Katalog

Nisanda gün uzuyor, gece gözlemi kısalıyor Hasan H. Esenoğlu İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü [email protected] GÜNEŞ’İN KONUMU Geceler kısalmaya ve gündüz süreleri de uzamaya devam ediyor. Resimde 2012 Nisan ayında sol(sağ)dan sırasıyla: gece (tam karanlık; Güneş ufuktan 18 dereceden çok aşağıda iken), astronomik tan (koyu gri; Güneş ufuktan 12– 18 derece aşağıda iken), deniz tanı (gri; Güneş ufuktan 6– 12 derece aşağıda iken), günlük tan (açık gri; Güneş ufuktan 6 dereceden az aşağıda iken) ve gündüz (tam beyaz; Güneş ufkun üzerinde iken) gerçek saatlerinde verildi. Resimden 1 ve 30 Nisan karşılaştırıldığında, siyah bandın daraldığı beyaz bandın genişlediği ve gri ton bandların da az da olsa genişlediği fark edilebiliyor. Ayrıca, beyaz bandın sabaha doğru olan genişlemesinin akşama doğru olandan az daha fazla olduğu da görülebiliyor. Özetle, Nisan ayı boyunca gece süresi kısalıyor, gündüz süresi uzuyor, Güneş gittikçe daha erken doğmaya başlıyor ve sabah ile akşam tan süreleri uzuyor. Ay–Yer Uzaklığı Ay Yer’e En Yakın Ay Yer’e En Uzak Gün Saat Uzaklık(km) Gün Saat Uzaklık (km) 7 20 358315 22 17 406420 GÖK ATLASI 15 Nisan 2012 akşam saat 22:00 için verildi. Baskıya en uygun sadelikte ve kolay görülebileceği +2.5 kadire kadar parlak yıldızı olan ve gezegenlerin yakınında bulunduğu takım yıldızlar özetlenerek belirtildi. Gözlemlerde kullanılan (yaklaşık sıfır kadir parlaklıklı Siriüs gibi) bazı parlak yıldızlar da verildi. Gök atlasına gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde yukarıya kaldırarak eşleştirmek yeterli. Akşam Mars Satürn Venüs NİSAN AYININ GEZİNENLERİ Gece Mars Satürn AY OLAYLARI (Teleskopla bakıldığında Venüs ay boyunca son dördün evresine yakın görülecektir) Dolunay Son Dördün Yeni Ay İlk Dördün Gün Saat Gün Saat Gün Saat Gün Saat 6 22:19 13 13:50 21 10:18 29 12:57 AY VE VENÜS EVRELERİ Yer’den Bakıldığında Nisan Ayında Gezegenler Özellik Gün Saat Merkür sabit görünümde (stationary) 3 09 Mars sabit görünümde 15 15 Satürn–Yer–Güneş dizilişi ile karşı konumda 15 21 Merkür–Güneş açıklığı en büyük batı 27 derece 18 20 Venüs en parlak 30 11 YER MERKEZLİ OLAYLAR Sabah Mars Satürn Merkür Uranüs Neptün (25–30) (21–30) Gezegen Karşı konumdan En büyük iniş kuzey enlemde (descending node) GÜNEŞ MERKEZLİ OLAYLAR Güneş’e e n uz a k Merkür 4 Nisan Venüs – – 11 Nisan 15 Nisan – Ay’ın “görünen yüzü” (^) Ay’ın “öteki yüzü” (v) Küçük gezegen Yer–Gezegen–Güneş dizilişi ile kavuşumda (conjunction) Vesta 10 Nisan Ceres 26 Nisan KÜÇÜK GEZEGENLER Gökbilimci alışkanlığımızdan başımız sıklıkla göğe dönük olduğundan görüş alanımıza sadece gök cisimleri girmiyor; 25 Mart 2012 Pazar sabahı