Katalog

Solothurn Edebiyat Günleri îsviçre'de ciddi organize edilmiş, demokratik bir edebiyat şenliği s Küçük bir kent olan Solothurn'da yapılan edebiyat günleri Isviçre'de oluşmakta olan güncel edebiyatın sergilendiği bir forum niteliğinde. Almanca, Fransızca ve RetoRomanca olmak üzere 4 dilde verilen ürünlerden oluşan İsviçre edebiyatı, genelde Alman edebiyatı kapsammda ele alınıyor. YILDIZ ECEVİT / SOLOTHURN veriyor. On altı bin nüfuslu bu küçük kent, her yıl mayıs ayında üç gün süreyle ülke edebıyatının kalbınin attığı yer. "Solothurn Edebiyat Günleri" adı altında 1978 yılından beri sürdürülen edebiyat etkinlıkleri, bu yıl da 2528 mavıs tarihleri arasında, devlet kuruluşu Pro Helvetia Kültür Vakfı'nın tüm olanaklarını seferber ettiği eksiksiz bir 'İsviçreli organizasyonu' ile yapıldı. Yazardan yayıncıya, elestirmenden çevirmen ve okura kadar edebiyat sektörüyle ilgili her türlü insan, üç gün süreyle Landeshaus'un bir salonundan diğerine koştu durdu, yazarların son yapıtlarından kesitler dinledi, daha sonra yapılan tartışmalara katıldı. "Solothurn Edebiyat Günleri, tsviçre'de oluşmakta olan güncel edebiyatın sergilendiği bir forumdur. Yeni edebiyat yapıtları, yazarların kendi aralarında; yazarlar île halk, basın ve yavıncılar arasında iletiyim kurulmasına neden olmalıdır." Solothurn Edebiyat Günleri Birliği'nin tüzüğünde, kuruluş nedeni olarak bu tümce yer alıyor. Gerçekten de üç gün içinde bu kültürel etkinliğin amaçlarından büyük bir bölümu yerine getirildi. Genç yazarlar kendilerini kanıtlamaya çalıştılar, okur ve yayıncılarla tanıştılar; ülkenin önde gelen yazarları açık oturumlarda Isviçre'nin kültür politikası ile ilgili görüşlerini sergilediler, edebiyat konusunda tartıştılar; yalnızca İsviçre'den değil, yurtdışından da davet edilen bilim adamları ve çevirmenler, üzeriıı de çalıştıkları yapıtların yazarlarıyla görüştüler; okur ise kitap sayfaları arasındaki ipuçlarından imgelediği yazara ulaşma olanağı buldu, bazen naif bir duygusallık, bazen de saldırgan bir eleştiri çerçevesinde: Bir öğrencinin, İsviçre edebiyatının "first lady"si diye anılan Erika Burkhart'a "O mavili şiiriniz ne güzeldi, lüften bir kez daha okur musunuz" derken gösterdiği naif hayranlık, ya da genç bir yazarın biyografik bir roman y.ı zan Laure Wysse'e söylediği, "hâlâ 19. yüzyılın biçimsel öğeleriyle yazmak sizi sıkmıyor mu" tümcesindeki açık eleştiride olduğu gibi. Almanca, Fransızca, İtalyanca ve RetoRomanca olmak üzere dört dilde verilen ürünlerden oluşan İsviçre edebiyatı Solothurn'da, halkın yüzde yetmişinin konuştuğu Alman dilindeki yapıtlarla sergilendi daha çok. Genelde Alman edebiyatı kapsammda ele alınan İsviçredeki Almanca edebiyatta, kendine özgü denebilecek bazı eğilimler ve gelişmeier, Solothurn'da sunulan seçkide de belirgindi. Başlangıçtan beri İsviçreAlman edeiyatında var olan ve yüzyıfiarca burjuva toplum değerlerini korumaya yönelik didaktikpragmatik eğilim kalıp değiştirerek süregelmekte. İsviçreAlman yazarı yine toplumu odak alıyor; ancak bu kez, onu kıyasıya eleştiriyor. Toplum eleştirisinde, yelpazenin bir ucunda "siyasal içerikli olmayan edebiyat çöp sepetine yakışır" dıyen Mariella Mehr gibi radikal yazarlar yer alırken diğer ucunda geleneksel toplum ölçütlerine sıkı sıkıya sarılmış Ursufa Isler tipinde yazarlar da bulunmakta. Bu yoeun toplumsal eleştiri boyutu, İsviçre'nin 1991'de kutlayacağı 700. kuruluş yılı törenleri nedeniyle sanatçılar arasında bir boykot havasına dönüşmüş durumda. İçlerinde birçok yazarın da bulunduğu 700 sanatçı, kendilerini siyasal eğilimlerine göre fişlediği saptanan ve bu nedenle de ülkede büyük birskandala yol açan yönetimi, faşist yöntemlere el atmakla suçlamakta ve kutlama türenlerini boykot etmekteler. Etkinliklerin ilk gecesi yapılan açık oturumda, eşitsizliğin egemen olduğu dünvada bir refah toplumunun kuruluşunu kutlamasındaki vurdumduyınaz, ulusalcı yaklaşım da boykot nedenlerınden biri olarak vurgulandı. Bu yılki Solothurn edebivat şenliği, yetmîşli yıllardan beri İsviçre edebiyatında görülen bir olguyu sayısal olarak da gözler önüne serdi: Etkinliklere aktif olarak katılan yaklaşık 40 yazarın yarısından çoğu kadındı. Kadın yazar patlamasını, kadınların siyasal haklarına kavuşmasıyla koşutluk içinde açıklayan Laure Wyss şöyle diyor: "Biz ancak 1971'de bu ülkenin vatandaşı olduk." Yazarların, içlerinden bölümler okudukları yapıtlarında motifsel düzeyde dikkati çeken bir başka yün dc Konya ili kadar yüzölçümü olan bu küçük ülkenin yazarının Çin'den (Ursula Isler) Bolivya'ya (Manfred Züfle), Afrika'dan (Isolde Schaad) Amerika'ya (Bruno Steiger) değin geniş bir dünyayı sergileme eğilimini sürdürmesi. Bu tür etkinliklerin, sanatın gelişmesine olumlu katkılarının yanı sıra bir ülkenin dünya genelinde saygın bir yer edinmesinde önemli rol oynauığı da su götürmez bir gerçek". Ciddi organize edilmiş, güdümlü olmayan, demokratik bir edebiyat şenliği dileyelim ülkemıze de U S A YF A I ! olothurn, İsvjçre'nin kuzeybatısında Yura dağları eteğinde küçük bir kent. Son derece iyi korunmuş barok döneminden kalma yapılarıyla kentin çekirdeği bir açık hava müzesi görünümü Solothurn, Isviçre'nin kuzeybatısında 16 bin nüfuslu küçük bir kent. Burası 1978'den bu yana her yıl bir edebiyat etkinliğine sahne oluyor Bir ülkenin dünya olçeğındekı saygınlıflında epeyce bir payı bulunan bu tür etkinlıklerın ulkemızde de gerçekleştlriimesi dileğiyle C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 79