Katalog

PSİKİYATRİ TEDAVİLERİNDE YENİ GELİŞMELER Prof. Dr. Nevzat Tarhan NPİSTANBUL Nöropsikiyatri Hastanesi Yön. Kur. Bşk/ Psikiyatri Uzmanı Beynin haritalaması Beyin haritalaması kullanılarak nöropsikiyatride tanı ve tedavi yaklaşımları günlük pratiğe girmeğe son yıllarda başladı. ABD’de bu teknolojiyi üreten dört firma var. Biz bu kuruluşlardan birisinin teknolojisini kurduk. Beyin haritalama yöntemi 9 Eylül Üniversitesi Psikiyatri Kliniğinde de vardır. Biz ilave olarak hastane ve merkezimizde nörokognitif testler ve kognitif rehabilitasyon üniteleri ve neurobiofeedback birimlerini de getirdik. sizler uyguluyoruz. Bu Viyana Rehacom sistemi dediğimiz yeni bir teknolojidir. Stres yönetimi çalışmaları ile klasik yöntemde gevşeme egzersizleri uygulanır. Biz beyin haritalamasında işlevi en çok bozulan bölgeyi belirledikten sonra o bölgeye elektrot bağlayarak kişinin beyin dalgalarını ekranda görüyoruz. Sonra ona bazı teknikler öğreterek beynini rahat kullanması becerisini kazandırıyoruz. Çocuklar bu teknikle bilgisayarda düşünme gücüyle uçak uçurabiliyor, araba yarışı yapabiliyorlar. Uyku laboratuvarı NPİSTANBUL Hastanesinde iki uyku odası, bir fototerapi odası, bir uyku deprivasyon odası ve merkezi dijital tetkik sistemi ile uyku laboratuarı oluşturuldu. Uyku laboratuarları nöroloji, KBB, göğüs ve psikiyatri uzmanlarının ortak disipliner yaklaşımı gereken bir faaliyettir. Tedavide psikiyatrik yaklaşım çoğu defa gerekir. Laboratuar sorumluluğu bu bilinçle yürütülmektedir. Beyin haritalaması hangi konularda bilgi veriyor? 1Nörolojide demans (bunama) hastalığının erken tanısında ve hasta izlemede. 2Psikiyatride beyin işlevlerini izleyerek hastalığın biyolojik boyutu hakkında bilgi sahibi olmada… Depresyon, panik, şizofreni, öğrenme güçlüğü çeken bir hasta başvurduğunda klinik değerFONKSİYONEL VE SPEKTROSKOPİK Test sonuçları karşılaştırılarak tanı ve Dünya tıbbında uygulama lendirme klinik ölçeklerle birlikte beyin MRI (fMRI, sMRI) tedaviyi güçlendirici olarak kullanılır. yaygınlığı haritalaması aldığımızda bize şu artıları kaMR teknolojisi beynin yapısal durumu SMRI ise beyindeki bazı moleküllerin ve Alzheimer merkezlerinde EEG önemzandırıyor. Birincisi, beyin fonksiyonunu, halkında bilgi veren kitle etkisi, basınç bazı kimyasalların sayımını yaparak li bir laboratuar desteğidir. Sayısal EEG uybeynin biyoelektrik işlevini ölçerek andeğişiklikleri, yer kaplayan olayları, dağılımı hakkında bilgi veren gelişmiş gulaması seçkin merkezlerde vardır. lamaya çalışıyoruz. Zatüre olan bir hasta hacim değişikliklerini ölçmeye yarayan bir teknolojidir. Psikiyatride ise özellikle Alman ekoiç hastalık uzmanına başvurur. Klinik bir sistemdir. Beynin hidrojen MRI EEG uyumlu elektrotlarla beynin lünde çok yaygındır. Alman psikiyatrist muayenede tanı koyulur. Fakat kan tahatomlarının dağılımını FR (radyo aynı anda hem elektriksel hem bırakın sayısal EEG’yi her hastasına klalili ve filmlerle tanı nasıl güçlendirilirse frekansı) dalgaları ile sayarak doku kimyasal işlevini ölçmeye uygun bir sik EEG yi çektirir. biz de hastalığın biyolojik boyutu hakhakkında bilgi verir. sistemdir. ABD’de 1997 de ABD Nörofizyoloji cekında bilgi alarak tanıyı güçlendirmeye çafMRI ise beynin metabolizmasındaki Hastanemizde Philips ® ve nöropaketi miyeti sayısal EEG’nin kullanılma alanlalışıyoruz. Örnek vermek gerekirse bir yani oksijen ve kanlanmasındaki 1.5 tesla kurulmuştur. Elektrofizyolojik rını belirledikten sonra yavaş yavaş yaydepresyon hastasının beyin haritalamagınlaşmaya başladığını görüyoruz. değişiklikleri ölçerek işlevsellik bilgisi kullanımı ile Türkiye’de bünyesinde sında frontal alanlarda (alın lopları) işlev Alzheimer, Epilepsi, Depresyon, Şizofreni, verir. Hastalıklarda tedavi öncesi ve MRI’ı olan ilk psikiyatri hastanesidir. yavaşlamasının olması veya hemisferik asiÖğrenme güçlükleri, Hiperaktivite, sonrası zihinselduygusal testler yapılır. (Türkiye’de İlk) metri (iki yarım küre farklı çalışıyor) bulBağımlılık gibi hastalıklarda sayısal EEG gusu hastalığın biyolojik boyutunu moönerilmektedir. nitorize etme anlamına gelir. İkincisi teUyku incelemesi yapıyoruz. Hipnogram programı ile psiPsikiyatrik rahatsızlıların bir beyin hastalığı olduğu andavi izlemede kullanılıyorsa çıkan patolojinin boyutuna göre 3 veya 6 ay sonra ikinci haritalamayı yapıyoruz. Tedavinin kiyatrik nedenle uyku bozukluğu çekenlerde uykunun ka laşıldıkça uygulama yaygınlaşacaktır. İdeal yöntem beynin biyoyararlılığı konusunda kliniği açıklayıcı bulgu elde edi litesini değerlendiriyor, tedaviyi çıkan sonuca göre planlı kimyasal haritalamasını çıkarmaktır, ancak bu şu anda çok yoruz. özel şartlarda yapılabilmektedir. Belki de gelecekte daha ayyoruz. rıntılı beyin haritalamaları yapabileceğiz. 