saat 09:10’da ilk “leyleği damda gördüm!” Yer: Antalya Uncalı’da 9 katlı binanın en tepesi. Gök cisimlerine baktığımız teleskopu bu sefer leyleğe yönlendirdiğimizde; göğsündeki tüyleri kabartan rüzgâra rağmen tek ayak üstünde durup teleskopik bakışla konuk olduğu şehri süzüyor. Leyleğin kitap bilgisine göre, gagası ve bacakları kırmızı, gencin gagası daha kısa ve siyahımsı olarak tanımlanıyor. Teleskoptaki gözlemimiz ise, bacak rengi açık kırmızı, gagası siyaha çalan koyu kırmızı. Bu gözlem verisine göre leyleğimiz nispeten genç olmalı! (Resimde verildi.) Leyleği de gördük ya, memlekete “bahar” geldi diyebilir miyiz artık? Kaynakça: The Astronomical Almanac 2012. GÜNCEL HABER Leyleği damda gördüm” “L Gök Cismi Ay Merkür Venüs Güneş Mars Jüpiter Satürn Uranüs Neptün 1 Nisan Doğuş En yüksekte Batış 13:36 20:47 03:50 06:04 12:01 17:58 08:32 16:03 23:34 06:47 13:08 19:29 16:05 22:53 05:40 08:12 15:08 22:05 20:36 02:11 07:45 06:36 12:43 18:49 05:19 10:41 16:03 Gök Cisimlerin Doğuş–Yükseliş–Batış Saatleri (saat:dakika) 15 Nisan Doğuş En yüksekte Batış 03:15 08:42 14:17 05:32 11:27 17:21 08:14 15:59 23:45 06:25 13:04 19:44 15:06 21:53 04:40 07:25 14:25 21:26 19:36 01:12 06:47 05:43 11:51 17:58 04:25 09:47 15:10 30 Nisan Doğuş En yüksekte Batış 13:32 20:17 02:51 05:17 11:32 17:49 07:51 15:44 23:36 06:03 13:01 20:00 14:16 20:59 03:42 06:36 13:40 20:44 18:31 00:08 05:45 04:46 10:54 17:03 03:26 08:50 14:13 CBT 1307/14 6 Nisan 2012 Parlak Gezegenlerin Güneş’ten Açısal Uzaklıkları ve Parlaklıkları (gece saat 02 için) (D: doğu, B: batı; Uzaklık: yay derecesi biriminde, Par.: kadir) Tarih (Nisan) Merkür Venüs Mars Jüpiter Uzaklık Par. Uzaklık Par. Uzaklık Par. Uzaklık Par. 3 B 20 +1.6 D 46 –4.5 D 141 –0.7 D 30 –2.1 13 B 27 +0.5 D 45 –4.6 D 130 –0.4 D 23 –2.0 23 B 27 +0.1 D 43 –4.7 D 121 –0.2 D 15 –2.0 2012’İN OLAYLARI Satürn Uzaklık Par. B 166 +0.3 B 176 +0.2 D 172 +0.3 gün 3 4 6 7 7 10 13 15 15 16 17 18 19 19 21 22 22 22 25 26 29 30 saat 09 06 22 17 20 03 14 15 21 18 04 20 05 11 10 05 17 22 05 17 13 11 NİSAN’DA GÖK OLAYLARI GÜNLÜĞÜ Merkür sabit görünümde Mars Ay’ın 9 derece kuzeyinde DOLUNAY (sanal resmi verildi) Satürn Ay’ın 6 derece kuzeyinde Ay Yer’e en yakın Küçük gezegen Vesta Güneş ile beraber SON DÖRDÜN Mars sabit görünümde Satürn–Yer–Güneş dizilişi ile karşı konumda Neptün Ay’ın 6 derece güneyinde Venüs Aldebaran’ın 10 derece kuzeyinde Merkür–Güneş açıklığı en büyük batı 27 derece Merkür Ay’ın 8 derece güneyinde Uranüs Ay’ın 6 derece güne yinde YENİ AY Merkür Uranüs’ün 2 derece güneyinde Ay Yer’e en uzak Jüpiter Ay’ın 2 derece güneyinde Venüs Ay’ın 6 derece kuzeyinde Küçük gezegen Ceres Güneş ile beraber İLKDÖRDÜN Venüs en parlak