Katalog

Sağlık Hangi boyun fıtığı cerrahi tedaviyi gerektirir? Boyun ağrısı ve boyun tutulması boyun hareket kısıtlılığı gibi şikâyetler özellikle uygun olmayan ergonomik şartlarda masa başında çalışanlarda ve uzun süre boynun aynı pozisyonda kalması sonucunda (mesela uzun süren seyahatler veya koltukta uyuya kalmak sonrasında) sıklıkla görülüyor Doç. Dr. Hakan Bozkuş, Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi Nöroşirurji Bölümü G enellikle boyun adalelerinin asimetrik spazmı sonrasında oluşan bu tür şikâyetler, basit bir ağrı kesici veya lokal sıcak uygulama sonrasında birkaç saat veya gün içerisinde normale dönmektedir. Geçmeyen veya tekrar eden boyun ağrıları beraberinde kollardan birine veya her ikisine yayılan ağrı, uyuşma ve güç kaybı gibi şikâyetler ile birlikte olduğu durumlarda boyun fıtığı olasılığını düşünmek gerekir. Boyun anatomisi nasıldır? Anatomik olarak boyun omurgası toplam yedi boyun omur kemiğinden oluşur. Bu omur kemikleri birbirlerine ön taraflarında disk dokusu ve ligamanlar, arka taraflarında ise faset eklemleri ve ligamanlar ile birleşerek eklem yapar. Ön ve arka eklemler arasında ise, omuriliğimizin geçtiği omurilik kanalı bulunur. Boyun omurlarımızın dizilimi geniş açılı bir “C” harfine benzetilebilir. Bu dizilim, boynumuzun ön ve arka tarafındaki bu eklem yapılarını daha çok kuvvetlendiren adale dokuları ile güçlenmektedir. İlk iki omur kemiği anatomik ve fonksiyonel özelliğinden dolayı aralarında disk dokusu bulunmadığından diğer boyun omurlarından farklılık gösterir. Kafatasını taşıyan ilk omur kemiğinin tıbbi adı “Atlas”tır ve klasik Yunan mitolojisinden gelir. Atlas, Titan’ların Olimpianslara karşı olan savaşını kazanamadığından, Zeus tarafından dünya ve gökkubbeyi başının üzerinde taşımakla cezalandırır. Kafatasımız bir dünya gibi tasvir edildiğinde, onu taşıyan ilk boyun omur kemiğinin adının neden atlas olarak isimlendirildiği anlaşılabilir. Boyun fıtığı nedir? Boyun omurlarından üçüncüsü ila yedincisi arasındaki herhangi bir bölgedeki disk dokusunun omurilik kanalına taşması sonucunda, omuriliği veya bu bölgeden çıkan sinir köklerini fonksiyonel anlamda etkilemesiyle ortaya çıkan durumdur. Boyun omurları arasındaki disk dokusu, lastik paket bandı veya somya yayları benzeri viskoelastik materyal yapıdadır. Bu tür yapıların özelliği, üzerlerine gelen yük kalktığında eski hallerine kolayca dönebilmeleridir. Boyun disk dokusu, içerisinde zengin su ve bağ dokusu içeriği bulunduğundan dolayı, bir süspansiyon görevi ile boyun hareketlerimize yardımcı olur. Ancak disk dokusu, zaman içerisinde özellikle su içeriğini kaybedip deforme olur ve artık süspansiyon görevini yerine getiremez ve dejenerasyon sürecine girer. Travmatik durumlar dışında, dejenere olmuş bir disk dokusunun omurilik kanalına doğru taşması, bazı durumlarda aniden olabileceği gibi yavaş yavaş da olur ve beraberinde küçük kemikleşmeler de oluşturur. İster