Katalog

Farkiı bır sosyal, kultürel, felsefiyaklaşım ve bır kıtap • Postmodemizm 'Coğulculuğun kapısı' POSTMODERNİZM Bir gözyaşı, bir iç çeklşi Ölü Albayın Kızlan / Katherıne Mansfıeld / Çeviren Memet Fuat / Adam Yayınları / 107 s / 9 000 TL / CKK Kod No. 002 435 "Sanat, sessızlık ıçınde hatırladığımı/ heyecanlarımıydır Hayatı benım sevdığım kadar sevmek, cehennem a/abının ta kendısıdır Korkunç dereccdc bağlıyım hayatta Istırap da ask olmalıdır ls,ın sırrı buradadır asd Bıreysel asjuan ulu bır aşka yukselmelıyım Bır tek ınsana verebdeteğım jeyı, hayatın butunune v( rmelıyım " C,Lhov'un etkısındekı oykulerı, yırmıncı yuzyıl edebıyatının en kalıcı oykulerı saydan Katherine Mansfıeld (14 Ekım 18889 Otak 1923), Yenı Zelanda doğumlu bır Ingdı/ kısa oyku ya/arıdır Wellıngton ve Londra'da eğıtım gordukten sonra, ya/ar olmak amacıyla on doku? yajında Yenı Zelanda'dan ayrdarak Ingdtere'ye yerles,en Mansfield'ın ovkulerı psikolo|ik derınldder uzerıne kurulu, ayrıntılarla ışlenmış ve ıçe donuk aıdatımı olan oykulerdır Mutlııluğu, ancak ıkıncı evldığınde yakalayan Katherıne Mansfıeld, hayatını 'kazanmak' değd, yaşamak' ,teven bıı ya/ardı ve bır tek şeye ınanıyordu 'Gerçek ' "Çok buyuk bır şey bu Onu keşfetmemı/ lazım Sanatçının varlık nedenıdır gerçek, gerçeğı keşletmek ıçın gerçege bağlı kalnıak Gerçek o denlı onemlı bır s,ev kı kuçucuk bır kıııntısını keşfederken ote yanını kendısıvle bırlıkte unutursunuz " Ana Brıtannıca'dakı bılgılere gore, ılk dus, kırıklıklarını, karamsar oykulerının toplandığı In a German Pensıon'da (1911) dıle getıren Mansfıeld, 1914'e değın oykulerını Rhythm ve The Blue Revıevv adlı dergılerde yayunladı Yenı Zelanda'dakı aüe andarıyla çok gu/el çağrışımlar ıçeren bır dı/ı oykuyu Prelude (1918) adıyla yayımlayan ya/aun bunları ve otekı oykulerını bır araya getıren Blıss (1920) adlı kıtabı, Mansfield'ın ununu pekıs,tıren kıtaplardır The Garden Party (1922) kıtabıyla yeteneğının doruğuna ulaşan Katherine Mansfield'ın Memet Fuat'ın usta ışı çevırısıyle ddımr/e yenıden kazandırdığı (dk basımı 1953'te, d<ıncısı 1983te, son basımı da 1991'de yapdan) ö l u Albayın Kızlan'ndakı oykulerın çoğunluğu The Garden Party'den <,evrılmı^tıı Dokuz oykuden oluşan kıtaba adını veren ölıi Albayın Kızlan ıse, duş kırıklığının ve huznuıı ustaca anlatımıdır Postmodernizm / F Jameson, J.F.Lyotard, £ Habermas / Derleyen ve sunan: Necmi Zekâ /KıyıYayınları, 1990/116 s. 8.400 TL. FERYALİREZ Postmoderni/tm Boyle bır şev var mı va da varsa ne demek acaha*' Bır kavram ya da pratık mı, ycrel bır stıl butun bır yenı donem mı, yoksa eko ııomık bır aşama mı^ Bıçımlerı, etkı lerı ve yerı nc* Varlıgını nasıl anla rı/1 Gerçekten modernın otesınde