Katalog

1. U L U S L A R A R A S I İ S T A N B U L Ş İ İ R F O R U M U Şiirın yaşamayı surdürecegine inanmamın nedenleri Edebiyat varolduğu sürece MİROSLAV HOLUB Çckoslovahyalı bır bılıadamt ve şaır Mıruslav Holub 'Romantikler' ailesinden 6ÜVENTURAN Çdğımı/ın yandgılarındaıı bırıdır, şıırın bılımın karşıtı dahası dıı^ın.ını olduğu duşuncesı Oysa taa Şamanhk doncmlerındcn ba^lavarak ^ur tarıhınde nıce keMşme nuktasi goruııı/ şıııın bılımle Hele Ronesans şaırlerı, kendı alanlarında sc(,kın btlımstl bulu^Iar da yapmı^ pek çok ornek barındırır Rılınıle iiırın dıışman olmadığını, dahası, bıı ıkı ııcıın bırbırnk bulu^masının 7orunluluk olduğunu soylcmı^tı C P Snov 60 Iı yılların başında Çok fa/la vandaj bulmamı^tı bıı goru^ Ama genel kanı nc* olursa olsıın, bııgun de şıırle bılımı kı^ılıgınde bırle^tırmı^ pek ^ok sanatçı var Bunlardan en s>e(,kınlennd«.n bırı dc Çek $aırı Mıroslav Holub Poesıum toplantıları i(,ın tstdnbul'da mısafır edeceğımı/ Holub 1921 vılında unlu Pılsen ^chrınde doğmıış Prag'da tıp okıımıış \e (,ekosolovak\a Rılıııılcr Akadeıııısı Hısulı>|i Ensııtıısu nde aıa^ıumacı Inlımadanıı ol ııak (.alı^mı^ Arai}tırmacı olarak ıkı \ ıl ABD dc bulunmu^ 1968 deıı ba^lavarak 1 lolub kendı ıılkesinden ı,ok ha^ka ıılkelerdc okııı karşısın.ı (,ıktı Şımdı venıdın $aır Holub ııp doktoıu VL araijtınnacı Holub oıt.ık kınılı^ını k.ı/ııulı (,ekoslo\akv.ı ıla Holub ıın $ıırı bıı ıkı vonu bır arada dcgıl kar^ıtlı bakı^ıııılı olarak barındııır Bır \anı\la akıkıl kcskın hıı bakı^tı^ıvan elc^uımecı vt htr jc\ı \nlı \trınc otuıtan bıı s ıkla^ını vardıı Holub un jıırlerınde Öte yatmi ı d.ı gtı^tkıısuıcu bır yakla^ıml.) abartılı hıımor vuklıı gı/ciTilı argova c,okca ver veren bır scnlcmle yukludur bu ^ıırlcr Avrıca belkı de bıı orl.ı Avıupalı olmanın geleneğıyle sık sık abutılı bır dııvıılıktan da kaı,ınılı^ını goruru/ Şıır gcleneğı ı<,ınde buıuıı bıı ıı, ı«,«. gt(,nıi!j kar^nlıklar onu "Romantikler ' aılesı n,ııule ele almamı/ı gcrektirmektedır dunluk havatın gcr(,cklerı dcdıgınıı/ bunguıılugu /aman /aıııan o\lesıne abaıtıı kı sonu^ta gıılııncluge donuşur, ornığın bır tren ka/abindakı varalılaıın trtnın cevrenın tanımlannıası Holub un (,ok ılıkkat ^ekaı bır başka o/cllığı gcnt bulıııı bu vakla^ımlanrının bır ala^ııııı nedtnnle bclkı tlt heı /aman ı,ok genı, bır jıır ı/lenımı vermesıdır Herşevı kuşku\la karşıla\an cıddıvetı hemen alavcılığa vuran bır ^ıır mı/acı Holub un ijim ıc,ın kullanılacak "genç" sıtatını dogrulamaktadır Savgın bılıadamı kımlı^ı va da doğrudan dogruva bılıınsel bakı^ ac.