Katalog

Charles Dickens ve Yeni Yıl Şarkısı Charles Dickens, bu hikâyeyle insanlara, paranın amaç değil, sadece iyilik ve güzellikleri çoğaltmak için ve belki de insanca yaşamak ve yaşatmak için gerekli olan bir araç olduğunu hatırlatmak istemiştir. Para sıkıntısıyla geçen üzüntülü yıllarına rağmen o parayı sevmemiş, yoksul ve yalnız çocukları sevip onların hikâyelerini kaleme almış, bu hikâyelere kendi kayıp cenneti olan çocukluğunu da eklemiştir. Aslında bu hikâye bize yeni yılın anlamını da hatırlatıyor. Yrd. Doç. Dr. Hacer Gülşen (İstanbul Kültür Üniversitesi) ngiliz edebiyatının sevilen yazarlarından biri olan Charles Dickens, yalnızca İngiliz edebiyatında değil dünya edebiyatında da önemli bir yere sahiptir. O, “sevgi dolu bir kalp en büyük bilgeliktir” düşüncesini eserlerine uygulamış bir yazardır: “Memur bir babanın oğlu olarak 1812 yılında doğan Dickens’ın ilk yılları refah içinde geçse de babasının borçları yüzünden hapse girmesiyle sefaletle tanışır. Henüz 11 yaşında iken bir boya fabrikasında çalışmak zorunda kalır. 15 yaşında bir avukatın yanına giren genç Dickens, öğrenmeye meraklı olduğu için boş zamanlarında stenografi öğrenir. 1835 yılında Morning Chronicle gazetesine stenograf olarak girer ve 1835’te “Boz” takma adıyla Boz’un Karalamaları başlığında notlar yayımlamaya başlar. 1837’de ise esas onu ünlendirecek olan Bay Pikvik’in Serüvenleri adlı kitabını yayımlar. Aynı yıl içinde Catherine Hogarth ile evlenir. 1840 yılında ölen baldızı Mary’e ithaf ettiği Antikacı Dükkânı romanını yayımlar. 1840’ta Amerika’ya gider ve burada büyük bir coşkuyla karşılanır ama “Genel Okur İçin Amerika Notları” kendisini o kadar içtenlikle ağırlamış olanlarda şiddetli tepkilere yol açar. 1843 ile 1846 arasında bol bol seyahat eden Dickens, bu seyahatlerde dönemin ünlü yazarlarıyla tanışma fırsatı bulur. Bu dönemde yine Daily News gazetesini ve Household Words dergisini çıkarır. 1858 yılında karısından ayrılan Dickens, bu dönemden itibaren yine sık sık seyahate çıkar, konferanslar verir. Ama sonunda çok yorulur ve Gadshill’deki evinde istirahate çekilmek zorunda kalır. 1870’te de şöhretinin zirvesindeyken ölür. Mezarı Londra’daki Westminster Kilisesi’nde bulunmaktadır.1 Üzerinde duracağımız “Bir Noel şarkısı” adlı eser, yazarın 1843 yılında yazdığı bir eserdir.2 “Bir Noel Şarkısı (İng: A Christeteklerinde olan cehalet ve sefaletin çocukları ne hâle getirdiğini anlar. Sonra gelen hayalet ise ona bir çukurda bitecek olan sonunu gösterir. Bir mezar taşında adı yazılıdır ve kimse onun ölümüne üzülmemiştir. Scrooge, mezarının çukuruna yuvarlanırken gözlerini açar. Bir de bakar ki, evinin yatak odasındadır. Yataktan düşmüştür. Bu düşüş onu kendine getirir. Artık farklı bir insandır. Scrooge, hatalarından dönüp iyi ve yardımsever bir insan olur. Charles Dickens, bu hikâyeyle insanlara, paranın amaç değil, sadece iyilik ve güzellikleri çoğaltmak için ve belki de insanca yaşamak ve yaşatmak için gerekli olan bir araç olduğunu hatırlatmak istemiştir. Para sıkıntısıyla geçen üzüntülü yıllarına rağmen o parayı sevmemiş, yoksul ve yalnız ço İ BİR NOEL ŞARKISI CBT 1347/13 11 Ocak 2013 mas Carol in Prose, Being a Ghost Story of Christmas ya da