Katalog

Şilili ozan Pablo Neruda 'nın Kara Ada 'daki evi müzeye dönüştürüldü Ozanın düş kalesi Neruda, son karısı Matilde'yi bu evde sevdi. Pinochet'nin askerleri, darbeden sonra hallaç pamuğu gibi attılar bu evi. Neruda'nın yüreği 23 Eylül 1973 gecesi bu evde durdu. MİNE 6. SAULNIER MADRİD ünyanın bütün dcnizlerinde bir Kara Ada vardır. Ya da denize açık bütün ülkelerin bir adası karadır. Ama dünya yazınında tek bir Pablo Neruda var. Onun gibi sanatçılar, kimi kez devletlere ve ülkelere büyük gelir, birer Kara Ada'ya sığınmak zorunda kalırlar. Kimi elle tutulur, gözle görünür bu Kara Adaların, kimi görünmez. Pablo Neruda'nın ele göze gelen bir Kara Ada'sı vardı. Bütün ada onun değildi, ama olsun. Eladio Sobrino adlı İspanyol cumhuriyetçisi bir kaptandan oldukça büyük bir arsa satın aldı ve üstüne, düşlediği evi kondurdu. Bir gün denize açılacakmış da şimdilik kumlara demir atmış gibi duran bu özgün evin planlarını yapan mimarın adı German Rodriguez'di. Bir başka ispanyol cumhuriyetçisi. Pablo Neruda, olgunluk çagındaki cn güzel şiirlerini bu evde yazdı. "Hokkalık" diye adlandırdığı minicik yazı masasının üstünde, saatlerce denızi gözleyerek... 1985 yılında ölen Bask asıliı son karısı Matilde Urrutia'yı burada sevdi. 23 Eylül 1973 gecesi, burada durdu yüreği. Aziz dostu Salvador Allende'nin ölümünden tam 12 gün sonra. D Şili'de demokrasiyi deviren Pinochet'nin askerleri, darbeden sonra "silah olabilir" gerekçesiyle, hallaç pamuğu gibi attılar bu düs, evini. Uzun ve hüzünlü yıllar boyu Matilde, Pablo'suz yalnızlığını sürükledi bir odadan ötekine. O da ölünce, ev mutlak bir sessizliğe gömüldü. Kara Ada'da çürümeye terk edilen bu güzel ev, İsveç ve Federal Almanya hükümetlerinin sağladığı paralarla bir süre önce restore edilmeye başlamıştı. Şili'nin yeni demokratik hükümeti, Pablo Neruda'nın düş kalesini. geçenlerde halka açmış bulunuyor. Restorasyon, yaklaşık 100 bin dolara mal oldu, ama artık her şey, Pablo Neruda sanki dün sabah kapısını çekip çıkmış, dalgaların içine yürümüş gibi. 1940'h yıllarda iskeleti biçimlenmeye başlayan ev, ozanın deyi» şiyle: "Okyanusun dizi dibinde açan taş bir çiçdk." Oturma odası olan büyük salonda, Neruda'nın "büyük oyuncaklanm" diye adlandırdığı tahta pruva başları var. Bunların arasında en çok, ablasının adını koyduğu "Guillermina"yı severmiş. Söz konusu pruva başı, iri ve çıplak göğüsleri yüzünden yıllar yılı "kılıflı" dolaşmış dünya denizlerinde. Gemi çürüğe çıkınca, "Guillermina"yı yeniden dekore edip kiliseye azize yapmaya kalkmışlar. Neyse ki Neruda tam zamanında vetişip satın almış ve ablasına benzettiği pruva başını, dolayısıyla da görkemli göğüslerini özgürlüğe kavuşturmuş. "Neyse" dermiş, dostlarına "Guillermina'yı manastıra kapanmaktan kurtardık!" Pruva başlanmn hepsi Neruda'nın verdiği adlarla yaşıyorlar. 