Katalog

www.iku.edu.tr B L M KÜLTÜR VE E TM YAŞAM, BEYNİMİZ VE VAROLUŞUMUZ 1 İKÜ’de beyin araştırmalarında önemli atılımlar R Dünyada insanların farkında olarak ya da olmayarak yaşamları, varoluşları birbirine geçerken bu insanları birbirlerinden ayıran bir özellikleri vardır ki bu da bu kişilerin sahip oldukları düşüncelerdir. Derleyen: Aysel Düzgün ene Descartes “düşünüyorum öyleyse varım” derken insanın yaşamda varoluşunun sahip olduğu düşüncelerle oluştuğunu ve yine ancak sahip olunan bu düşüncelerle tanımlanabileceğini söylemişti. Evrende ne şekilde yerini aldığını bilemediğimiz, henüz en aydınlatılmış cümlelerde açıklamalarına sahip olamadığımız dünyaya insanoğlu geldiğinde beraberinde bir o kadar dünyamız kadar karmaşık ve aslında bir o kadar dünyamız kadar da düzenli bir yapıyı getirmişti: “Beynini”. İstanbul Kültür Üniversitesi Beyin Dinamiği Araştırma Merkezi’nde Prof. Dr. Erol Başar, beyinbedendüşünce bütünlüğü içerisinde insan beynini tanıma, anlama, çözümleme adına araştırma merkezinde geliştirilen çalışmalarını, insan beynini nasıl tanımaya çalıştıklarıyla ilgili bilgilerini Cumhuriyet Bilim Teknik Dergisi okurlarıyla paylaştı. İKÜ Beyin Dinamiği, Kognisyon ve Karmaşık Sistemler Araştırma Merkezi’nde güncel olarak üç konu üzerinde çalışılmaktadır. 1. Öncelikle beyinin en önemli unsuru olan kognitif süreçleri yeni zihin nasıl çalıştırıyor? sorusu beyin osilasyonları kapsamıyla incelenmektedir. Diğer kelimelerle beyin içindeki büyük sayıdaki osilatörlerin çalışma prensipleri, evrimdeki yeri ve bunlara nörotransmiterlerin etkisi incelenmektedir. 2. Bu yaklaşım gerçekleşirken beyin kognitif bozukluklarında örneğin Alzheimer, Bipolar (DuyguDurum Bozukluğu) ve Şizofreni hastalıklarında beyin dinamiğinin elektriksel olarak ne şekilde değiştiği, özellikle kognitif süreçlerdeki felsefi sorularla beyin araştırmalarına önemli ışık tutmuştur. 3. Uzun yıllardır süren araştırmalar merkezde devamlı olarak bir felsefi çerçeve içinde gerçekleştirilmiştir. Böylece merkezdeki çalışmalarda nörofizyoloji, klinik bilimler, fizik ve mühendislik konularının bir araya getirildiği bir sentez oluşmaktadır. Bu konular üç sayı içerinde değerlendirilecektir. Beyin araştırmaları nasıl gerçekleştirilmeli, Türkiye’de yapılan araştırmaları nasıl değerlendiriyorsunuz? gruplar genelde hücre kültürleri ya da deneysel hayvanlarla çalışırlar ve insan beyninin bütün olarak nasıl çalıştığına dair yorumlarda bulunurlar. Bunun yanında insan beyninin statik anatomiksel yapısı kadavralar üzerinde yapılan çalışmalarla araştırılır; ya da yaşayan insanların Manyetik Rezonans gibi beyin görüntülüme yöntemleriyle çekimleri yapıldıktan sonra beyin anatomisi incelenebilir. Bunların dışında insan beyninin bütün olarak ve dinamik olarak nasıl çalıştığını inceleyen bir yöntem de beyin dinamiği yöntemidir. “Beyin Osilasyonları” bilimsel çalışmalarınızı uluslararası araştırma çevreniz nasıl karşıladı? Beyin osilasyonu kavProf. Dr. Erol Başar Alıntı Endeksleri ramı Elsevier Yayınevi Hepsi tarafından 1980 yılında Alıntılar 10192 yayınlanan “EEGBrain hendeksi 55 Dynamics” adlı bir kitapta etraflıca anlatılmış, 19801990 yılları arasındaki süreçte de dünyadaki değişik laboratuvarlarda bu konudaki araştırmalar sürekli olarak gelişmiştir. 1990’dan bugüne kadar gelen sürede ise beyin osilasyonları uygulaması nörobilimlerin bütün dallarına sıçramıştır. Bu konuda on binlerce yayın vardır. 