Katalog

•KÜLTÜR• DOĞAN KUBAN Hıristiyanlar, Müslümanlar ve Başka Şeyler Nasıl Müslüman Türk’ün Avrupalı olması bir hayalse, Hıristiyan Avrupalının Müslüman Türk’e kendinden diye bakması olanaksızdır. Dinler insanları hiçbir zaman bir otomobil, bir cep telefonu, hatta bir Coca Cola kadar birleştirmedi A CBT 1283/2 21 Ekim 2011 Avrupalıydı. Dünyayı hâlâ din gözlüğünden gövrupa’da, Amerika’da Türk, Arap, ranrenlerin dünyada bir şeylerin değiştiğinin farkına lı, Pakistanlı herhangi bir Müslüman, o ülvarması gerekir. Yakın geleceğin ölçütleri ne kenin vatandaşı olsa bile Avrupalı ya da Avrupalılıktır ne de Hıristiyanlık. Çinli piyanist Amerikalılar tarafından yabancı olarak algılanır. Bach yarışmasında oratorio çalıp birinci olduğu zaYaşamlarında dini ikinci plana itmiş ya da tümüyle man ne Hıristiyan oluyor ne de Avrupalı. Geledışlamış olanların bile Hıristiyanlarla ilişkileri soceğin tek ölçütü çağdaş uygarlık olacaktır. Bu 20. runlu olabilir. Sadece akademik ortamlarda dinyüzyıl başında böyle değildi. Uygarlığı teknolojisel kökenli davranışlar etkili olmaz. si ve üst kültürünün içeriği ile Avrupa ve AmeDevletler, toplumlar arasındaki iletişim zorluğunu rika temsil ediyorlardı. Fakat Japonya çağdaş olancak laik devlet olarak gerçekleştirebilir. Bizim duğu için ne Hıristiyan oldu ne de Amerikalı ve başbakan Araplara “Ben laik değilim ama laik bir o dönem artık sona erdi. ülkenin başbakanı olarak her inanca eşit davranıyorum” demiş. Çünkü laik bir devlet dinsiz devDÜNYA EGEMENL Ğ NE let değildir. Cumhuriyetin laik oluşu Türkleri dinYEN ADAYLAR siz yapmadı. Laiklik hakkında cahilleri kandıran Günümüzde bilimsel araştırma, teknolojik üreen büyük yalan budur. Dünyanın laik devletleritim ve dünya egemenliğine yeni adaylar var. nin halkları da dinsiz değildir. Amerika’da, AvGerçi Avrupalı ve rupa’da her ülkede kionun uzantısı olarak liseler, sinagoglar, caAmerikalı, yüzyıllarmiler, Budist tapıca dünya egemeni olnakları var. Devlet İnsan ya insanlığını anımsayarak yaşayacak dukları için, dünyaya laik ama Amerika’da ya da kendi kendini yok edecek. Eğer gelecek hâlâ DoğuBatı bağlaik sayısı %15 civa kuşaklara öğütler bırakmak istersek bundan lamında bakıyor. Birında. zim gibi taklit aşama2500 yıl önce, bilgi ve teknolojinin hiç Dinler insanları ayısını geçememiş toprır. Birbirlerine düş aydınlatmadığı bir ilkel dünyada, Tao Te lumların aydınları da man yapar. Tevrat Ching’de söylenen sözleri yineleyebiliriz: : öyle bakabilir. Bu artık Yahudi olmayanları Sevgi, özveri, hoşgörü ve yetinme. içeriğini yitirmiş bir öldürmeyi yasaklakavramdır. maz. Kuran cihadı yaYakında, başta kasallaştırır. Ne var ki, pitalizm olmak üzere, devletler laik olmasalar bile başka başka dinlere bütün Batılı değerler yeni bir süzgeçten geçecek. mensup olanları yan yana yaşatmak zorundadır. BuYeni politik karşıtlıklar ırka ve dine gönun belki de en insani örneğini Osmanlılar verre olmayacak. Binlerce yıllık nefretler bir Tayfun Akgül miştir. Müslüman halkla birlikte Katolik, Ortodoks, ölçüde sürüp gitse ve bazen istismar Süryani, Ermeni, Yahudi, Yezidi her cemaat kenedilseler bile dünya toplumlarının tek tedi dini idarelerini ve ayrıcalıklarını koruyarak devmel sorunu, yaşamı sürdürebilmek olalet sistemi içinde barınmıştır. cak. Her ülke gibi Türkiye’nin şansı da sahip olduğu teknolojinin olanakları LA KL K, UYGAR