Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Fotokapi işlemini keşfeden Amerikalı bilgin. 2. “Charlton Martin …” (Alüminyumun elektrolizle üretimini bulan Amerikalı kimyacı) – Sinema ve tiyatroda gece gösterisi – Havada beşte dört oranında bulunan element. 3. Yükseklikölçer – “Efendi gazete okur / … dikiş dikmektedir” (Orhan Veli Kanık). 4. Lübnan’ın plaka işareti – Geçerli, yürürlükte olan – “Robert …” (Bakteriyoloji biliminin temellerini atan Alman doktor) – Türkiye’nin pla ilginç SORULAR Tatil dönüşü ve mevsimsel depresyon Soru: Tatil dönüşü pek çok insanda görülen isteksizlik ve yorgunluk hali normal midir? Nedeni nedir? Yanıt: Amerikan Hastanesi Psikiyatri Bölümü Dr. İsmet Bora Uzun araların ardından işe ve okula başlamak zordur. Tatil havasını üzerinizden bir türlü atamazsınız üzerinizden. İnsanlar bu dönemde konsantrasyon güçlüğü, atalet hali, sabah yorgun kalkma ile karamsarlık batağına saplanır ve sosyal ilişkilerde bile zorlanmaya başlarlar. Bireyler normalde yapamadıkları birçok aktiviteyi tatil zamanlarında gerçekleştirerek yaşamlarında bir değişim gerçekleştirirler. İşiyle veya okuluyla ilgili bir takım problemler yaşayanlar, bu ortamdan uzaklaştıkları için sorunları kısa süreli de olsa unutuverirler. Ama mutlu geçen uzun tatilden sonra, sıkıldığı aynı mekana geri dönmek işkence haline dönüşür. İşini veya okulunu sevmeyenler depresyonu çok daha şiddetli yaşarlar. Tatil sonrası kadınların en sık aldığı yeni karar 'zayıflamak', erkeklerinse 'sigarayı bırakmak'tır. Birkaç hafta içinde yaşanılan başarısızlıklar, bu iştahlı grubu da atalet grubunun bulunduğu noktaya depresyonun kucağına sürükler. Bu sosyal ve psikolojik etkenlerin yanı sıra yaz tatili dönüşleri biyolojik ritmimiz açısından da risk altında olduğumuz mevsimsel bir döneme, sonbahara denk gelir. Güneş ışınlarının insanların biyolojik ritmi üzerinde etkin olduğu bilinir. Havaların serinlemeye başlaması ile güneş ışınlarının giderek etkisinin azalması, anksiyete, depresyon gibi ruhsal problemlerin ortaya çıkmasına neden olur. Bunun sebebini de şu şekilde açıklayabiliriz: Beynimizde hipofiz bezi melatonin hormonu üretmekle görevlidir. Karanlık ortamlarda bu bez hormon üretimini artırır. Melatonin hormonu insanın fiziki hareketlerini yavaşlatan, uykulu ve bitkin yapan, ruh halini dingilleştiren, yani ruhun nefes almasını sağlayan doğal bir sakinleştiricidir. Karanlıkta uykuya dalmamızın daha kolay oluşu bunun bir göstergesidir. Karanlıkta üretimi artan melatoninin vücudumuz üzerindeki en önemli etkisi, canımızın sürekli tatlı yiyecekler istemesi ya da aşırı yeme isteğidir. Kış aylarında belki de kilo almamızın nedenlerinden biri bu olabilir. Gözün ağ tabakasından hipofiz bezine iletilen ışık ise melatoninin üretilmesini azaltır. Bu olay melatonin miktarını azalttığı için belirtiler ortaya çıkar. Kişi neşelenip, aktifleşir. Kış aylarında güneş ışığının azalması, gecelerin uzun, gündüzlerin kısa olması ve doğal olarak melatoninin çok üretilmesi mevsimsel duygulanım bozukluğuna yol açar. Güneş ışığının bu ruhsal rahatsızlıktaki önemi, mevsimsel özellikli depresyonun Kuzey İskandinavya ülkelerinde diğer toplumlara göre 3 kat daha sık görülmesiyle de anlaşılabilir. Depresyonun ana belirtileri, iki hafta boyunca hiçbir şeyden zevk alamamak ve isteksizlik, iki hafta boyunca ruhsal çökkünlük hissetmektir. Sonbahar ve kış aylarında başlayıp ilkbaharda düzelen duygusal rahatsızlıkları "mevsimsel depresyon" olarak tanımlıyoruz. Ancak en azından iki yıl boyunca aynı dönemlerde ortaya çıkması gerekir. Mevsimsel depresyon özellikle gençlerde görülür ve iklime bağlı olarak değişiklik gösterir. Mevsimsel depresyonun daha spesifik belirtileri şöyle sıralalanabilir: Halsizlik, aşırı uyku ihtiyacı (günde en az 10 saat) veya normal uykudan iki saat fazla uyuma, karbonhidrat ihtiyacının artması, iki hafta boyunca genel isteksizlik, ilgi kaybı ve ruhsal çökkünlük hissi. İçinizden hiçbir şey yapmak gelmiyorsa, sürekli uyumak istiyorsanız ve her uyandığınızda da eklemleriniz ve kaslarınız ağrı içinde kalıyorsa, kendinizi mutsuz hissediyor ve başınıza sürekli kötü bir olay geleceğinden endişe duyuyorsanız, mevsimsel depresyon yaşıyor olabilirsiniz. Mevsimsel depresyonun etkilediği çocuklar ve gençlerin, özellikle bu dönemlerde evde, okulda uyum sorunları, gençlerin de marjinal gruplara katılma eğilimleri artabilir. SOLDAN SAĞA 1. Modern hesap makinelerinin babası kabul edilen analitik makinesini bulan İngiliz matekatikçi. 