aniden isterse zaman içerisinde oluşsun, sinir dokusu u şekilde etkilenir: Kol/önkolda geçmeyen ağrı, uyuşukluk tarzında değişik his kusurları, refleks azalması/kaybı ve/veya kuvvet kaybı... Bu klinik bulgular, ani görülebileceği gibi zaman içinde birbirleri üzerine eklenerek de ortaya çıkabilir. Ayrıca, ayırıcı tanıda düşünülmesi gereken diğer hastalıklar şöyle: Omurilik kanal darlığı, sinir kökü inflamasyonu (radikulit, pleksit), demyelinizan hastalıklar (MS), motor nöron hastalığı (ALS) ve eklem (omuz, dirsek, elbileği) kaynaklı hastalıklar. Boyun fıtığına bağlı sinir kök veya köklerinin etkilenmesini ve düzeyini, sinir ileti hızı ölçme tekniği olan elektromyografi (EMG) ile saptamak çoğu zaman mümkün. EMG sayesinde ayırıcı tanıdaki olası hastalıkların da tanıları konulabilir. EMG tetkiki, boyun fıtığından etkilenen sinir kökünde sinyallerin engellenmesinin saptanması durumunda cerrahi tedaviye karar vermede de etkili olur. Günümüzde radyolojik tanı tetkiklerinden manyetik rezonans (MR), omur ve omurilik ile çevre yumuşak dokuların görüntülenmesiyle boyun fıtığı tanısında altın standarttır. Bilgisayarlı tomografi (BT), omur ve eklemlerin kemik yapısını değerlendirmede önem taşır. Klasik boyun röntgen filmleri ise, kemik ve eklem yapılarının morfolojisi konusunda bilgi verir. Boyun röntgeni ve BT tetkikleri genelikle travma sonrası durumlarda boyun stabilizasyonunu görmek için tercih edilirken boyun fıtığı şüphesi olan hastalarda tanı için MR tetkiki uygundur. raminal, ekstraforaminal) enseden yaklaşım ile fıtıklaşmış disk dokusunun kısmi çıkartılması da mümkün. Mikroskop sayesinde cerrah daha aydınlık ortamda ve değişek açılarda çalışır. Boşaltılan disk dokusu yerine hiçbir şey koymamak ve üst ve alt boyun omur kemiklerinin kendiliğinden kemikleşmesini beklemek bir tercihti. Ancak bu tür girişimlerde, uzun dönemde, sinir köklerinin çıkış yollarının zaman içerisinde daraldığı ve ameliyat öncesi benzer şikâyetlerin tekrarladığı görülebiliyor. Bu nedenle, boşaltılan disk dokusu yerine iki boyun omuru arasındaki yüksekliği idame ettirebilecek bir materyelin kullanılması, uzun dönemde daha olumlu olduğu gösterildi. Bu amaçla, hastanın değişik yerlerinden alınabilecek kemik greftleri (otogreft), kadavra kemiği (allogreft), kemik yerine geçebilecek materyel (hidroksiapatit ve diğer), değişik materyellerden yapılmış kafesler (karbon, titanyum, peek ve diğer) kullanılıyor. CERRAHİ RİSKLERİ VE SONRASI Boyun fıtığı cerrahisi genel anestezi altında yapılır. Boynun ön tarafından yapıldığında, disk dokusu tamama yakını boşaltılabildiğinden, aynı yerden tekrarlama olasılığı oldukça düşüktür. İnfeksiyon, damar yaralanması (karotis damarı), ses kısıklığı, sempatik sinir zincirinin etkilenmesi, omurilik veya sinir kökünün hasarlanması, omurilik veya sinir kökü kılıfını hasarlanması gibi olası komplikasyonlar, mikrocerrahi teknikleri sayesinde çok azaldı. Boyun fıtığı cerrahisi