Katalog

GÜNCEL TIP Mustafa Çetiner [email protected] www.mustafacetiner.com Beş yıldır olduğu gibi bu yıl da eş başkanlığını Prof. Dr. Burhan Ferhanoğlu ile yaptığım, uluslararası bilinirliği yüksek, önemli bilim insanlarının konuşmacı olarak katıldığı “New Trends in Hematology” toplantısı 16 Şubat tarihinde İstanbul’da yapılıyor. Türk Hematoloji Derneği Aydın’da halkla birlikte... Türk Hematoloji Derneği, sosyal sorumluluk projesi kapsamında geliştirdiği toplantılarla bu kez Aydın’daydı. Hasta ve hasta yakınlarına yönelik kan hastalıkları bilgilendirme toplantısı “Kan Sizsiniz” sloganıyla Türkiye’nin en iyi hematologlarıyla halkı bir araya getirdi. Katılımın ücretsiz olduğu bu projeye Aydın halkı ilgi gösterdi. Uzmanlar, “Hasta ve hasta yakınlarını bilgilendirme” başlığı altında anemi, akut ve kronik lösemiler, lenfoma, hematolojik kanserlerde enfeksiyonlardan korunma yolları, kanserin takibi, tetkiklerin düzenli yapılmasının önemi, kök hücre nakli ve hakkındaki genel bilgiler, kök hücre bağışı ve uygulama yöntemleriyle ilgili bilgilendirme konuşmaları yapıldı. Lösemi hastalarının öykülerinin de yine hasta ağzından anlatıldığı hekimi tarafından uygula CBT 1352/ 14 15 Şubat 2013 Aslında bu ve benzeri güncelleme toplantılarına büyük gereksinim var. 2011 yılında Amerikan Gıda ve İlaç Yönetiminin (FDA) onay verdiği 30 yeni molekülün 8’i, 2012 yılında ise 35 yeni molekülün 12’si kanser ile ilişkili. Sadece bu kısa bilgi notu bile kanser pratiği yapan hekimlerin kendilerini ne kadar güncel tutmaları gerektiğinin göstergesi. Bu durum madalyonun bir yüzü, bir de diğer bir yüzü var. Tıp kendi içinde büyük bir hızla gelişirken sağlık harcamaları da inanılmaz boyutlara yükseliyor. Geçtiğimiz günlerde Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin organize ettiği bir bilimsel toplantıda Prof. Dr. Ezekiel Jonathan Emanuel’i dinleme şansı bulduk. Dr. Emanuel, sınırlı sayıdaki katılımcıya 2020 yılına kadar Amerikan sağlık sisteminin geleceğini, planlarını ve hedeflerini anlattı. Aslında Dr. Emanuel, kanuni ötenazi karşıtı tutumuyla tanınan bir bilim adamı. Şimdi ise ünlü “ObamaCare” olarak bilinen Amerikan sağlık sistemi reformunun teorisyenlerinden. Üstelik Obama’ya çok yakın biri. Dolayısıyla anlattıklarını “birinci ağız” saymak gerekir. Görünen o ki; Obama’nın ABD’de yaklaşık 60 yıldır gerçekleştirilemeyen sağlık reformunu yapması aslında bir zorunluluk idi. Yapılan çalışmalar, ABD’de yıllık sağlık harcamasının 2.5 trilyon dolar olduğunu ve bu paranın ciddi bir kısmının gereksiz harcandığını gösteriyor. Maliyetlerin yüksek olması sağlık harcamalarını karşılayamayacak durumda olan kişilerin sağlık sisteminin dışında kalması sonucunu doğuruyor. Sonuçta, dünyanın en gelişmiş sayılan bu ülkesinde oldukça önemli bir kısım insan en temel sağlık hizmetlerine ulaşamadan yaşıyor. Başkan Obama’nın temel amacı sağlık güvencesine sahip olan insan sayısını arttırabilmek. Bu ancak sağlık maliyetlerini düşürmek ve vergileri arttırmak ile mümkün görünüyor. Nitekim yıllık geliri 250 bin doların üstündeki Amerikalılardan 2013 yılından itibaren yüzde 3,8 oranında ek vergi alınması planlanıyor. Dr. Ezekiel Jonathan Emanuel, konuşmasında sağlık harcamalarında maliyetleri arttıran temel faktörün hastane yatış süreleri olduğunu, bu sürelerin kısalmasının önemli bir ekonomik kazanç anlamına geldiğini de söyledi. Yeni dönemde çok büyük maliyet farklarıyla birkaç ay gibi kısa süreli sağkalım avantajı sağlayan ilaçların kullanımına FDA’in onay vermesi artık zor görünüyor. Bu durum sadece ilaçlar için geçerli değil. Emanuel’in kendisini dinleyen hekimlere yönelttiği soru, aslında bir yanıt gibiydi… Neden robot kullanarak ameliyat yapıyorsunuz, elleriniz yok mu? Yani daha az maliyetle yapılabilecek işlerin maliyetini neden yükseltiyorsunuz? İlginç bir nokta, Dr. Emanuel’in hekimlere sorduğu bu soruyu ilaç firmalarına sormamasıydı. Emanuel’in söylediklerine bakılırsa ilaç maliyetlerindeki yükselme sağlık harcamalarında artışa neden