Katalog

1. U L U S L A R A R A S I İ S T A N B U L Ş İ İ R F O R U M U Teknolojik gelişim koşullarmda şiirin konumu Bu gelişme içinde şiirsel söz'iin ya/gısı ne olabilir.'' Gelecekbilimci bir düş görmeıniz için yeterli veri var elimizde: Bilgisayar ve videoclıp. MallarAHMET OKTAY me' nin Bir Zar Atımı (Un coup de des) adlı şiirin de öngördüğü tipografik ve grafik araştırmadan yola Bir çağın sonunda, bir çaçıkan Somut Şiir'c bir ivme ka/.andırabileceğe, anğın başlangıcındayız. Ölüm lamın salt görselliğe indirgenmesine yol açabilecege ve doğum imgeleri, artan bir benziyor. Bireyliği ve tikelliği ortadan kaldıran bir hı/.Ia karışıyor birbirine. Yaanaca < Kaligrafi, Programlanabilir bir oyun alanı. Laser da § ' zamanlann modus 0(JSIU ha kitlesel düşleri olanaklı kılıyor. Gökvu/iıne, kenoperandi'si, iş görme yöntin tüm duvarlarına yazılabilecek bir şiir Renkli, coştemi hakkında kestirim yapılturucubirşenlik. ııııvor değil. Özgürlük ve eşit"^ m o P v l l s ı n d a n çok gelişme Hiç kıışkusıız, resinı, miizik ve söz'u lıirleştırme vi' tüketim ilkesine gönül ve olanağı verebilecek sonsıız bir deneysel alan açabilir ren ıyimserler, teknolojik bilı günümü/ leknolojilerı Yıne de sanatın , oııcelikle de şim loplumunda ıncv'ut toprağa ayak basacaklarışiirin bu tur bir teknolo|ik gelişıminde (ilıımcül bir na inanıyorlar. Reel sosyalizmin çözüliişü, kapitaliztehdit bulunduğunıı düşıinüyorum. Bireysel olanın verine gorsel olanın ikame edilmesi Söz iin ıtibardaıı dıişuriılmesine varar. So/ çünkıi, doğrudan tlogruva o/giirlük alanına ilışkindir. Bıırada Octavia Paz'a ktılak verilebilir: "Üzgürlük, her hirimizin iç dünyasında biriciklik niteliğiyle varolan ve hiçbir genelleştirmenin kalıbına sokıılamayacak hir şeyin onanmasıdır. Başka hirdeyişle her birey, biriciklik niteliği taşıyan, kendine özgü bir varlıktır." l'eknolo)ik kokenlı tütürolo|inin bu varlığı lelıdıt ettığı nı duşuıuıyoruın. Dolayısıyla, bu bağlamda Adorno' nun "Özgürlük hiçbir zaman verili değildir, her zaman tehdit altındadır. Muilak belirlilik, her delasmda da üzgürlük yoksunluğudur" şeklinde tor müle ettiği vaklaşınun Pazın düşüncesini lanımladığına, pekiştirdiğine inanıyorum. Şiir, özgürlük yoksıınluğunun reddidir, bu yüzden ıle S()zcüğün en telseti ve siyasal anlamında gclecek' te yaşamaktadır. Verili ve genel olanın reddini öngören olumsuz moment'te varolduğu Ahmet Oktav "Shakespearc'ın pesine dusecek bir vahslnın' hep bulunacağına ınanmak zo içindir ki şiir; yalnızca mutlurundayız Sıırın geleceğı bu vahsıdir ıste S A V F A 16 Daha çok üretim, daha çok tüketim, televizyon ve bilgisayar. Bu gelişmenin doğal sonucu olarak da belleksizleşme ve tarihsizleşme. Gerçek, 'şimdi'ye mi indirgenecek ve medyalar tarafından mı kurulacak? Bu gelişme içinde 'şiirsel söz'ün yazgısı ne olabilir? Gelecekteki 'vahsi' min seçeneksizliğine iliijkin inancı güçlendınnış dıırumda. Daha çok üretim, daha çok tüketim. televı/ yon ve bilgisayar. Bu gelişmenin doğal .sonucu olarak da belleksizleşme ve tarihsizleşme. Gerçekten de gitgide Dünün Dünyası'na aiı olnıaya başlayan çağımızın ateş, ihanet ve yıkımlar anımsatan i/lerini görmez mi olacağız? Gerçek şimdi' ye mi indirge necek ve medyalar tarafından mı kurulacak? Sergey Yesenin Son kez yaşamıdanset İsadora Nasıl alev rışkırırdıı gövdenden Savruluyorum eski zamanlara Bellek bu dünyayla vedalaşırken Görmüştük Amerika'yı seninle Cam, çelik, otomobil ve yalnızlık Görkem kuşatmışken, cılız göğsümde Yanktlanıyordu bir paslı çıknk Yaralı bir zamanın evlâdıyım Ruhum yitik savrulan yaprak gibi Bilmiyorum ki nedir aradıığım Bineceğim gemi bile yok belki Elimde bavul beklerim yine de Gök gürler bardaktan boşanır yağmur Uğurlayanım da yok sevenim de Islak bir köpek bencileyin ulur Hep mekânsızım, sevdim izbeleri Her yorgun yüz paçavralar içinde Bir sevgili gülümseyişi gibi Bülüyer ve bağlar beni kendime Yeniğim, onlardan biriyim çiinkü Her resmimde ölüme bakıyorum "şiirlerımden taşan hayvanî hüznü" Sessiz çocuklara bırakıyorum Adıi Ya\tnl<ırı armıııda çıkan "Yol hlabtndan tilmmijtır. (1987) ÜstündekiSemcndcr"adlt luğun sürekli ertelendiği geleceği inıa eder. Teknoloji, ufuk açıyor göründüğü düzeyde bile. gerçeğin onanmasına verili olanın aşkınlaştırılmaM ııa yol açar. Sanat alanında kalındığında bu kabul edilebilir görünmüyor bana. Teknoloji, imgelemın olumsuzlanmasıdır sanki. Sanatın Büyük Yadsıma' va bağlı kalması gerektiğini vurgulavan Marcııse' ün şu sözü uyarıcıdır "tmgelemin, gerçeklik ilkesi taralından özgürlük ve mutluluk üzcrine konulan sınırlamaları kabul etmeyişinde, olabilecek olanı rcddedişinde, hayalin eleştirici fonksiyonu gizlidir." Olunısuz ütopyalar, bizden uzaklaşmakta oldıığunu düşünduğümüz bu çağda olumlandılar: Gelişme ve :)erleme diişleri Shakespeare' i her zaman yasak lı kılabilir, Mustafa Mond'un ya da Büyük Birader'in kasasına kapatabilir. Şiirin hayırlayıcı tözü, görüntülerin ve nesnelerin aldatıcı cazibesine yenik dıışebilir. Yine de Shakespeare'in peşine düşecek bir vahşinin hep bulunacağına inanmak zorundayız. Şiirin geleceği, bu vahşidir işte. Şiirin geleceği, kendini hürekli biçimde başka bir geleceğe hrlatmaktır. Onu zamanaşırı kılan da bu özelliğidir. Mallarme'nin bir sözüyle bağlamak istiyorum: "Şairin tüm yapabileceği, bir gözii sonsuzluğa dikili olarak giz içinde çalışmak ve arada bir kendilerini varsaymadığından kuşkulanıp da taşa tutmasınlar diye 'yaşayanlara' kartını, birkaç dizesini ya da soneyi göndermektir."n CUMHURİYET K I T A I» SAYI 62