daha yaygın kullanımıyla A Christmas Carol) Charles Dickens‘ın yazıp, John Leech‘in resimlediği ve ilk kez 19 Aralık 1843’te yayımlanan kitaptır. Dickens bu kitabını “küçük Noel Kitabı” olarak tanımlar. Yazarın Noel’le ilgili beş öyküsünden ilki olan hikâye ani bir başarı elde eder ve bir hafta içinde altı bin kopya satar. Önceleri ekonomik sorunlar yaşayan Dickens’ın borç kapatmak için altı haftada yazdığı masal tüm zamanların en kalıcı ve en popüler Noel hikâyelerinden biri olur. Bir Noel Şarkısı defalarca sinemaya uyarlanır, ekran, sahne, çizgi film ve anime uyarlamaları yapılır, hakkında müzikaller bestelenir. En son sinema uyarlaması 2009’da Robert Zemeckis ‘in yönetmenliğinde çekilir. Başrolünde Jim Carrey ‘in oynadığı film Türkiye’de Yeni Yıl Şarkısı adıyla oynanır.3 Eseri özetleyecek olursak, üç hayalet, cimriliğiyle tanınan Ebenezer Scrooge’u bir yolculuğa çıkarır. İlk gelen hayalet, 7 yıl önce ölen Scrooge’un ortağı Jacob Marley’dir. Marley, üzüntü ve acı içindedir ve çok ağır zincirler taşımaktadır. Çünkü senelerce Scrooge’un yazıhanesinde ona adeta kölelik yapmıştır. Bu nedenle ölünce ruhu da o zincirleri taşımaya devam eder. Marley, daha sonra gelecek hayaletleri haber verir: “3 hayalet tarafından ziyaret edileceksin. Onların ziyareti olmadan kötü kaderinden kurtulamazsın. İlkini yarın saat 1’de bekle, ikincisini ertesi gece aynı saatte bekle, üçüncüsü bir sonraki gece saat 12’yi vurduğunda gelecek” der. Gelen hayaletler, Scrooge’a geçmişini, geleceğini ve sonunu bir film şeridi gibi gösterirler. Bu yolculukta yeni yılın gerçek anlamını bulacak olan Scrooge, önce mutsuz çocukluğuna, dışlanmış gençliğine gider. Ölen kız kardeşini, bir tek onun yatılı okuldan eve gelmesi için nasıl çırpındığını hatırlar. Sonra ayrıldığı nişanlısını ve onu kaybedişini hatırlar. Scrooge, geleceği gösteren hayaletin sayesinde yeğeninin kendisi hakkındaki düşüncelerini öğrenir. Yanında çalışan katibinin hasta oğlu Tim’in öleceğini ve ailesinin perişan halini görür. Geleceği gösteren hayaletin PARA AMAÇ DEĞİL cukları sevip onların hikâyelerini kaleme almış, bu hikâyelere kendi kayıp cenneti olan çocukluğunu da eklemiştir. Aslında bu hikâye bize yeni yılın anlamını da hatırlatıyor. Bizler, Hıristiyanlık dünyası gibi yeni yılı Hz. İsa’nın doğum günü olarak kutlamıyoruz. Bununla birlikte bütün tek Tanrılı dinlerin peygamberlerini de seviyor, doğum ve vefat zamanlarını hatırlıyoruz. Dinler ve milletler arası hoşgörü prensibiyle hareket ediyoruz. Noel Baba’nın Anadolu’da yaşadığını ve onun da bu topraklarda yaşayan bir Anadolulu Hıristiyan ermiş olduğunu biliyoruz. Mezarından kemiklerinin götürülmesini doğru bulmuyoruz. Biz yeni yılı, yeni bir yıl başlıyor diye kutlarken şunu da unutmuyoruz, yoksul insanları ve çocukları hatta hayvan ve bitkileri de hatırlamadıkça yeni bir yılı kutlamanın bir anlamı olmadığını. Scrooge gibi bizi içimize bir yolculuğa çıkaracak hayaletler beklemek yerine gelin çok geçmeden sevgi ve hoşgörüyle, birbirimize sarılalım. Yeni Yılınız kutlu olsun. 1 2 http://tr.wikipedia.org/wiki/CharlesDickens Bkz., Charles Dickens, Bir Yılbaşı Öyküsü, İş Bankası Yay., 2010 3 http://tr.wikipedia.org/wiki/BirNoel%C5%9Eark%C4%B1s%C4%B 1