3Psikiyatride çok sıkıntısını çektiğimiz ölçülebilirlik konusunda hem hastaya hem hekime önemli rahatlık sağlıyor. Hastalıkların tanısında ve ilaç BEYİN GÖRÜNTÜLEME LABORATUVARI Alfa, Beta) belli oranda neşreder. Her yaş grubunda beynin ürettiği sinyallerin oranı farklıdır. New York’taki merkezimizde yüzlerce sağlıklı kişi üzerinde araştırma yapılarak bir “Data Base” oluşturulmuştur. Bu veri tabanı ile çekilen kişinin verisi bilgisayarda analizden geçiriliyor. Böylece o kişinin beyninin hangi bölgesi hızlı sinyal üretiyor hangi bölgesi yavaş sinyal üretiyor belirliyoruz. Olması gerekenden fazla yavaş sinyal varsa veya hızlı sinyal düşükse kişinin beyninin o bölgesinde işlevin bozulduğu kanısına varıyoruz. Her bilginin sayısal formata dönüştürülmeye çalışıldığı günümüzde beynin ürettiği sinyallerin sayısal formata dönüştürülebilmesi bize bu kolaylığı sağladı. En önemli çabamız temiz bir kayıt yapabilmemiz. Artifaktsız yapabildiğimiz bir kayıt mesleğimizi daha iyi uygulamada bize çok kolaylıklar sağlıyor. “Test Dose” sistemi Beyin haritalaması dışında, birinci olarak ilaçların beyne etkisini değerlendirten “Test Dose” sistemi var. Burada ilacın biyoyararlılığını anlamak amaçlanıyor. Tedaviye dirençli ruhsal rahatsızlıklarda, çocuklarda dikkat eksikliği, hiperaktivite ve öğrenme güçlüğü olgularında “Ritalin test doz” ile biyoyararlılığı ölçerek daha bilinçli tedavide bize yardımcı oluyor. Nörokognitif testler dediğimiz nöropsikolojide önemli olan anlama, kavrama, dikkat, zeka, bellek testlerini bilgisayar ortamında yapıyoruz. Bilgisayar kolaylığı olmadan önce bu testler 1015 gün sürebiliyordu. Şimdi yarım günde kişinin beyin faaliyetlerinin yeterli olup olmadığını anlayabiliyoruz. Kognitif rehabilitasyon dediğimiz zihin geliştirme programları ile kişinin bozulan zihinsel yetilerini belirliyoruz, kişiye bireysel ihtiyacına göre zihin faaliyetini artırma ile ilgili bilgisayar ortamında beyin işlevlerini geliştirici egzer etkilerinin izlenmesinde Beyin Haritalama sis 24 saat psikiyatrik ambülans Klasik acil psikiyatrik hasta yaklaşımı hastanın suçlu giteminin rolü Daha öncede söz ettiğimiz gibi hastalıklara tanı koyma multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Klinik ölçekler her yerde olduğu gibi bizim için birinci plandadır. Klinik ölçeklerde belirlenen tanıyı güçlendirmek için beyin haritalaması işimize yarıyor. İlacın ve tedavinin biyoyararlılığını anlamak için 3 veya 6 ayda yapılan haritalamalar bize bilgi veriyor. Zor vakalarda “Test Dose” uygulamaları ile en isabetli ilacı bulmaya çalışıyoruz. bi algılanmasıdır. Bu nedenle tıbbi müdahale göz ardı edilecek kolluk kuvvetleri ile hasta hastaneye sevk edilme yolu seçilmiştir. Bu konuda bizim yaklaşımımız acil psikiyatrik hastanın suçlu değil hasta olduğunu düşünerek uzman ekip ve özel yumuşak odalı ambulansla müdahale ve sevk kolaylığı sağlanmasıdır. Böylece hakkı ile toplum kuralları arasında evrensel insani değerlere uymak mümkün olur. Bilgisayar devriminin klasik EEG’de açtığı bir çığırdır. İnsan beyni karmaşık elektronik bir cihazdır. Her elektronik cihaz gibi insan beyni de elektromanyetik dalgalar yayar. Biz beynin bu yaydığı dalgaları yani sinyalleri ölçüyoruz. Beynin her bölgesi dört ana grup sinyali (Delta, Teta, Bu bir ilandır. CBT 1207/ 7 7 Mayıs 2010 Beyin haritalamaları nasıl bir teknolojidir? Dijital görüntülü hasta takibi Hasta odalarında, yumuşak odalarda, yoğun bakım ve acil serviste WEB tabanlı teknolojiye uygun görüntüleme sistemi ile hekim hastasını hastane dışından bile takip edebiliyor. Hemşireler ve 24 saat güvenlik elemanı hastayı gözlem altında tutuyor. Dış güvenlik ve iç güvenlik ayrı ayrı görüntülenip takip ediliyor. Hastane ve laboratuar verileri dijital ortamda transfer edilebiliyor.