sonrasında hasta aynı gün veya ertesi gün aktif hayata katılabilir. Hastalar (travma dışında) cerrahi sonrası dönemde genellikle boyunluk da kullanmayabilir. İşe başlama, araba kullanma gibi aktiviteler genellikle iki haftalık bir nekahat döneminden sonra tavsiye edilir. Boyun fıtığı cerrahisi sırasında amaç; sinir dokusu üzerindeki basının kaldırılmasıdır. Cerrahi sonrası dönemde etkilenmiş sinir dokusunun fonksiyonlarının normale dönmesi birçok olguda kısa zamanda, bazı olgularda (sistemik hastalıkların varlığı, nöropatik ağrı varlığı) daha uzun zaman alabilmektedir. ALTERNATİF TEDAVİLER Boyun fıtığına cerrahi müdahale, mikroskop altında disk dokusunun çıkarılması şeklindedir. Mikrodiskektomi olarak tanımlanan bu teknik birçok olguda boyun ön tarafından girilerek yapılır. Bazı özellik arz eden boyun fıtıklarında (fo ARÇELİK A.Ş.’ye 16 ÖDÜL BİRDEN Arçelik A.Ş., Beko, Blomberg ve Grundig markalarıyla “Plus X” yarışmasında toplam 16 ödüle birden layık görüldü. CBT 1214/17 25 Haziran 2010 B eyaz eşya ve tüketici elektroniği sektörlerinde faaliyet gösteren Arçelik A.Ş., Avrupa’nın en saygın yarışmalarından biri olan “Plus X” yarışmasında yenilikçilik, ergonomi, kullanım kolaylığı, tasarım, ekoloji ve/veya fonksiyonellik olmak üzere beş farklı kategoride toplam 16 ödüle layık görüldü. Köln’de gerçekleştirilen “Plus X” ödül töreninde Arçelik A.Ş.’nin Beko markası altı ürünüyle ödüllendirilirken, Blomberg sekiz, Grundig ise iki ürünüyle ödül kazandı. BEKO 4+ (GNE 114610 FX ) buzdolabı, ‘tasarım ve kullanım kolaylığı’, Beko OneTouch (DFN 1000 X) bulaşık makinesi, ‘kullanım kolaylığı ve tasarım’, Beko DFN 71042 S bulaşık makinesi ‘kullanım kolaylığı, tasarım ve ekoloji’, Beko OCM 25500 X kompakt ankastre fırın ‘kullanım kolaylığı ve tasarım’, Beko DRW 11400 FB ısıtma çekmecesi ‘tasarım ve ekoloji’, Beko 9kg Akıllı XL9 (WMB 91242 LC ) çamaşır makinesi ‘kullanım kolaylığı ve ekoloji’ kategorilerinde ödül kazandı BLOMBERG Blomberg TKF 7459 A kurutma makinesi ‘ekoloji’, Blomberg TKF 8439 A kurutma makinesi ‘kullanım kolaylığı’, Blomberg BEO 9770 X ankastre fırın ‘kullanım kolaylığı ve tasarım’, Blomberg 4 Kapılı SideBySide (KQD 1360 X) buzdola bı ‘kullanım kolaylığı ve tasarım’, Blomberg Greenplus (GSN 9582 XB7) bulaşık makinesi ‘kullanım kolaylığı ve ekoloji’ Blomberg Greenplus WNF 8447 A50 çamaşır makinesi ‘kullanım kolaylığı ve ekoloji’, Blomberg Greenplus BEO 9761 X ankastre fırın ‘tasarım ve ekoloji’, Blomberg BGM 15320 DX PR profesyonel solo fırın ‘tasarım’ ödülünü kazandı. GRUNDIG Grundig Vision 8 LED TV ‘kullanım kolaylığı’ Grundig FineArts LED TV ‘kullanım kolaylığı’ ödülünü kazandı. “Plus X” ödülleri: “Plus X” ödülleri, yenilikçi bakışa sahip markaları ve hayatı kolaylaştıran, ekolojik ürünleri değerlendirmeye tabi tutuyor. Yarışmada “yenilik, yüksek kalite, tasarım, kullanım kolaylığı/fonksiyonellik, ergonomi ve çevre” kategorilerinde yılın ürünleri seçiliyor.