19802000 yılları arasında etkinlikler, Almanya Lübeck Tıp Üniversite’sinde arttırılmıştı ve bu arada ABD, Kanada, Danimarka, Bulgaristan gibi ülkelerin araştırıcılarıyla birçok araştırma projeleri yürütülmüştü. Lübeck Üniversite’sindeki etkinliğe 20002006 yılları arasında İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi “Beyin Dinamiği Multidisipliner Araştırma Merkezi”nde devam edilmişti. Kişilerin beyinlerinde farklı algılama ve öğrenme uyaranlarıyla elektroensefalografi (EEG) ölçümlerinin yapıldığını söylediniz. Elektroensefalografi (EEG) nedir? Beynimizdeki sinir hücrelerinin elektriksel aktivitesi saçlı deri üzerinde ölçülebilir, bunun için kullanılan ölçüm cihazı elektroansefalografi (EEG)’dir. İnsan vücudundaki kalp hücresinin elektriksel aktivitesi Elektrokardiyografiyle, kas hücrelerinin elektriksel aktivitesi Elektromyografiyle (EMG) ölçülür. Kısacası vücudumuzda var olan hücreler sürekli olarak elektriksel sinyaller yaymaktadır. Bu sinyaller çeşitli cihazlarla kaydedilip tanı ya da araştırma için kullanılırlar. BEYİNMER Araştırmalarında En Önemli Sentezlerinden Biri: BeyinBedenZihin Bütünlüğü BEYİNMER’de geliştirilen araştırmaların en önemli unsuru beynin bir bütün olarak işlenmesi olurken BeyinBedenZihin bütünlüğü konusunda 2011 yılında “BrainBodyMind in the Nebulous Cartesian System: A Holistic Approach by Oscillations” adlı kitap yayınlanmıştır. Bu kitabın kapsamının en iyi yorumu Roma Üniversitesi’nden Prof. Claudio Babiloni tarafından yapılmıştır. “Zihin kavramı hem gerçekçiliğin temsili hem de ilgili bilişsel ve duyuşsal süreçleri içerdiğinden oluşumunda görülen beyin ve iç organlar arasındaki karmaşık etkileşimi anlamada anahtar rol oynadığı fikrini öne sürüyor. Bu kitap zihnin (BeyinBedenZihin) işlevsel sinsitiyum olarak adlandırılan yapısal ve işlevsel bir süreç içerisinde bulunan beyin, iç organlar ve dokular arasındaki etkileşimleri meydana getiren çoklu osilatör sürecinden meydana geldiğini kanıtlıyor. Böyle bir işlevsel yapı içerisinde farklı frekanslarda bulunan sinir osilatörü süreçleri, nörotransmiter sistemler ve karmaşık biyokimyasal yollarla farklı bir beyin modülleri arasında değişken bir sinyal transferi sağlamaktadır. Bu kitap araştırma alanınızda nasıl karşılandı? California Üniversitesi’nden Prof. Joaquin Fuster, “Bu ilginç bir kitap, ilk okuyuşuma göre bu kitap kognitif bilimleri yansıtıyor” demiştir. Berkeley Üniversitesi’nden Prof. Walter Freeman da “bu kitap osilasyonların bütünsel bir anlamını geliştirmiş, bilimin değişik konularında filozofiyi birleştiren bir yorum getirmiştir. Kaydadeğer bir eser, özellikle Bergson’nun sezgi kavramını ve Feynman diagramlarını önemsiyorum. Ancak nörobilim araştırma alanının bu seviyeye gelmesi gerekir” sözleriyle düşüncelerini anlatmıştı. Prof. Lopes da Silva ise “bu kitap osilasyonlar konusunda bütünsel bir yaklaşımı anlatmaktadır, bilim ve felsefe üzerine geniş kapsamlı çok değerli bir eserdir” şeklinde görüşlerini yazmıştır. Bunların dışında bu kitap, kısa bir zamanda araştırıcılar tarafından yaklaşık olarak 3000 kere download edilmiştir. Temelde bir tıp fakültesinde kurulması gereken BEYİNMER, ulusal ve uluslararası birçok tıp fakültesiyle iletişim ağı içerisinde bulunmakta ve bu sahip olunan araştırma ağıyla bilimsel araştırmalarını sürdürmektedir. Beynin ve zihnin nasıl çalışması gerektiğini, patolojilerde ve düşünce bozukluklarında beynin durumunu ve beyin işlev süreçlerini BEYİNMER, ulusal ve uluslararası sahip olduğu bu ağ yoluyla araştırmaktadır. Klinik olarak beyin üzerine yapılan çalışmalar dergimizin “Yaşam, Beynimiz, Varoluşumuz” yazı serisinin ikinci sayısında anlatılacak. Beyin Dinamiği Kognisyon ve Karmaşık Sistemler Araştırma Merkezi, 2006 yılında İKÜ İstanbul Kültür Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı İnşaat Yüksek Mühendisi Fahamettin Akıngüç ve Üniversite Rektörleri Prof. Dr. Tamer Koçel, Prof. Dr. Dursun Koçer’in destekleriyle kurulmuştur. Beyin Dinamiği Araştırma Merkezi’nin önemli bir kronolojik gelişmesi vardır. Prof. Başar, beyin fonksiyonları araştırmasını elektrofizyolojik uygulamada bugün beyin osilasyonları (salınımları) deyimiyle ifade edilen yeni bir kavram ve yöntemle önce New York’ta daha sonra 1970’li yıllarda Hacettepe Üniversite’sinde ekibiyle dünyada öncü olarak başlamıştır. CBT 1400 13 / 17 Ocak 2014 Günümüzde beyin araştırmaları dünyada ve ülkemizde çoklu disiplinlerin ortak çalışma alanına girer. Beynimizdeki hücrelerin moleküler düzeyde nasıl işlediğini araştıran