Katalog

ABD'ii psikolog Csikzentmihalyi'nin ılginç kitabı: Floıv (Akıntı) H mutluluğa gıden yolda karşımıza çıkan engellerı tanıma mi7i sağîıyor Csıkszentmıhalyı mutluluğun sırrını bılıyor FLOW'da , Joe, Serafına, Immanuel ve bır duzıne ısımsi7 dunya vatandaşı hakkında bılgı verılıyor, davranış bıçımlerınden ders çıkarılıyor joc Kramer, bır kaynak ustası Tren vagonu uretımınde çalışıyor Üretımın çeşıtlı aşamalarmdan çok ıyı anlıyor Bırlıkte çalıştığı 200 arkadaşının ışını gorme kapasıtesıne sahıp Her turlu aletın ve makınenın tamırınden anlıyor 30 y ıl boyunca terfı edılnjeyı reddetmış bırı DERLEYEN Y N A Z A A O CÖKV Serafina Vtnon, Alp dağlarında çalışan bır çıftçı kadın lnek sağıyor, saman savuruyor, evı temızlıyor, yemek pışı angımızın aklı, bu dunyada var olmaktan mutlıı ? rıyor, bahçede çalışıyor, akşamları da amatorce akordeon olup olmadığımız sorusuna takılmamıştır kı Ya da çalıvor Yaşamda yapmaktan hoşlandığı her şeyı yaptığına hangımı?, kendıne ıçınden ya da dışından bu ınanıyor dunyanın yaşamaya değıp değmedığını sormamış Immanuel Kant bır fılozoftu 3aatını kaynar suya sok tır> Çoğumımın yanıtı "Evet, sordum" olsa gerek masıyla tanınırdı Saatı suya, yumurtayı elıne alarak, ıkıncısının pışme suresını saptamak ıstemiştı Yu/yıllardır sıralanan "Ne /aman çok mutlu oluyo runrP", ' Ne /aman yaşamaktan mutluluk duyuyorum 5 ", loe, neden 30 yıl boyunca terfı etmek ıstemedı? Serafı"Hangı ıçscl denevımler yaşamı anlamlı kılıyor''', "Yaşa na, nasıl oluyor da yaşamından bu kadar tat alabılıyor 5 Im rnım ne /aman ve nasıl anlam kazanır1", "Geleceğımı nasıl manuei nasıl boyle bır şaşkınlığa duşebılmış daha nıutlu ktlabılırım1" sorularına yanıt arayanlar ıçın Mihaly Cstkszentmıhalyı'nın bu uç soruya verdığı ya Amerıkalı psikolog Mihaly Csıkzentmıhalyıbır el kıtabı nıt kısa ve oz " F L 0 W . " Bır uğraşla butunleşıldığınde dışsunuyor sal amaç ve odullerın onemı ortadan kalkıyor Yapılan ışten başka hıçbır şey daha tatmın edıcı, o/gurleştırıcı ve da Bu el kıtabı 25 yıllık bır çalışmanın urunu İsmı, ha onemlı değddır Kontrol eldedır kendıne uygun olan "FLOW" (Akımı) Chıcago Ünıversıtesı bılım adamla ışe konsa/ıtre olmuştur, zaman ve mekân unutulur, bu sı rından Csıks/entmıhalyt araştırmalarında "Experıence rada yaşanan gergınlık decanı gonulden kabul edılır Sampling Method"u uygulamış Bu yonteme gore denek lere bır tevp bır de soru dolu defter dağıtılmış Bır hafta Mihaly Csıkszentmıhalyı'nın kıtabındakı uç karakıeı boyuıud heı gıın du/ensı/ arallklarla 8 kez nerede bulu de FLOW'u hıssedıyordu FLOW Immanuel'e gore nulduğu, ne vapıldıgı, kımınle olunduğu, ruh halı ılc ılgılı Joe ve Serafına'da daha yumuşak bıçımde ortaya çıkı soıularvanıtlanmış Sonuç FLOW yor Kaynak ustası ıçın tum mesleğı, çıftçı kadın ıçın ıse tum yaşamı bır FLOW deneyımı Frankfurtcr Allgcmeıne Magazın'de yer verılen vazı daFI OW bılım adamının devışı ılebır uğraşla butunleş Csıkszentmıhalyı, mutluluğun sırrını anlattığı kıtabının mek, gerı kalanherşeyı unutmak şeklındeaçıklanıyor Mı ısmını bır hastasınm durum değerlendırmesındcn esınle haly Csıkszentmıhalyı mutluluk reçetesı sunmuyor, ancak nerek koymuş Hastası, uğraşısı ıle butunleşmesını "sankı suruklenıyordum, bır akıntıya kapılmıştım" (It was lı kefloatıng 1 was carrıed by flow) şeklınde dıle getır mış FLOW boyle doğmuş Csıkszentmıhalyı okuru, yaşamının bundan sonrakı bolumunu anlamlı kılmak