Katalog

James Baldwin'in biyografisi "James Baldwin: Artist on Fire"ın bir bölümünde, yazar W.J. Weatherby, Baldwin'in ilk romanını yayımlama öncesinde çektiği sıkıntıları ve karşilaştığı güçlükleri anlatıyor. Sunuyoruz. Baldvvin editörlere karşı Yaşamöykülerinden enüz haberi yoktu, ama romanı oybirliğıyle kabul edilmiş değildi. Yayınevi editörlerinin bazılarının ıtırazları vardı. Baldwın'ın deneme tarzı yazılarını okuyup seven William Cole, Go Tell it on the Mountain'i (Git Onu Dağda Anlat) başeditor Harold Strauss'a vermiş, işçiliği iyi, güçlü metınleri seven ve kendi deyişiyle 'kanayan yürekleri anlatan' romanlardan hazzetmeyen Strauss da raporunda romanı şöyle özetlemişti: "Kesinlikle bcnim tarzım bir kitap değil bu. Anlatıdan çok nakıs". Strauss, Baldwin'in son dakikada yaptığı düzeitmelerle dolu olan, ötekı editörler tarafından ellenmekten ıyice canı çıkmış musveddeyı onlar da kitabı geri çevirmişlerdı Wıllıam Cole'a geri verdi. Cole, kıtabı t>üyük bir coşkuyla karsılamıştı. "Metni zengin ve şiirsel buldum," diyordu raporunda. "Diyaloglar harika, 'Isa'run yoluna gelin!" türü bölümlerin bir kısmı çıkanlmalı, bazı yerlcr daha açıklığa kavuşturulmalı belki. Son bölümde biraz düşkınkhğına uğradım, yeterince vurucu de H ğil. Ama bu yayımlanmasını istediğim bir kitap". Bir bajka editör, Phılıp Vaudrin, ilk bölümü, ağır ve oldukça sıkıcı bulmuş 'üzerinde epey bir çalışılması gerektiğini' belirtmisti. Vaudrin özetle sunları diyordu: "Kitabın büyuk bir bölümünü seviyorum, ama şu haliylc yayımlanabilir olduğuna inanmıyorum. Baldvvin eiindcki malzemeyle hiç kuşku yok ki çok daha iyisini yazabilir, hem kendi iyiliği hem dc yayımcının iyiliği için bunu yapmalıdır da". Vaudrin, Baldwın'in roman üzerinde çalışmaya ıkna edılebilmesı halınde, yayınevınin ona 'küçük bir yatırım yapması'nın yerinde olacağını da soylüyordu. Romandaki eşcınsel renk ya da açıkça escinsel sondan bahsedilmiyor bu raporlarda, ama romanın eski, ilk versıyonlarından bırinı okuyan Emile Capouya, yayıneviyle yazarın çok önceden anlaştıklarını ve yazarın bunları çıkardığını söyluyor... Knopf Yayınevi, Baldwın'e 'bir yere çekilip romanı yeniden gözden geçirmesi' için 250 dolar vermeye hazırdı, gozden geçirilen roman kabul edildiği takdırde 750 dolar daha vereceklerdi. Baldwin büyük hayalkırıklığına uğramıştı, yeniden yazıp yazamayacağını bılemıyordu romanı. Kitaptan sorumlu editör Philip Vaudrin, Baldwın odasına gircr girmez, "ju 'haydi tsa'ya gidelim' bölümlerini çıkaracak mısın?" diye sordu yazara. Baldwın'ın aklı yerinden çıkacaktı. Sınırlı bir sesle, romanının zencı bir rahıple ailesini konu edindığinı söyledı. Evet, onlar böyle konuşurlardı genellikle, ama bu konujmalan çıkarmak romanı mahvetmekten başka bir sey değildi. "Resmen nefesimin kesildiğini hissettim, terliyordum, serinlemek için musluğa koştum, kendime çeki düzen verip büroya döndüm, romanımın amacını yeni bajtan açıklamaya girijtim. O James Baldwin "Edıtöıierte çalışırken ışi sıkıya alacaksın, önerdıklen her dev değıştklığe boyun ejjmeden zamanla alışmalarım sağlayacaksın CUMHURİYET KİTAP SAYI 18 gün öğleden sonra pek çok şeyler öğrcndim, uzun sözün kısası düjmanlanmı, önümdeki engeüeri tanıdım." Roman hakkındakı olumlu gorujlerini korumayı sürdüren William Cole'la biraz konuşmak Baldwin'e iyi gelmıştı. "Bütün kilise ve ayin sahnelcrini kesmem gerekmiyordu, sadece biraz jurasını burasını kırpıp odak noktasını daha netlestirecektim. Kitaba uygun görülen editör Vaudrin ipi eline almış, boynuma geçirmek üzereyken Cole canımı kurtardı" demiştir Baldwın sonradan... Git Onu Dağda Anlat'ın yeniden yazılmıj versıyonu temmuzda Knopf Yayınevi'ne geldı. Philip Vaudrin, "Baldwin'in istenen bütün düzeltmcleri yapmadığıru" ama buna rağmen, "epey bir çalıştı&ını, hepımizin karşı çtktığı 'tsa'nın yoluna gelin' bölümlerinin bazılarını çıkardığını, açılışı epey bir düzelttiğini" soylüyordu. Son bolüme gelınce "şımdi çok daha iyi oldu, öncekinden çok daha kolayhkla akıyor"du Vaudrin'ın görüşü. Vaudrin raporunu şu sözlerle bitırıyordu: "Kitabı çok güçlü, çok duygulu buluyorum, gerçek bir okuma şölcni. Ağla Sevgıfı Yurdum'ıa karşılastırılabilir, tabii onun kadar satış şansı yok, ama satacaktır, ayrıca çok iyi eleştiriler alacak kujkusuz." Rapor William Cole'a geldiğınde de Cole, Vaudrin'ın uzunca raporunun altına şu notu düşmekle yetindı: "Baldwin yeniden yazım işini basarıyla gerçekleştirmiş, son bölümü de biraz derler toplarsa mükemmel bir kitap olmuş olur elimizdeki." Knopf sonunda kitabı basmayı kabul etmişti, ama bu olaylar Bakhvın'ı editörler konusunda kujkucu davranmaya itecekti yıllar yılı. Olayın üzerınden epey zaman geçtıkten sonra genç sanatçı dostu James Monroe Parker'a şöyle diyecekti "Editörlerle çahşırken işi sıkıya alacaksın, önerdikleri her değişikliğe boyun cgmcdcn zamanla senin üslubuna alışmalarım sağlayacaksın. Temeldc yumuşak hatta zaman zaman kendine güvensizlik anları geçiren bir kişi olduğunu bilirler her genç yazarın; bu yüzden de onu üzmeye sıkmaya kalkarlar. Aslan ininde olmak gibi bir şey, oradan kurtuluncaya kadar aslanları oyalamahsın. Çok didistim yavrum, çok kavgalanm oldu. Hele sonlar konusunda. Her romanın sonu 'gıcır' olsun ister editör dediklerin." D S A Y F A 9