dıyclım kı gerçekten postendusm yelbır ı,ağda mıyı?' Postmodernunı (Modernı/nı sonrası) son yıllarda lelseteden edebıyata, mımarlıkıan resıme kadaı Batı dunyasını ku^atmıs bır bajlık Butun geçmışın o/gurte kullanılıp tuketddığı bır tasarım anlayısı donemını vaşıyoıu/ 197ü'lı yıllardan ıtıbaren tum Avru pa'da salgın bır hastalık gıbı buyuven Postmodcrnı/m, Turkıye de 8ü'lı yıllardan ıtıbarcn meraklılarını bul du Sanddığı gıbı Postmodern kavramı ve tartısmaM mı maılıktan çıkmaz 1975 yılından sonra mımarlıkta verle ^ırlık ka/anmasına kaışın ori|inı f950'lerın sonunda Amerıka'da yurutulen bır yazın tartıs,masına kadar ıner 1917 ydında Rudolf Pannvvıt/ "Dıe Krısıs dcr europaeıschen Kultur" (Avrupa Kulturunun Kıı/ı) adlı yapı tında krı/ı as,aıak bır postmodern ınsan tıpınden so/ eder Wolfgang Welsch bu kavramı Nıetzche nın ' Ubermensch" (Ustun ınsan) kavramından turetılmıs^ bır so/cuk olarak a<,ıklamakta (1) Postmodernı/m so/tugu yazın metınlcnyle ılgılı olarak ılk ke/ 1934 f Madrıd de yayımlanan Federııo de Onı/ın Antologıa dc la Poesıa Fspanola e Hıspanoamerıcana ısımlı kıtabında ycı alır Postmodeı nı/m kelımesını vcnı bır akını olarak ele alan ılk kıs,ı ıse tarıh(,ı Arnold 1 ovnbee'dır 1947'de vayımla dıgı A Study of Hıstory kıtabının bırıncı cddınde I oynbe e Batı uygarlığının 1875lerden ıtıbaren ıç kapayıcı yenı bır tarıh devrıne gırdığını soyler ve bu donenıe "PostModcrn" adını verır Boylece postmodernızmın, modernı/me karsi çikan herhangı bır tavır değıl, tarldı bır sosyal, kulturpl ve felsefi yaklaşım olduğunu one suren Toynbee, bu kavramıngelısmesındedeetken bır rol ovnar (2) 1960larda karmaşık ıronık akademık şıır sanatının karşısında bır tepkı olaıak orıaya çıkan çok daha basıt ko nuş,ma s,ıırı modern mımarıye ve ozelldde de Uluslararası Stılın anıtsal bınalarına karşın, Robert Ventun'nın Learnıng From Las Vegas (I as Vegat tan Ögrennıek) adlı ma nıfestosunda ovduğu pop vapılar ve dekore edılmıs barakalar, Andv Warhol ve Pop Sanatı, Talkıng Heads ve (Fang of Four gıbı gruplar ıle punk ve yenı dalga rock çağdas, onı.u sınema ve vıdeo ve bcn7erlen, bunların tuınıı postmodernum dıye adlandırdabüetek hareketın çeşıtlerı arasında sayılır Postmoderpı/mın en <,ok tartışıldığı alanların başında mımarlık gelıyor Bunun temel nedenı de mımarların post modern olarak nıtelendırılen somut urunler yapılar orta va koymaları Foucault'nun one surduğu gıbı belkı de 19 yu/yıl bır/aman ve tarıh ı,ağı, 20 yu/yd ıse bır u?am (mekân) çağı olduğundan mımarlık meslek ıçı tartışma boyutunu ajmakta Suslemeden, tarıhsel gondermelerden .ırınmış, soyut formlar u/erıne kurulu ışlevsellık ve teknolo|inın geregı olma amaçlarına sahıp bır mımarlıktı mo dern mımarlık Postmodernlere gore modern mımarlık ortaya <,ağda$ çırkın kentler ve beton bloklar (.