1866'da İngiliz tersanelerinden çıkan ve ömrünü Şili'nin güney kıyılarında tahta taşıyarak tamamlayan "Glasgow'un Sirenası" ağlamış süratli "Nişanlı", ünlü sopranonun anısına bir "Jenny Lindt", kuma gömülü bulunan "Cimbellina", ozanımızın üç boyutlu dizeleri sanki. Apteshane olarak kullanılan bir salonda, Neruda'nın doğduğu kasaba Temuco'daki yangından kurtarılan doğal boyutlarında tahta bir at, çiçekli pisuara ihtiyaç giderenleri seyrediyor. Tahta duvarlarda, "Ana sevgisi, dipsiz bir uçuruma benzer" ve "Günah işlemek kuldan, bağışlamak Tanrıdan" türünde kasap vecizeleri asılı. Ozan ve dostlarının, bu evde çok eğlendikleri öyle belli ki. Amerikan bar, evin en ilginç köşelerinden biri. Tahta setin üstüne, ölmüş ozan "dostların" adları kazınmış: Miguel Herrtandez, Federico Garcia Lorca, Rojas Jimenez... Büyük bir içkici ve iyi yemek düşkünü Neruda, kırmızı barmen ceketini sırtına geçirir ve her hafta sonu evini istila eden dostlarına denizci kokteylleri hazırlarmış burada. Söz konusu kırmızı ceket, Noellerde giydiği frakının yanında asılı duruyor. Aynı dolapta, Avustralyalı kovboy şapkası, itfaiyeci miğferi, uzun paçalı donu ve Oxford Üniversitesi'nin "Honoris Causa" doktorluk külahı da koruma altına T U R K Ç E D E P A B L O N E R U D A • Yaşadığımı Itiraf Ediyorum / Anlatı / Çeviren: Ahmed Arpad / 1983, Alan Yayıncılık. • Albertina Rosa'ya Aşk Mektupları / Mektup / Çeviren: Ömer Ürün / 1986, Alan Yayıncılık. • Şiir Boşuna Yazılmış Olmayacak / Deneme / Çeviren: Nesrin Arman, 1985, De Yayınevi. • Kaptanın Dizeleri / Şiir / Çeviren: Talat İnanç / 1988, Toplum Kitabevi. • 20 Aşk Şiiri ve Umutsuz Bir Şarkı / Şiir / Çeviren: Sait Maden / 1985, Varlık Yayınları. • 20 Aşk Şiiri / Şiir / Çeviren: Ergin Koparan / 1988, Varlık Yayınları. PABLO NÇRUDA • Şiirler / Çeviren: Hilmi Yavuz / 1988, Bağlam Yayınları. • Kara Ada Şiirleri / Çeviren: Sait Maden / 1985, BFS Yayınları. • Sorular Kitabı / Şiir / Çevirenler: Acem ÖzlerJörg SpötterŞahap Eraslan / 1987, Broy Yayınları. • Joaquin Murieta'nın İhtişamı ve Ölümü / Oyun / 1984, Üç Çiçek Yayınevi. • Kara Ada Defteri / Çeviren: Sait Maden / 1970, Altın Kitaplar. • Şiirler / Çeviren: Enver Gökçe / 1978, Doğrultu Yayınları. • Yeryüzünde Konaklama / Çeviren: Adnan Özer / 1984, Alaz Yayıncılık. S A Y F A 16 Neruda'nın oturma uüası Buyuk oyuncaklanm" dediği tanıa pruva Daşları. Aralaı alınmış. Bir odada, akla hayale gelmedik denizcilik gereçleri sergilenivor. Bir diğerinde, dünyanın en zengin deniz kabuğu koleksiyonlarındaa biri var. Yemek odasında ise, bir kundura tamircisinin reklam diye kullandığı dey tahta ayakkabı, Neruda'nın toplam sayıları 26O'ı buC U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 19