2. İlk 1626 yılında gözlemlenebilen kuyrukluyıldız – Ruh – Rodyumun simgesi. 3. Bir telgraf gönderme biçimi – Balıkesir’in bir ilçesi – Letonya başkenti. 4. Altının siyanürle işlenmesinde, bir madenin siyanürlenmesinde oluşan çökelek – Tartım – Yaz yağmuru. 5. Kalıtım teorisini geliştiren, genetik biliminin temellerini atan İskoçyalı botanikçi – Gözdeki ağtabaka. 6. Yapıt – Tuzağa düşürülen şey – Entrika, desise – Bir çalgı. 7. Yaratıcılığa dayanmayan, el yetisi ile yapılan iş – Bülent Ecevit’in emekli daktilosunun markası – Tunus’un plaka işareti. 8. Çağrı, tellal ile duyurma – Yazar Irish Murdoch’un ölmeden önce yakalandığı hastalık. 9. Bir tür palmiye – Akıtma. 10. Bir nota – “Kendi kendine” anlamı veren önek – Veba hastalığı – Adale. 11. Aktinyumun simgesi – Bir pompada, bir motorda bir akışkanın geçmesini sağlayan kapak – Torunu olan kadın. 12. Bağırış, çığlık – Sıtma aşılayan sivrisinek türü. 13. Voznesenski’nn bir şiir kitabı – Yapraklarından yeşil boya çıkarılan bir bitki. 14. “Nick …” (aktör) – Çıplak – Destan. 15. Yeşil ile mavi arası renk – Eski Mısır inanışında, baştanrı. ka işareti. 5. Kar ayaklığı – Kaside – Vücut ısısı. 6. İngilizce göz – Rusça evet – Tir. 7. Osmanlıların kazandığı bir deniz savaşı – Keten tohumu ve benzer bitkilerin kaynatılmasıyla elde edilen, sıcakolarak tülbent içinde vücuda dıştan uygulanan ilaç. 8. Bakterilerin çomak biçiminde ince uzun olan türü – Kanın pozitif ya da negatif olma değeri – İtalya’da, Po’nun kolu olan bir ırmak. 9. İnatçı – Pamukkale’nin eski adı. 10. Bir işi iyi bir sonuca ulaştıran kimse – Avrupa Futbol Birliği. 11. Ban Ki Mun’un Genel Sekreterliğini yaptığı örgüt – Siyanamidin 150 santigrad derecede polimerleşmesiyle elde edilen çevrimsel trimer – Tohum ekme aleti, mibzer 12. İsviçre’de bir ırmak – Bir cetvel türü – Bilinç – Hollanda’nın plaka işareti – 3,14 sayısı. 13. Bir sayı – Soluk borusu – Bir Yunan adası. 14. Org – Almanya’da eyalet anlamında kullanılan sözcük. 15. Yaşam – Küçük torba – Kulağın duyabildiği titreşim. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu J O S E P H P R İ E S A K A S M A A D M U T İ E R L İ E K Y A E M İ R A L L A İ N A H R A K S İ T O K Ş A SWA E L R İ K L A N A N A Ç T B R İ E O K N İ Z N E A S F E İ E N M A T S O E A R L A P İ N A S N E B O U İ T A T O S A N K S İ T R E P L K S A H İ F O T KON İ A A R K A A Ü L Ö Z L AM N Ü V T R E A L S D A N T İ L İ L İ Y A S T E T A R N T O K A T B E S S E M E R d ü ş ü n SORULAR DO RE Mİ Düzenleyen: Ender Aktulga ([email protected]) Bir majör gamı oluşturan 8 tonun (sesin) arasındaki aralıklar {1, 1, 0.5, 1, 1, 1, 0.5} biçimindedir. {do, re, mi, fa, sol, la, si, do} dizisi, do majör gamını oluşturduğuna göre mifa arasındaki ses aralığı 0.5, sido arasındaki ses aralığı 0.5, diğerleri arasındaki ses aralıkları ise 1'dir. Aradaki tonlara bir kez uğramak koşuluyla, gamın ilk tonundan sonuncu tonuna (do majör için söyleyecek olursak, do'dan do'ya) 6! = 720 değişik biçimde varılabilir. Bu 720 diziliş için hesaplanacak olan ses aralıkları toplamlarının en küçük değeri 6, bu değeri sağlayan diziliş sayısı da yalnızca 1'dir. Ses aralıkları toplamının örneğin 15 olduğu dizilişlerin sayısı ise 117'dir. Do majör için bu dizilişlere bir örnek {do, re, fa, la, mi, si, sol, do} olarak verilebilir. Bu dizilişteki aralıklar {1, 1.5, 2, 2.5, 3.5, 2, 2.5} biçimindedir. SORU: Ses aralıkları toplamı en çok kaç olabilir? Bu toplam kaç değişik diziliş için elde edilebilir? 1220.sayıdaki “Ayara Hayır” isimli bilmecenin yanıtı: 33 Bilmeceyi doğru çözenlerin isimleri: Ender Aktulgaİstanbul, Tayfun Bahçekapılıİstanbul, Ahsen Canatİzmir, Necah BüyükduraAnkara, Nurdan SeyrekZonguldak CBT 1222/16 20 Ağustos 2010