Katalog

16 Bulmaca 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 CBT 1494/6 Kasım 2015 ilginç SORULAR Böceklerin Boyutu Soru: Böcekler niçin küçüktür? Yanıt: https://kurious.ku.edu.tr/tr Böcekler, dünyamızı  paylaşan en kalabalık canlılar. Türlerinin sayısı ancak tahmin edilebiliyor; tahminler de birkaç milyondan 30 milyona kadar değişiyor. Milyonlarca deyip ortada bırakmak en iyisi gibi.  Türlerin boyutlarıysa, biçimleri ve özellikleri kadar farklı değil. Tarih öncesi zamanlarda çok daha büyükleri varmış; ama günümüzde en kabadayıları 510 santimi geçmiyor. Peki, neden? Böcekler ve diğer eklembacaklılar neden insan boyutlarına sahip değiller? Aslında, iyi ki olmamışlar demek lazım; çünkü dünyamızın tüm kaynaklarının, sahip oldukları sayılarla baş edemeyeceği açık. Tabii kendi türümüzün de. İnsan boyutlu bir sivrisineğin gece üzerimize konup kanımızı emdiğini düşünebiliyor musunuz? Ama merak bu ya, neden bizim boyutlarımıza gelememişler? Arizona Eyalet Üniversitesi’nden (ABD) Jon Harrison, bilim dünyasında bu konuda tam olarak doyurucu bir yanıtın bulunmadığını, ancak bazı varsayımların ortaya sürülebildiğini söylüyor: Dış iskeletler aşırı boyutlara uygun değil: İlk varsayım, böceklerin çoğunda bulunan kabuk biçimindeki dış iskeletlerin, sahiplerinin fazla büyümesine izin verecek kadar güçlü olmaması. Bu varsayıma bakılacak olursa, böcek ve iskeletinin aynı oranda büyümesi halinde, iskeletin imkânsız derecede kalın olması gerekecekti. Ancak bazı araştırmacılar, böceklerden daha büyük eklembacaklılarda (Ör: karides, yengeç ıstakoz) dış iskeletlerin aşırı kalın olmadığına dikkat  çekiyorlar. Dolayısıyla, varsayımın geçerliliği tartışmalı. Deri değiştirme sorunu:  Dış iskeletler katı olduğundan, böcekler büyüdükçe eski derilerini atıp yeni deri oluşturmak zorundalar. Bu da bir süre yaşamlarının şansa ve avcı hayvanların insafına kaldığı anlamına geliyor. Böceklerin yaşamındaki  bu kritik dönem, boyutları için bir tavan getiriyor. Çünkü daha büyük  olanları, hele de koruyucu zırhları (dış iskeletleri) yoksa, onları avcıların gözünde daha çekici kılıyor. Dolaşım sistemleri uygun değil:  Bir başka kuram, böceklerin boyutlarının, dolaşım sistemlerince kısıtlandığını öne sürüyor. Yaygın bir damar örüntüsüne sahip, kapalı bir dolaşım sistemine sahip omurgalıların aksine, böceklerde kan ve öteki vücut sıvıları için açık bir dolaşım sistemi var. Yerçekimi nedeniyle kan aşağıda toplanacağından, bu açık sistemler büyük vücut ölçülerine uygun değil. Oksijen yetmemiş:   Günümüz böceklerinin küçük boyutlarının nedeniyle ilgili olarak öne sürülen kuramların en inandırıcı görüneni, cüceleşmeyi oksijenin rolüyle ilişkilendiriyor. Böceklerin akciğerleri olmadığından memeliler ve öteki omurgalılar gibi nefes almazlar. Ciğer yerine, “trachea” denen kılcal tüpler aracılığıyla oksijen hücrelere pasif biçimde iletilir. Bir başka deyişle vücut, bu sistem aracılığıyla “havalanır.” Kurama göre böcek belli bir boyuta geldiğinde, artık daha fazla irileşemez; çünkü daha büyük boyutlar, trachea sisteminin taşıyabileceğinden daha fazla oksijen gerektirir.  bir kabloya asılı oturma yerlerinde taşıyan bir tür teleferik. SOLDAN SAĞA 1. Gramofon plaklarını bulan, Alman asıllı Amerikalı. 2. Tuğla ve harçla örülmüş, tavan örtüsü – Bir nota – Çipuranın küçüğü. 3. Belirti – “İgor İvanoviç ...” (İlk modern helikopterin tasarımını yapan, Rus asıllı Amerikalı mühendis) – Şüphe. 