VE ŞLEVSEL kadar. Daha fazla değil. Dışarıdan ithal DAVRANIŞ SUNAR teknoloji ve düşük bir eğitim ve araştırma stanbul 16. yüzyılın en büyük Yahudi nüfusu baperformansı ile Türkiye gibi ülkelerin sürrındıran kenti idi. Ermeniler, Rumlar, Levantendürülebilir bir gelecek planlamaları şanler, Balkan Ortodoksları, Macar Katolikleri Ossı olamaz. manlı devletinde birlikte yaşadı. Devletin yeniçeri Sevgili Okurlar, ordusu Müslümandı ama Hıristiyan kökenliydi. SüBilimsel düşüncenin bir tahta oturleymaniye Camisi’nin inşaatında çalışan usta ve tulduğu, özgürlüğe dayalı bir ortam geişçilerin yarısı Müslüman, yarısı Hıristiyan ve Yalişmeden teknolojik yeterlilik olmayacak. hudi idi. Onun için bilimden başka ölçütlere daBugün uygar toplumlar bundan bir adım ötede, yanarak kurulan üniversitelerin ya da taHıristiyanlığı yadsıdıkları için değil, (Alman Başsarlanan akademilerin teknoloji üretibakanı Merkel bizim başbakanın Müslümanlığımine katkıları söz konusu değildir. Bünı vurgulaması gibi Hıristiyanlığını vurguluyor.) tün inançlara eşit yaşam hakkı vermedaha uygar ve işlevsel davranışlara olanak verdiyen toplumların Budistler, Taoistler ya ği için laiktir. da Hıristiyanlarca eşit kabul edilmesi olaAlmanya’daki Türkler yasa karşısında Almannağı yok. Bilimde, teknolojide, sanatta larla eşittir. Amerika’daki Yahudi ile Müslüman ve sporda geri kalmış, uygar olduklarını da yasa karşısında eşittir. stanbul 2010 Avrupa külkabul etmedikleri, üstelik bir tehdit tür merkezi oluşu, Türklerin elli yılda yüz bin caolarak gördükleri fakir Müslüman topmi yapması nedeniyle değildir. Dünya tarihinde slumları uluslararası düzenin ortağı yaptanbul’un özel konumu ile ilgilidir. maları için bir neden yok. Bizim toplum 1550’de şimdikinden daha fazla Doğu’da ve Batı’da büyük güçlerin dünya jandarmalığına soyunmaları gerekmeyecek. Enerji kaynaklarının coğrafi konumu değişecek. 3040 yıl sonra çöl Araplarının petrolü kimsenin ilgisini çekmeyecek; insanlığın yaşam savaşı verdiği bir çağda Ortadoğu önemini yitirecek. Basra Körfezi’nin gökdelenleri ilginç bir dinozor çağının iskeletleri olarak sadece arkeologların ilgisini çekebilir. Ortadoğu slam dünyası, çölden öte çölleşecek. klimsel değişiklikler ürkütücü öngörülere uyarak gelişirse zaten bu günün dünyasında temel tartışma konularının çoğu anlamını yitirecek. Elli yıl sonra şimdi söylenen şeylere insanlar deli saçması olarak bakacak. Diyelim kırk yıllık bir sömürü dönemi daha kalmış olsun. Bu sömürüyü sürdürenlerin paraları torunlarına kalmayacak. Tarih bilenler için, günümüzdeki kapitalist tüketim azgınlığı Roma mparatorluğu yıkılmadan önceki durumu anımsatıyor. Yılda 5 milyon küçük kız evlendirildiği söylenen Türkiye’de lüks alışveriş merkezlerinin ne garip bir toplum yapısını yansıttıklarını hiç düşündünüz mü? nsan ya insanlığını anımsayarak yaşayacak ya da kendi kendini yok edecek. Eğer gelecek kuşaklara öğütler bırakmak istersek bundan 2500 yıl önce, bilgi ve teknolojinin hiç aydınlatmadığı bir ilkel dünyada, Tao Te Ching’de söylenen sözleri : yineleyebiliriz: Sevgi, özveri, hoşgörü ve yetinme. Bu öğütler hiçbir tarihi inanca ya da dine yabancı değil. Fakat Müslüman toplumların ve bu arada Türk toplumunun çağdaşlık gözü henüz yarı açık. Vurdumduymazlığın ve cehaletin pençesinde toplumun geleceğini düşünecek vakit bulamıyoruz. 40 YIL SONRA ORTADOĞU V E S L AM