Katalog

POLİTİK BİLİM Müfit Akyos http:/www.ınovasyonheryerde.com/; [email protected] Gezginlerden Dört Yeni Kitap Serdar Şahinkaya [email protected] 2013 yılı, gezginlerin notlarının okuyucu ile buluşması açısından iyi bir başlangıç oldu. Alter Yayıncılıktan çıkan, birisi iki ciltli, üç kitap bu yazının konusunu oluşturuyor. Bu kitapların önemli bir özelliği tam 132 gezginin kaleminden çıkmış olması. Tabi bu kadar çok kalemden çıkanların editörlük sürecinin zorluğunu ayrıca düşünmek ve takdir etmek gerekiyor. Bu kitapların zorlu editörlük sürecini esas aktörü sevgili Timur Özkan’ı yürekten kutlamak gerekiyor. Gelin kitaplara bir miktar yakından bakalım. İlk kitabımız iki cilt halinde yayınlanmış olan Gezgin Gözüyle Türkiye, I II Pembe sonuçları siyasi iradeye ‘dokümante etmek’ gerçekleri örtemediği gibi yanlış ‘kılavuzluk etmek’ gibi bir sonuç da doğurabilir. Ülkemizin 2011 ARGE başarımı, TÜİK ve TÜBİTAK’ın verilerine göre şöyle özetlenebilir: “2011 ARGE yoğunluğu (ARGE harcaması/GSYH) %0,86 olmuştur. Bu yoğunluk, 2007 değeri olan %0,72’yle karşılaştırıldığında %21’lik önemli bir artışı işaret etmektedir. 2011 ARGE harcaması 11.154,1 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Bu, 2007 harcaması olan 6.091,2 milyon TL ile karşılaştırıldığında %83’lük bir artışa karşılık gelmektedir. 2011 için, bu harcamalarda yükseköğretimin, özel sektörün ve kamunun payı sırasıyla, %45,5; %43,2 ve %11,3 olarak gerçekleşmiştir. Bu oranlar 2007’de sırasıyla %48,2; %41,3 ve %10,6’ydı. TZE (Tam Zaman Eşdeğer) cinsinden toplam ARGE personeli sayısı ise 2007’de 63.777 iken, 2011’de 92.801’e çıkmıştır. Artış oranı %46’dır. 2011’de yükseköğretimin, özel sektörün ve kamunun toplam ARGE personeli içindeki payı sırasıyla, %38,4; %48,9; %12,7 olarak gerçekleşmiştir. Bu oranlar 2007’de sırasıyla %46,6; 38,3; %15,1’di.” ARGE başarımıyla ilgili yukarıdakilere benzer pek çok veri sıralandığında ‘bardağın dolu yanından’ söz edilmiş olabilir. Ancak resmin tamamını göstermiş olur muyuz, diye sorulacak olursa, yanıtımız ‘hayır’ olacaktır. Söz konusu veriler, örneğin, yükseköğretimin ARGE harcamalarındaki payının %48,2’den %45,5’e düşmesinin ne anlama geldiği ya da ARGE personeli sayısında özel sektörün payı yaklaşık 10 puan artarken harcamalardaki payı nasıl sadece 2 puan artmaktadır gibi sorularla irdelenebilir. Ya da, “TÜİK AraştırmaGeliştirme Faaliyetleri Araştırması, 2011”de, ARGE harcamalarının dağılımı olarak verilen “Personel: % 51,4; Diğer cari: % 33,1; Makine ve teçhizat: % 11,7; Sabit tesis: % 3,9” oranlarının ne anlama geldiği sorgulanabilir. Ancak asıl önemlisi, başarım için eşik değer kabul edilen ARGE harcamaları/GSYH oranının hâlâ %1’e eriş(tiril)ememiş olmasıdır. Bu durum, yukarıda vermiş olduğumuz ‘hayır’ yanıtının nedenini