4. Eski Yunan mitinde şafak tanrıçası – Evet ünlemi – Küçük bitkilerin ortak adı – “... Gay” (Japonya’ya atom bombası atan uçak). 5. Hollanda plakası – Bir hayvan türü – Bir şeyi unutmamak için parmağa bağlanan iplik. 6. Bitki – Gümüşbalığının küçüğü – Yelkenleri açtırmak için verilen komut. 7. Konut – İstif – Havalandırma aracı. 8. Bir kömür türü – Erkek eş, koca – Şart eki. 9. Arapçada ben – Bir tatlı su balığı – O’nun eski biçimi – Eski Yunan mitinde, çobanların tanrısı. 10. Mehterhanede bir davul – Bir göz rahatsızlığı. 11. Tir – Beddua – Isın – Neoplazma. 12. Sarmısaktaki doğal antibiyotik – Anma, sözünü etme. 13. Söylenti – Vakit. 14. Senegal’in başkenti – Vietnam takviminde yılbaşı – Yürüyerek giden kimse. 15. Zehir – Kayakçıları Hazırlayan: İlker ya da turistleri sürekli olarak hareket halindeki Mumcuoğlu YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. İlk içten yanmalı motorun tasarımını yapan Belçikalı mühendis. 2. Anıtkabir – Dogma – Felsefede düşünce. 3. İndiyumun simgesi – Giyside nokta, puan – Halk. 4. “... Angeles” (Melekler Şehri) – “Sir Humpry ...” (Madencilerin kullandığı emniyet lambasını bulan İngiliz kimyager) – Burun, burun ucu. 5. Eza, cefa – Tanrıbilim. 6. Yılanın deri değiştirirken attığı deri – Bir tür perde – Açık duran başparmağın ucundan işaret parmağının ucuna kadar olan uzaklık. 7. Tokyo’nun eski adı – Tanzanya’nın plaka işareti – Kuvvetleştirme, üsteleme. 8. Bir tür deniz taşımacılığı – Ayakkabı üstüyle pençesi üzerine konulan parça – Zihin – Bir cetvel türü. 9. Bowlingde kukaların tamamının ilk atışta devrilmesi – Talyumun simgesi – Hastalığın bedene yerleşmesi. 10. Başlangıçta yer alan – Bilinç – Bir ağ atılışında çıkarılan balık miktarı – Boru sesi. 11. Maksat – Keten dövmeye yarayan tokmak. 12. “... Harris” (aktör) – Ara bozma – Öykü. 13. Akira Kurosava’nın bir filmi – İtalya’da bir ırmak – İmge, hayal. 14. Sürüngenler sınıfının bir takımı – Japon savaşçı sınıfı. 15. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Mürekkep 1 J O H A N N G U T E N B E R G hokkalarına 2 O K Ü L E R L İ D O S İ S konulan ham 3 H A R A R S U N İ İ K A 4 P M İ DAS SEP İ L İ ipek – Tütün 5 A N İ K İ TA ANOF E L K 6 kurutma serN ANE KL İ N İ K KA ENDÜLÜS G J AK M gisi – Ekmek. 7 8 9 10 11 12 13 14 15 S K E P L E R AAT NEB İ R K NA R EMO F OB A AFON İ ARUS L RSE L İ K ENK LUN T A E K MO AT İ RA İ E AL ACA CER A A RS A K İ N E Z İ N E N S AM İ S İ M A S İ S L İ N İ N E T düşün BUL ASAL ÜÇLÜLERİN ÇARPIMI Ender [email protected] 17, 23, 45869 üçlüsü , toplam basamak sayısı 9 olan, sıfır içermeyen,  rakam  yinelemesiz asal sayı üçlülerinin bir örneği. Bu kez de bu üçlülerin bir listesini çıkartmak istedim.  Daha önce çıkarttığım asal ikililerin  listesinden bildiğimce,  uzun bir liste bekliyordum.  Yine uzun bir liste çıktı, ancak liste öncekinin üçte birinden biraz daha kısaydı. Listenin dördüncü sütununa, bu kez de  üçlülerin çarpımlarını ekledim. SORU: Listedeki üçlülerin,  çarpımı en büyük olanındaki en büyük sayı  kaçtır? Not: Yukarıdaki örnek üçlünün çarpımı  (17 * 23 * 45869 = 17934779) en büyük çarpımsa, soru 45869 olarak yanıtlanmalıdır 1492. sayıdaki “Asal İkilerin Çarpımı” isimli bilmecenin yanıtı: 97523 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Ahsen Canatİzmir, Naim UygunHatay, Namık Çatalsakalİstanbul, Yücel GünDenizli, Namık Çatalsakalİstanbul, Hüseyin Ergönül Edirne.