ıs>ı /aman /aman şıırının alavcı oklarına hedet olmaktadır ba^kd bılım addmları ve doğrudan dogruva bılımlc bırlıkle Bu jaırın kendısını suaklı terbıve eden bılım kırbatmdan gu?el bır ıntıkamdır kanımcd Iıırk okuru henu/ Holub ıı tanımıyor Poesıum (.evresınde olu^acak etkınlıklerle bu seçkın, o/gun şaırı de ka/an s hanesıne ya/acak sanırım Turk okuru ratıyı anlamayı, bır matematık tonksıvonu anlanıakia bu tutar Baş,ka turlu soylersek, şıır dıınyanın her yerınde ka muoyunun savgıyla, en a/ından çekınerek vaklaştığı bır temel konumda olmaya devam edecektıı 5 Şıır, gıderek artan ^ekâ du/eyı vc > a/arlar ve tu ketıulerın buna uygun olarak gıderek a?alan dııygu sallığı ve ısterısıne bağlı olarak, o?el bır voğıınlıık ka zanacak, yukselen bır ı<,enkle ııretıleccktır Şıırde ol sun, başka alanlarda olsun ranrının budalalaıı, te mel bır şıır tar7i ya da evrımın belırkvicisı olmava caklar sadece otantık bır yenılık va ı\.\ bır karşı scs olarak kabul edıleceklerdır Yanı şure, batıl ınaıuşın karanlık ve c,urumıış hatı raları verıne derın bır bılgı egemen ol.ıcaktıı Doga ııstıı dıışıınce ılle de alternatıl dııijiınce olmavacak olsaolsa rastlantısalbıı hıılıışolarak kalacakıır Yanı şııı ıdeolojı dışıolacaktır D C U M H U R İ Y ^ T K l t A P SAYI 62 Şiir ete kemiğe bürünen yaratıcılığın ve ifadenin temel yaratı biçimidir. Edebiyatın onculüdür. Bu nedenle, hemen hemen her yazarın başlangıçta u/un ya da kısa bir süre şıır ya/ması rastlantı değil, gelecekteki niteliğinı ortaya koyan bır gostergedir. Şıır eğer gelecektc varola caksa wne bugunku bıc,ımıv 1 \ ırolacaktır Gelecek der » kuı Bıtı modclı topluınu vc Ratı ıngarlığını kastedıvo rıım Şıırın geleceğı u/crınL ıı<, goııış onesıırulmckttdır 1 Şııt ete kemığe burunen vaıatıcılıgm ve ıtadenın temel vautı bıcjnııdıt Şııı edehı vatın onuıluduı Bu ncdenİL hemen lıemen her va?arın başlangi(,ta u/un va da kı sa bıı surc. ıjiır va/ması lastlantı değıl gelecekteki nı telıgını ortava ko\an bır gostergedır Yabancı okurlaıın c,ogu Mılan kundera'nın Şa ka' v ı vt Anahtar Sahıplerı ovununu va/nıadan oıı ce, c,ağının modasına uygun olmakla bırlıkte bır baş langıı, şıırı olan Monologlar' ı va7masını suphevle kari}ilaılaı Bukıtap hepımı/ın ımrendığı/ekıteşur ltı ıc,ırıncktcdır Fdehıvat varoldugıı surccc ^ıır de vaılığını sıırdu recektır 2 Bıı ımge sanarı olan şıır ıçınde bulıınulan olav laıdan etkılenır Insana degum olaylardan Ulusal ya da \erel baglamda k>lkiur etkınlıklen halk şıırlerı nın so/lerı (,ı/gı hlınlcr, bılgısavarla vapılmış gorun tuler ve denevler gıbı toplumla ılgılı teknolojik gelış melerden veya bu alanlardakı durgunluklardan etkı lenır sıır Bır anlamda, genel olarak sınema ve televızyon sana\ ıı ılede n, i(,edır Yırmınu vu/yıldakı