ıkarttı 1980de ressamların ve sınemaulaıın pesınden mı marlar da Venedık Bıenalı'ne kabul edıldıler Haber mas a gore bu grup, bıenalde modernı/mı kuıban ede rek bır "Karsı Relormabvon lıaıeketını başlattı larıhıve geı,mib kulturu venıden gundemc geiirmek gıbı oldukça ıddıalı amaçlarla vola (,ıkan pos>tınt)dern mımarlar ve onla rın olduk(,a ılgı goren bınaları vardı ortada O/cllıklc M Graves, R Venturı ve R Stern gıbı mımarlardan meydana gelen bır gıup bajı çekmekteydı Jencks'e gore postmodernıym ıle "Coğulculuğun kapısı açıldı, tarıh ıçerı alındı, gelenek ıçerı alındı, ıkonografı, renk, heykel, hatta hatta o pek çok korkulan susleme bıle ıçerı alındı " Zengın bır ortaçağ kentı gıbı postmo dern kent de sımgelere saygı duyar Venturı "Las Vcgas'tan öğrcnmck" ısımlı eserınde yol kıyıı ^^^^^^^^^M sındakı tıcarı mımarlığın ıkonogj ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ | rafısınden, buvuk reklam panola A ^^^^^^^^^M rından, tabelalardan, neonlardan m^^^^^^^^M yararlanmayı, bu sımgclerı sev FatMOm Lyotard, 'tekrara' duşulduğu goruşunde Postmodern mımarı, modern kentın yanılgdarından kurtulmayı, global oluşumlardan va/geçmeyı amaçlayan, bır bakıma, kendı golgesınden kurtulmak ıçın, mımarlıkta olanaksızın peşın de kosan bır mımarı Postmoderni7mı bızdekı kamuoyuna tanıtmayı amaç'a yan bu derlemede, Lyotard gıbı postmodernıst bır felsefecının goruşlerıne, felsefe, sosvolo|i, sıyaset bdımı ve psıkolojı alanında onemlı çalışmaları olan Jurgen Habermas'ın modernıst tasarıya gunumu7 koşullarında sahıp çıkan fıkırlerıne ve Frıedrıc Jameson gıbı Amerıkah bır edebıyat ve bdınç tardıı profesorunun geç kapıtalızmın kultürel mantığını analı/ eden goruşlerıne yer verdmış Necmı Ze kâ'nın araştırması da bu tartışmalara kaynak olan or> tamları tanıtmayı hedeflıyor D 1 \ uksd Pa/irk.ua "Poslmudern Moılcrn sonrası modcrnc karşı HurrıyctGosarıdırgısı sa\ı 120 KJMIII 1"»W S 25 29 • Ş l^^^^^^^l IH^^^^^l nıe y Postmodernrzmın ıronı ve eğlence u/urınc kurulu o n e n r Postmodernızmın en cok tartışıldığı alanların basında mımarlık gelıvor bır manıverum olduğunu savunanlardan bırı de U Eco Postmodernızmın ABD'dekı malı ajırı bırıkımın kultürel u/antısı olduğu volunda te^ler de ılerı su rulmekte I votard postmodern mımarıde gorulen eklektızmın, <,agııı degıl pıvasanın ruhunu \ansıttiRinı soyiemekte So/ ko nusu mımarların bovlelıkle "Ba ulıaus' pro|csındcn yakavı sıyır nıa\.ı <,alıştıklarıııı ıleıı suren 2 Dılck Dolut ' Ldcbıyatta Postmodernizm", Hurrıvcrt Gobterı dcr Kisı st>ı 120 Kasııi) !'W0 s 21 24 "*" S A Y F A 6 CUMHURİYET KİTAP SAYI 58