oluşturmaktadır. Günümüzde giderek geliştirilen uluslararası modellerle yapılan ölçümler bu yanıtımızı pekiştirmektedir. Örneğin, “The Global Innovation Index 2012”de ülkemiz 141 ülke içinde 74’üncü; “The Global Competitiveness Report 20112012”de 142 ülke içinde 69’uncudur. “Innovation Union Scoreboard 2011”deyse son sıralarda yer almaktadır. Demek ki pembe sonuçları siyasi iradeye ‘dokümante etmek’ gerçekleri örtemediği gibi yanlış ‘kılavuzluk etmek’ gibi bir sonuç da doğurabilir. Hele siyasi iradenin 10. Plan (20142018) ve 2023 için koyduğu hedeflerden örneğin, ARGE yoğunluğunun %3’e çıkartılabilmesi için ARGE harcamalarının 9 kat, özel sektörün ARGE harcamalarındaki payının %66’ya çıkartılması için özel sektör ARGE harcamalarının 14 kat arttırılması; nitelikli insan kaynağı oluşturmak gibi zor bir konuda %66’sı (198.000) özel sektörde olmak üzere toplam 300.000 TZE ARGE personeli sayısına ulaşmak gibi hedeflerin uzmanlarca irdelenmeksizin benimsenmesi, hangi önlemler önerilirse önerilsin ‘taraftar desteği’ vermekten öte bir anlam taşımayacaktır. Yanılgı, ulusal yenilik (inovasyon) sisteminin (UYS) doğrusal ilişkilerle ele alınıp yönetilmeye çalışılmasındadır. Oysaki sisteme ‘para basıldıkça’, destek araçları çeşitlendirildikçe, yeni yapılanmalar oluşturuldukça doğrusal sonuçlar elde edilememektedir. Burada kilit kavramlar, kurumsal kapasiteler ve yönetim yetkinliğidir. Sistemde yer alan kamu, özel ve eğitim kesimlerindeki bütün kurumların ‘teknoloji yönetimi’ kapasitelerinin yükseltilmesi ve UYS’nin yetkinlikle yönetilmesi gerekmektedir. Yetkin yönetim için gerekli olan ise birikimli, nitelikli insan kaynağıdır. Tek ölçütün ‘bizden’ olduğu kadrolarla sistemin başarılı olması beklenemez. Hele kaynakların güç gösterisi ve ‘terbiye etmek’ amaçlı kullanılmasıyla boş bardak’tır. varılabilecek tek nokta yine ‘b GEZGİN GÖZÜYLE ANKARA Editör: Timur Özkan, 312 Sayfa, Alter Yay ı nl ar ı , 2 0 1 3 49 gezgin yazarın ortak eseri “Gezgin Gözüyle Ankara”; geçtiğimiz yıllarda yayınlanan “Ankaralı Gezginler 3 Ankara’dan Gezi Yazıları” adlı kitaptan sonra Ankara’nın gezgin gözüyle anlatılığı ikinci kitap olarak raflardaki yerini alıyor. Ankara’dan ve ilçelerinden 56 gezi ve kent kültürü yazısından oluşan kitapta; Ankara’nın tarihinden kesitlerden Ankara adının kökenine, Ankara’nın sosyal yaşamından türkülerine ve halk oyunlarına, mutfağından cadde ve sokaklarına, meydanlarına ve bu cadde ve meydanları süsleyen heykellerine kadar çeşitli başlıklar altında başkentin bilinen ve bilinmeyen tüm özellikleri toplanmış. Önsözünü Ankara araştırmacısı ve uzman sanat tarihçisi Gökçe Günel’in yazdığı ve aynı zamanda Ankara’nın merkez ve ilçelerinde bulunan tarihi, doğal, turistik yerlerin de anlatıldığı Gezgin Gözüyle Ankara “Ankara’nın