat, bütiin çeşitleriyle masalla başlar, nıasnlla biier. Ama gene dc masal şiire yakıııdır cıı çok. Ritmiyle, tekrarlanyla, lakonikliğiyle, hayaliylc, harsctiyle, dranııyla, trajcdisiyle, cşyası ve insanı işlcyişiyle, tabiatta vc cemiyetle cşine rasılan A N A D O L U B İ L G İ M E R K E Z İ Ödfinç kitap ister mlslniz? Sevgi Kıral, taııı bcş yıl once AHDVlen Adıtna'ya geldiğinde orada pek çok öıneğini gördüğii bir kitap kulübü kurınaya karar vermı^. Dostlarının olumstız görıiş bilcjıımt'lerınr karş.m Bayan Kıral kolları sıvamı^ ve "Anadolu Bilgi Mcrkczi"ni kurmus. Anadolu Rilpi Merlovi'np ııye nlmnk için ynlnısva 4 bin TL. ödemek yeterli oluyor. Böylelikle yüzlcrcc kitabı okuma olanağına kavuşabilivorsunu/. Sevgi Kıral "Anadolu Bilgi Mcrkezi'nde kitap satışı da yapıyor, ama asıl işi kiralamak..Kıral, ABD'dc kiralama ijini yapan kaınu dernekleri bulunduğunu ve yayınevlerinin bu tür kulüplerc dcstek olduğunu helirtii'or.Scvgi Kıral şimdiye dek odünç verdiji pek çok kitaptan yalnızca bir tanesinin iade edilmediğini belirterek , "asıl sorun kitapların geç gdmesi' diyor. Ufuk Tekln mayan, ama umutlarımızı, korkularınnzı, sevinçlerimizi bütiin derinlikleri, bütiin gcnişlikleriyle taşıyan yeni eşyalar, yeni insanlar, yeni hayvanlar yaratışıyla masal clbcttcki en çok şiire yakındır." 'önsöz, Sevdalı Bulut, Masallar, s. 63) Nâzım Hikmet'in Masallar'ı, tiim yapıtlarının Masallar, 1 likâyeler hnhımüniın üçüncü kitabı olarak ya yımlandı. Masallar, Orman Cıicelerinin Sergüzesti, Sevdalı Bulut, Sevda Masalları ve Öbür Masallar bölumlcrinden oluşuyor. Orman Cücelerinin Sergiiz.es,ti 1932, Sevdalı Bulut 1962 yıllarındakitap biçiminde yayımlanmış,. Sevda Masallart Yedigün dergisinde 30/1/1935 9/5/1935 tarihlerinde Ben imzasıyla yayımlanrms,. Öbür Masallar bölümünde yer alanlarsa, Aksam gazetesinde, Oıhan Selim imzasıyla 1935 ile 1936 tarihlerinde yazdıklarından seçilmiş. Bence bu son bölümde yer alanlar, kimi masalları anımsatarak yapılan siyasal ya da ahlaksal yorumlar. Nâzım Hikmet'in bu lıkralaıının Masallar'a alınmasının tek yararı, onun yerles.miş kimi fabllara nasıl baktığını, onların yerdiğı dersleri nasıl yorumladığını göstermesi. Bu yüzden Masallar'ı okııyacakların belki de önce bu bölümii okunıaları gerekir. (Yine de Milletler Cemiveti'nin 19 56'daki durumunu yorumlayan Bir Çoban Masalı'nın bu kıtapta eğretı durduğu birgerçek. Gclecek basımlaıda bu durumıın düzeltileeeğini umarım.) Sevgı Kıral Adana'da kurduğu Anadolu Bılgl Merkeri'nde bınlerce kitabı bulunduruyor. Kıral 5 yılda ulastığı üu duzeyı veterlı görmuyor Masallar, Orman Cuceleri nin Sergüzesti ile başjıyor. 