ıstıvorsa, mutlaka ışının ba şına gıtmelı, bıreysellığını ve yaratıulığını ışıne aktarmalı Duşunte yapısının, bır teknık, bır bılımsel metod temcl alındığında daha ko lay ınşa edıldığıne ınanan Mihaly Csıkszentmıhalyı, ınsan kafasında, normal olarak, karmaşanın hakım olduğunu ılerı suruyor Bu karmaşada en muğlak olan sorun on plana fırlar Bunun onıınc geçmek ıçın, ınsan, bevnını mutluluk ve ren bılgılerle doldurmaya çabalar Oyalama taktığı uvgular Orneğın televı/yonu açar Oysa bu yonlendı rılme tehlıkesını de beraberınde getırır Bılgılenme Psikolog Csıkzentmlhalyl Flow (Akıntı) adlı yapıtında mutluluğa ulasmak lcin aktıf olmak gerektığınlkavnağı uzerındekı kontrol vurguluvor Cbikzentmıhalyı basarı toplumsal değer yargılarından bağımsızdır dıyor Mutluluğun sırrı PORTHE MİHALY CSIKSZENTMINALYI Mihaly Csikzentmihalyi'ye göre, mutluluk isteyen, kafasındaki karmaşaya bir son vermeli; yaşamdan tat almak isteyçn bilincini kuvvetlendirmeli; özgürlük isteyen hedeflerini iyi saptamah. 1934 yılında doğdu ttalya'ya gonderılen Matar bır dıplomatın ogluydu Savaş yıllarını ve ınsanların u/crınde bıraktığı etkıyı yakından ı/ledı Çekılen acıları algıLyabılmek amacıyla yazdı, resım yaptı 50'lı yıllarda ABD'nın volunu tuttu Psıkolo)i okumak ıstıyordu Ancak I'lınoıs UnıversıteM'nde aradığını bulamadı Chıcago Ünıversitesı'ne geçtı Psıkolojı Fakultesı'nde verdığı dersler dışında, zamanının buyuk bır bolumunu araştırmaya ayırıvor Chıks/entmıhalyı ıçın 'başan', bıyolo)Jc ya da toplumsal değer yargılarından bağımsızdır Bu ıçsel başan deneyımı hıç bır dış gucun onayını da gerektırmez elınden kaçar Karmaşa»ıle savaşta dış desteğe dayanmak yerıne, ıç guçlerı yardıma çağırmalı Bu mutlaka bır ger gınlığe neden olur Ancak, ıçsel yonlendırış, gergınlığı se vınte donuşturur Sonuç FLOW'dur FLOW, karmaşayı duzene donuşturen çalışma yonte mıdır Du/en, bunun sonucu olarak, ıçsel uvumu sağlar Içsel uyum da mutluluk ıçın gerek şarttır Insan, mutluluğunu perçınleme yetcneğıne sahıptır Ancak bunun ıçın bılıncını kontrol altına alınayı oğrenme Iıdır Kontrolu ele geçirdığınde, bılıncının dış olavları na sıl yargılaması gerektığını de oğrenmış olur Bu volla pasıt kalınarak elde edılecek mutluluktan çok daha fazlası ka/a ndır, kı ılkı zaten oyalama taktığınden başka bır şey değı! dır Blllnç kontrolfi Bılınç uzerındc kontrol nasd sağlanır5 tnsanın yeteneklerı, sevılen ış ve bu ışın amacı ıle uyum ıçınde olmaiıdır Bu ış oyle ca/ıp olmalı kı, ınsan onu mutlaka gerçekleştır mek ıstemelı ve yalnı/ca tam bır konsantrasyon sağlavarak gerçekleştırebılmelı Bu konsantrasvona ulaşıldıgında ye terlı hzıksel enerjı harcandığında, duzen de yaratılmış olur Konsantrasyon, bılgılerın karmaşık bır bıçımde akın etmesını engeller Bu da bılıncın kontrol altına alınmasını sağlar Ne yazık kı gerçek teorıde oldugu kadar basıt va şanmaz Engeller karşımi/a dıkılıverır Bılıncın kontrolu ıçın geleneksel değer yargılarından bağımsız olmak, dısıplın ve sebat gerekıyor Insan kendı yaşam planını kendıçızmelı Doğanın ses>ı, bılıncın u>umu ıle butunleşmelı Başka yoluyok Sadece bılınç, ınsanın ıçsel ozgurluğunu sağlar Acı ve zevk bılınç ıçınde varokır Bılınç duyguların, duşuncelerın, algılavışın aktarılma yerı dır Bılgıler burada sınıflandırılır Bır ınsan çevresınde ne vaşanırsa yaşansın, bılıncının ıçını değıştırerek kendını mutlu va da ıınıtsu/ hıssedebılır S A Y F A 78 CUMHURİYET KİTAP SAYI S 8