Katalog

POLİTİK BİLİM Aykut Göker http:/www.ınovasyon.org;[email protected] Alerjiler konusunda bilmediklerimiz Bağışıklık sistemimiz II. Dünya Savaşı sonrasında Japonya’daki küçük “uzatmalı” asker gruplarını andırıyor olabilir. Savaşın sona erdiğinden habersiz bu askerler yıllar boyunca bir yerlerde gizlenip, huzur ve barış içindeki köylere sık sık saldırılar düzenleyerek yaşadılar. mında, bağışıklık sistemimizdeki “askerler” yanlışlıkla masum yer fıstıklarına ve kedi kepeklerine ateş açıyorlar. Bir okuyucumuz soruyordu: ‘Hürkuş’ adı verilen uçak İsviçre yapımı Pilatus PC9 uçağıdır. TUSAŞ bunun nesini geliştirmiş? Biz de sormuştuk; yanıt gelmedi... • Dünü Aydınlatanlar... Hürkuş’la ilgili yazdıklarım bazı genç okuyucularda merak uyandırmış: Cumhuriyet’in en genç dönemi ve o dönemde uçak yapmaya girişen insanlar! Gerçekten de merak edilmeyecek gibi değil. Anlatmak uzun sürer. En iyisi, o dönemin, geleceği düşleyebilen, ülkeleri için yaşanılası bir gelecek öngörebilen atılımcı insanlarının öykülerini okumak... Eskiden ‘yurtseverlik’ gibi bir kavram olduğunu hatırlayabilmek için de bu çok iyi olur. Genç okuyucularıma, meraklarını gidermek için, hemen söyleyebileceğim bir kitap var: TMMOB’nin bu yıl yayımladığı ‘Mühendislik ve Mimarlık Öyküleri’nin V. cildi... (Mahmut Kiper bu öyküleri derlemekle, TMMOB de bu seriyi yayımlamakla iyi bir iş yapıyorlar.) O ciltte iki öykü var: İsmail Yavuz’un “1923’ten 2011’e Türkiye’de Uçak İmalat Tarihi” başlıklı öyküsü ile Arzu Yıldız, İsmail Yavuz ve Mahmut Kiper’in “Türk Havacılık Tarihinin 100 Yıllık Seyir Defteri: Mehmet Kum” başlıklı öyküsü... Bir de, 11 yıl önce Mühendis ve Makina dergisinde yayımlanan (Aralık 2000 ve Ocak 2001), ODTÜ’den Barış Albayrak, İlke Aydıncak, Yücel Gürses, İ. Evrim Dizemen ve A. Bahar Haser’in kaleme aldıkları,“Tayyareden’ ‘Uçak’a: Bir Montaj Öyküsü”ne erişebilirlerse iyi olur. Mademki sözü genç Cumhuriyet’ten açtık; o dönemin yurtsever insanları kadar yarattıkları kurumların da gerçekten meraka değer olduğunu anımsatayım ve eski bir Sümerbanklı da olan Müfit Akyos tavsiye ettiği için varlığından haberdar olduğum, Janset Özen Aytemur’un, Libra Kitap tarafından yayımlanan (2010) ‘Türkiye’de Yönetim Düşüncesinin Erken Dönemleri: Sümerbank (19301945)’ konulu doktora tezinden de söz edeyim. (Üçüncü haftadır ki Akyos’un adını anıyorum; böylece onun özgeçmişini de yavaş yavaş öğrenmiş oluyorsunuz.) Eski bir AKP bakanının “tarihe gömmekle” öğündüğü (!) Sümerbank’ın sanayimizin kuruluşunda üstlendiği misyon bilinir ama, Türkiye’de yönetim düşüncesinin gelişmesinde oynadığı rol, o kurumda çalışmış olanlar dışında, doğrusu pek fazla bilinmez. Şu satırlar tezin ‘Giriş’inden: “Türk yönetim tarihinin anlaşılmasında katkı sağlamayı amaçlayan bu çalışma, 193045 dönemi yönetim düşüncesini ele almaktadır. Sanayileşme hamlesinin başladığı bu dönem, devletçiliğin bir ideolojik ilke olarak benimsendiği ve işletmeciliğin devlet teşekküllerinde sistemli şekilde uygulanmaya başladığı yılları kapsaması yönüyle önem taşımaktadır. 1930’lar Türkiye’sinin sanayi yapbozundaki ana renkleri ortaya çıkaran figürler, İktisadi Devlet Teşekkülleri’dir. Bu kuruluşlar, devletçiliğin işleyiş kurallarına ayna tutan “sanayi karargâhları”dır. Bu karargâhlardan biri olan Sümerbank, dönemin egemen aktörlerinden biridir ve gerek yapısal oluşum süreci gerekse yönetim uygulamaları açısından öncü rolü üstlenmiştir.” Türkiye’de yönetim bilgi ve deneyiminin gelişmesinde, 193045 döneminin ve Sümerbank’ın oynadığı rolü, “Osmanlı dönemi[nden] genç Cumhuriyet’e miras kalan yönetim anlayışı[ndan]” başlayarak inceleyip ortaya koyan bu çalışma son derece dikkate değerdir. Fırsat bulmuşken, Arslan Bekir Sanır’ın Türkiye’de otomotiv sanayiinin gelişimini belgeleyen ‘Türk Otomotiv Sanayii: Kuruluş ve Gelişim Sürecinde Yazılanlar, Belgeler ve Yorumlar’ başlıklı kitabına da değineyim. Bu kitabın ilk cildinden daha önce söz etmiştim. O cilt 1964 ve öncesine aitti. 