olmuyordu. “Defansif tıp” ya da daha Türkçe deyimle “savunmaya dayalı tıp” uygulamaları konuşmanın bir başka çarpıcı kısmıydı. “Savunmaya dayalı tıp” şu demek; Yasal anlamda cezaların yüksekliği, hekimlerin yeterince zaman ayırmadan hasta bakmaları gibi birçok anlaşılabilir neden yüzünden hekimler tıbbi hata yapmamak için kendilerini garantiye almak için “gereksiz” birçok test isteyebiliyorlar. Cezai yaptırımların azaltılması ve tıbbi hata geri bildirimleri konusunda sağlık sektörünün cesaretlendirilmesi de ABD’deki yeni programın bileşenlerinden. Bu yolla hem savunmaya dayalı tıp harcamaları azaltılabilecek hem de geri bildirimler ile tıbbi hata için önlem almak daha kolaylaşacak. Bir yandan tıp alanındaki baş döndürücü gelişmeler, öte yanda yaşamın gerçeği olan maliyet faktörü… Yönetenler için sağlık hep zor bir alandı, hep de öyle kalacak… Tıp Gelişiyor, Maliyetler Büyüyor… nan tedavinin yöntemini ve başarılarının da özetlediği toplantıda habis hastalıkların seyrinde psikolojik sorunlar ve destek yolları, beslenme ve enfeksiyonlara karşı korunma yolları da ele alındı. Prof. Dr. Teoman Soysal, Prof. Dr. Zahit Bolaman, Prof. Dr. Muzaffer Demir’in açılış konuşmaları ile başlayan toplatının sonunda merak edilen sorular yanıtlandı ve halkın anlayacağı içerikle hazırlanan ve hematolojik hastalıklarla ilgili geniş bilgi içeren bilgilendirme klavuzları dağıtıldı. Dernek bundan sonraki toplantıyı Trabzon’da yapmayı planlıyor. Tek bir tanker, 100 araç kadar havayı kirletiyor İTÜ’lü bilim insanları, boğazlardan geçen 50 bin geminin yol açtığı kirliliği önlemek için ilk adımı attı. İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü’nden Doç. Dr. Tayfun Kındap ve Doç. Dr. Alper Ünal koordinatörlüğündeki 15 kişilik ekibin çalışmasına göre boğazlardan geçen bir tanker en az 100 aracın egzoz dumanına eşdeğer bir salım gerçekleştiriyor. Bu yüzden toplamda yılda 280 kişi akciğer kanseri, 4200 kişi de kardiyovasküler hastalıklara yakalanarak erken ölüyor. İTÜ’de, İstanbul ve Çanakkale boğazlarından geçen gemilerin insan sağlığına ve çevreye verdiği zararları ölçmek ve ileriki dönemde önlemini almak için geliştirilen ve Kalkınma Bakanlığı’na bağlı İstanbul Kalkınma Ajansı’nın ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın da desteklediği “Yaşanabilir İstanbul için Gemi Emisyonları Kontrol Alanı” adlı çalışma tamamlandı. Yılda 50 bin geminin geçtiği Türk boğazlarından yayılan gazların etkisini araştıran çalışma sonucu elde edilen veriler, sorunun ulaştığı ciddi boyutları gözler önüne seriyor. Yapılan bilimsel analizler, gemilerden kaynaklanan CO2 emisyonlarının yıllık 30 milyon ton olduğunu ve partikül madde konsantrasyonlarında atmosferde 14 µg/m3 bir artışa sebep olduğunu ortaya koydu. Diğer bir deyişle boğazlardan geçen tek bir tanker 100 aracın yaydığı emisyona eşdeğer bir hava kirliliğine yol açıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün verileri kullanılarak yapılan hesaplamalar sonucunda gemi emisyonları sebebiyle yılda 280 akciğer kanserine bağlı ve 4200 kardiyovasküler hastalıklara bağlı erken ölüm olduğu tespit edildi. ÖMRÜ İKİ YIL KISALTIYOR ABD’de, Doğu ve Güneydoğu Asya’da gemi emisyonları yüzünden yılda 60 bin kişi hayatını kaybediyor. Avrupa Birliği’nin yaptığı çalışmada gemi emisyonları yüzünden ortalama ömür süresinin 2 yıl azaldığı hesaplandı. Öyle ki ABD’de kaliteli yakıt kullanmayan şilepler karaya 150 km yaklaşamıyor. Özellikle Los Angeles Limanı bu konuda çok ciddi önlemler alıyor. Gemilerin rölantide çalıştığı zamanlardaki emisyonların azaltımı için enerji limandan elektrik hatları ile sağlanmakta. Yakıt açısından da ciddi kontroller gündemde. İTÜ’lü bilim insanları, bu kirliliğin önüne geçilmesi için Marmara Denizi’nin Emisyon Kontrol Alanı ilan edilmesi gerektiğini söylüyor. Bu sayede bu bölgedeki gemilerin kullandığı yakıtlar yakından takip edilebilecek ve gemilerin emisyonları minimum düzeye düşürülebilecek. Bu konuda Ulaştırma Bakanlığı’nın çalışmaları da devam ediyor.