gezilecek görülecek neresi var ki” şeklindeki yanlış ezberi değiştirmeye aday. (İletişim: [email protected]) Bardağı Doldurmak 39 gezgin yazarın ortak eseri “Gezgin Gözüyle Türkiye 1”, Türkiye’nin Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinden derlenen 59 gezi yazısından oluşuyor. İstanbul, İzmir, Muğla, Antalya, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Denizli, Mersin vb bazı kentlerin öne çıktığı ve bu üç bölgemizin tüm kentlerinin en az bir yazıyla anlatıldığı kitapta; bu kentlerin gezilecek görülecek yerlerinin yanı sıra tarihi ve turistik özelliklerine ve yazarlarının başından geçen ilginç anı ve gözlemlere de yer veriliyor. Kitapta ayrıca Mavi Yolculuk, Likya Yolu ve Aziz Paul Yolu gibi tematik rotalar da yer alıyor. GEZGİN GÖZÜYLE TÜRKİYE 1 CBT 1352/ 8 15 Şubat 2013 44 gezgin yazarın ortak eseri “Gezgin Gözüyle Türkiye 2”, Türkiye’nin Karadeniz, Orta, Doğu ve Güneydoğu bölgelerinden derlenen 60 gezi yazısından oluşuyor. Eskişehir, Kastamonu, Çorum, Tokat, Sivas, Erzurum ve Mardin vb kentlerin öne çıktığı ve bu bölgelerimizin hemen hemen tüm kentlerinin en az bir yazıyla anlatıldığı kitapta; yine kentlerin gezilip, görülecek yerleri ile tarihi ve turistik özelliklerine ayrıca da yazarlarının anı ve gözlemlerine de yer verilmiş. Kitapta ayrıca Frig Vadisi ve Kaçkarlar gibi popüler tarih ve yürüyüş rotaları da yer alıyor. Aynı adlı serinin ilk kitabı ise Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerimizi kapsıyor GEZGİN GÖZÜYLE TÜRKİYE 2 Timur Özkan 272 Sayfa, Alter Yay ı nl ar ı , 2 0 1 3 Gezgin Gözüyle serisinin editörlüğünü de yapan Timur Özkan’ın; Gezmek Yaşamaktır, Gezgince, 4 Kıtadan, 5 Kıtadan ve 6 Kıtadan adıyla yayımladığı kişisel gezi kitaplarının sonuncusu olan 7 Kıtadan adından da anlaşılacağı gibi dünyanın yedi kıtasından ve bu arada Türkiye’den ve Ankara’dan da çeşitli gezi yazılarından oluşuyor. Toplam 65 yazının yer aldığı kitapta; Avrupa’dan İzlanda, İskandinav ve Baltık başkentleri ile Varşova ve Krakov, Afrika’dan Madagaskar ve Mauritius, Asya’dan Abhazya, Erbil, Bahreyn, İran, Kabil, Cakarta, Bali ve Doğu Timor, Okyanusya’dan Yeni Zelanda, Kuzey Amerika’dan Los A, San F, Las Vegas, Büyük Kanyon, Route 66 ve Roue 1, San D ve Hawaii, Güney Amerika’dan Sao Paula, Ushuaia ve Punta Arenas ile Antarktika yazıları okunabilir. 7 Kıtadan’ın Türkiye sayfalarında; Edirne, Balıkesir, Taraklı, Söğüt, Sivrihisar, Frig Vadisi, Bolu, Akçakoca, Amasra, Niksar, Erzincan, Kırşehir, Niğde ve Kaş ile Büyük Atatürk Yolu (Samsun, Amasya, Erzurum, Sivas, Kayseri, Hacıbektaş ve Beynam), Ankara sayfalarında ise Haymana, Gölbaşı, Keçiören, Hamamönü ve Ulucanlar ile Ankara’nın yakın çevresinden 10 hafta sonu seçeneğini özetleyen yazılara yer verilmiş. (İletişim: [email protected]) 7 KITADAN