64 sonrasını kapsayan ikinci cildi de yayımlandı. Kitapçılarda zor bulacağınız için isteme adresini kaydediyorum: [email protected] Bugünümüzü yerli yerine oturtabilmek için dünü bilmek gerek; dünümüzü aydınlatanlara binlerce teşekkür... •Mikroplardan iyice arındırılmış bir yaşam orta• ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü’ne göre, Amerikalıların yarıdan çoğunda bir ya da daha çok alerji türüne rastlanıyor. Türkiye’de yapılan bir araştırmaya göre de, her 4 kişiden biri alerjik. alerji türü, ölümcül anafilaksinin (aşırı duyarlılık) en yaygın nedenlerinden biri olan, penisilin alerjisidir. En tiksindiricisi de, karafatma alerjisidir. sunda uyarabilir. •Kesinlikle hafife alınmaması gereken en ürkütücü •Besin alerjilerinin büyük bir çoğunluğu bağışıklık •Dikkat! Çimenlerde yürümek, kişiyi etin yanı sıra sisteminin bir proteine verdiği tepki sonucunda ortaya çıkar. 2004 yılında, Dublin Trinity College araştırmacıları farelere asalaklar enjekte etmek suretiyle hayvanların bağışıklık sistemlerinde savaşmak üzere evrildikleri türde bir tehdit oluşturdular. Böylelikle, onları proteinlerden uzak tutmuş oldular. süt ve süt ürünlerini de yemeyen bir vegana dönüştürebilir. Virginia Üniversitesi’nden Scott Commins kene ısırıklarının bağışıklık sisteminin sığır, domuz ve kuzuda bulunan alfagal adlı antikorlar üretmesine yol açabileceğini ortaya koydu. Bu antikorlar ette alerjik tepkimelere neden olabiliyorlar. Commins bu tür alerjik tepkimeler yüzünden kimi insanların ölümün eşiğinden döndüklerine dikkat çekiyor. Deney işe yaradı. Bu tür bulgulardan etkilenen Britanyalı girişimci Jasper Lawrence, 2007 yılında, soluğu Kamerun’da alarak çıplak ayakla tuvaletlerin yakınında gezinip durdu. Amacı kapacağı kancalı kurtlarla astım ve mevsimsel alerjilerinin üstesinden gelmekti. Bu deney de işe yaradı. O günden sonra Lawrence asalakları dünyanın her bir yerine gönderdiği yeni bir işe el attı. (Ancak ABD Besin ve İlaç Dairesi asalakların ülkeye sokulmasına izin vermedi). Lawrence’ın müşterileri 3000 dolar karşılığında yaklaşık 35 kancalı kurt larvası satın alabiliyorlar. Üzerine larvaları yerleştirdiğiniz bandajı herhangi bir yerinize yapıştırdığınızda, birkaç dakika içinde larvalar derinizin içinde kıvıl kıvıl gezinmeye başlıyorlar. Ne var ki, bu yöntemin ne denli başarılı olduğu konusunda henüz kesin bir bilgi verilemiyor. • Cinselliğe alerjiniz var mı? ABD’de yaklaşık 40 bin kadının erkekler tarafından salgılanan seminal plazmaya karşı aşırı duyarlılık sergilediği belirtiliyor. Belirtiler yerel şişkinliklerden sistemik şoka dek uzanabiliyor. • •Cinsel ilişkiden • • uzak durmak bile kesin bir çözüm getirmiyor. Ender görülen bir hormon alerjisi olarak bilinen otoimmün progesteron dermatiti olan kadınlar, kendi cinsellik hormonlarına karşı aşırı bir duyarlılık gösterebiliyor. Genellikle deride döküntülere neden olan bu alerji türü çok sık olmasa bile, kimi zaman tüm bedenin şoka girmesine de yol açabiliyor. •Kabuklu deniz hayvanları, fındık fıstık, balık, süt, Evinizde beslediğiniz hayvanlar kaşıntıya dayanamadıklarında sizi kapı dışarı atabilirler mi? İnsanlardan çevreye yayılan kepekler, kedi ve köpeklerde ve başka insanlarda alerjik deri döküntülerine neden olabilir. İklimdeki değişikliklerden nefret etmemiz için bir başka neden daha: Araştırmacılar Kuzey Amerika’da kanaryaotu polen mevsiminin 1995 yılından bu yana giderek uzadığına dikkat çekiyorlar. Deriyi deşip takı takmamanız, bir başka deyişle “piercing” yaptırmamanız için de bir başka gerekçe: Mayo Clinic uzmanlarına göre, nikel içeren takılar yaşamboyu süren metal alerjilerini tetikleyebiliyor. Tıpta “aquagenic urticaria” adıyla bilinen alerji türü suyla temas sonucunda deride meydana gelen döküntülerle kendini belli eder. Bu alerji türüne çok ender tanık olunsa da, çocuğunuz banyoya alerjisi olduğunu öne sürdüğünde bu olasılığı göz önünde bulundurmanızda yarar var. Söyledikleri yalan olmayabilir. Rita Urgan, Kaynak Discover • • • • CBT 1327/8 24 Ağustos 2012 yumurta ve kimi başka yiyeceklere karşı aşırı duyarlılık ABD’de her yıl ortalama 150200 kişinin yaşamına mal oluyor. yo frekanslı kimlik tanımlama sistemleri yiyeceklere katıldığında yediklerinizin bileşimi konusunda bilgi verebilir. Londralı endüstriyel tasarımcı Hannes Harms tarafından geliştirilen “akıllı tabak” yiyeceklere aşırı duyarlı kişileri sorunlu malzemeler konu •Şimdilerde gelişim aşamasında olan yenebilir rad