kulturel tarıhımmn karanlık doneınlerının, Çck Lilkesının kalın bır Rııs va da Bol şevık golgesıvlt oıiuldugu donemlerın en a/ından bır nnemlı sonııcu olmıiijtur Burokratık kısıtlamala rın konulmasından dort veva be^ yıl sonra, butun otıemlı v l l | l e r l n vasaklanmaları sonucıında \etmış lerde yıı ııı vasaklanmasi sonucıında, vukarıda savdı ğım butun \avgın kulturel varatıcılık etkınlıklerınde \c teknık uvgulanı.ıl.ırda nıtelık a<,ısından belııgın bır du^u^ go/lenmı^tır Bunun nedenlerınden bırı bu alanda ıdeolopk anlamda bağlıolamavacakkadar avdın olan sjnatc.ıLınn vasaklanmasıvsa dığer bıı ne clen dt gcınc kalan \a/aılaıın du^unce alüjveriiji ve esın alni.ık ıc,ın baijv ur.ıtak \crlcrı kalınanıasındandı Fğlence sana\ ıı \L onun veııı ieknolo]ilerı bıle ıçın de bıılıındıığıı doncmin şıır ılu/c\ınden bır olı,ude ukılemı ^ Sıır en dat mekanda en \ogun etkı varatmaktır !jnr vogunla^tırılmı^ edebnatıır \ ler ne kadar teknolopk ohrak gelüjmı^ toplunılarda bo!} zaman denılen ^e\ gıtgıde artıvorsa da toplum dı^ı ınsanlar ve mun /evıleı bır yana bırıkılacak olursa ınsanın hareketlı lık oıanı boş vere koştıırulsa bıle baskı altındakı ve plansı/ kulturde artmaktaciır ^ıır bılıncı, modern bır meslck sahıbının /aıııan yoklugundan vakınmasıvla denk dıışmekte ve ona artan, \ ukstk bır perlormans b.ağlanıaktadır Bıi(,ok bılım ınsanı tanıyorıım Bırkaç ıstısna dı^ın da (,agda$ şıırı okuvorlar Her ne kadar kısa ve o/lu olması yolunda sevınısız goru^leı one Mirseler de Şıırın yaşamayı surdureceğınL ınannıanıa \ol a«,an ııç neden ıştebıınlardır Şıuın gelecekte ne durumda olacagını sczmck ı<,ııı Koılez Savaşı'nın sonucjarını da tahmın etmek ve AT nın onumuzdekı be^ vıl ıçınde ne gıbı bır bı^ım alacagınıongormek degeıekıyor Şıırın geleceğı ve dokbanlardakı ya^amın nuıhte nıel parametrelert uzerıne one sıırulen bu uc, goru^un yanı sıra şu goruj de ^ıkarsanabılır 4 !jıır, sanayı ontesı toplumlardan ve Doğu top lumlanndan gelen, onlardan aldığı, efsunlu ve rıtuele davalı ı^levınden kaynaklanan savgınlığım surdur meve devam edecektır Bırçok ulıihal baglamda, ^aır adı derın bır savgı ve estetık yuk ıçermev ı surdure cektır Sıyasal ve ekonomık olavlarda ve donıım nok talarında kotu adaını oynasa da Bıı valnızca sozcuğıın, kavramın ya da belırlı kışıle ıın bu havaya layık olmalarıyla i(,ıklanama/ Insanlar bır vcılerde bıı havayı aramaktalar Şaır de en /arar sı/ v L ın a/ bor(,lu aday Ba^ka bır bı<,ımde soylemek gerekııse şıır, varı kutsıl ı^levını bır sure daha surduretek, hatta onu "anlamadığını" sovleven zuppcnın bıle savgmlıgını ka/anmava devam edetektır () /ııppe kı sanatsal \a • A Y F A 14