60 sayialık bu kitaptaki cuceler, alıijtıgımız orman cüceleıinden epey tarklr "Orman cücclcri çok, ama çok kalabalıktırlar. Onlar da lıemen hemcn insanlar gibi giyinirler: Kimisi ceket, kimisi cübbe, kimisi frak giyer; bazılarının başında şapka, bazılannınkındc kalpak vardır; kimisi çizmcli, kimisi iskarpinli, kimisi terliklidir. (...) lçlerinde küçiik Çinli ÇiKaÇi'yc, bir Eskimoya, Hintlilere, zencilerc rastgelirsiniz." Kiıap, bu cuceler topluluklanndan birinin, insanlar dünyasında başından geçen olaylardan olu ^uyor. Öykiilerı, fraklı, monokllu, silindir şapkalı bir orman cücesinif arkadaşlarının taktığı adla boşkaf alı) anlaııvor. Çizgi roınan ya da iilm yapılabilecek özelliKlerde taşıyan birçocuk kitabı. Sevdalı Bulut, Tıirk halk masallarından kavnakla nan masallar Nâzım Hikmet, bu kitabın onsozünde bu masalların kimilerini Perrev Naili Boratav'ın ve öğrencilerinin derlemelerintlen alıp işlediğini söylüvor: "(...) bazı masalları kendime göre işledim. Nedcn diyeceksiniz? O masalları bugünün bazı sorıınlarına karşılık vcrmeye yoneltmek için masal tekniğini taklit ederek değil, kendim dc bazı denemeler yaptım." Az Gittiler, Llz (.iıttiler, Oğluma Masal, Oğlumun Ninııisi, Sevdalı Bulut, sanırım ozanın denemelerinden. Sevginin, inaneın her güçlüğü yeneceğni anlatan siırli anlatılar. Nâzım Hikmet, bilinen masalları yeniden yazarken, değiştirmeler, anlatım deııemeleri, liplerin sınıtsal özelliklerini belirtecck kuçuk dokunuşlaryapmı^. Bu değiştirmeler anlatımı hiç ak satmıyor. Kimi ayrıntılan ise masalda şaşırtıcı bir öğe olarak bırakmış. Yeraltı Kartalı'nda küçük oğulun Oğıız Padişah'ın kımliğini oğrenmesi gibi: "(îirmiij üğuz Padişah'ın odasına. Açmış yüziinü. Bir de ne görsün? Gün gibi güzel bir kız." Yüzyıl uyuyan güzel Naym Hikmet Doğu Almanyada, Yıl 1952 gibi uyuduğunda tiim sarayın ahalisinin uyuduğu bu kız, masalın gidişini etkilemez. Nâzım Hikmet bu ayrıntıyı (masalın aslında varsa) koruyarak, ılgıyı hep uyanık tutmayı başarır. Keloğlan'la Devanası'nda ise ses taklitleri masaldaki kaçıp kovalamanın fon müziği gibi yinelenir: "Devanası ipin ucunda Keloğlan'a benzer hiçbir şeyin bağlı olmadığını görünce öfkedcn küplere binmiş. Bahçesinde ulu bir ağaç varmı^. Ağacı da kökünden sökiip vurmuş sırtına. Ağaçta bir siirü kuş yuva kurmuşmuş; kuşlar hep bir ağızdan başjamışlar cıvıldamaya: Cito citema cik Cito citema cik Devanasının demir kemeri de karının bclindc hoplayıp cevap vermiş: Şangırla tefi Mangırla hoca Şangırla tefi Mangırla hoca." Sevda Masalları bölümündc yer alan masallar, sjirli aşk öyküleri Bir Minimini F.v îsterim adlı anlatı, Mavi Gözlü Dev, Minnacık Kadın ve I lanımellerı şıirini anımsatıyor. Masaldaki erkek, minicik evi kurabil mek için para kazanmaya gidip gençliğini yitiriyor. Sevdalısı ise onıı beklemiyor. Sevda Masallan'nda, bir ozanın takma adla ve para kazanmak için yazdıgında bile nasıl ozanlığını koruduğunun en güzel örnekleri var: İlk Keman, İlk Ak, Telgrat Telleri. Nâzım Hikmet'in Masallar'ı, Tiırkçenin ıısta bir o/anın elinde ne kadar zengin bir dil olduğımu bir kez daha kanıtlıvor. D S A YF A 17 , KİTAP 6,2