Katalog

SON ARAŞTIRMALAR KIYAMET SAATİ BİR DAKİKA GERİ ALINDI Bulletin of Atomic Scientist dergisi New York’taki “Kıyamet Saati”ni bir dakika geri alarak on ikiye altı kalaya ayarladı. Bilim insanları iklim değişimine de biraz daha iyimser bakıyorlar. Ama yine de saatin bir dakika geri alınması tehlikenin hâlâ ne kadar büyük olduğunun göstergesi diyor Bulletin of Atomic Scientists derneğinin sözcüsü Lawrence Krauss. 1947’den bu yana derginin kapağında yer alan “Kıyamet Saati”, insanlığın atom silahlarıyla kendi kendini yok etmeye ne kadar yakın olduğunu relerde uygulanan testler, yakında insanlarda da denenecek. Francesca Coredeiro ile çalışan ekip yeni testin ileride gözlükçülerde bile yaptırılabileceğini umuyor. Konuyla ilgili araştırma yazısı Cell Death and Disease dergisinde yayımlandı. Yeni test Alzheimer hastası beynin daha iyi araştırılmasına da izin verecek. İncelemeler için şimdilik sadece pahalı MRI taraması ve otopsi sonuçları bulunuyor. Yeni yöntem hastalığın seyrini, ağtabakada ölmekte olan hücrelerin izlenerek, takip edilmesine izin vermekte. Floresanlı boyayı emen hücreler yeşil noktalar olarak görülüyor. Bilim insanları, yöntemin insanlarda da uygulanabilirliği konusunda oldukça iyimser. İnsanlar üzerindeki ilk testlerin bu yıl içinde gerçekleştirilmesi planlanıyor. rator Hadrian’a ait bir kült tapınağının bulunduğunu öğrenmişlerdi. Bir kentte imparatora ait bir tapınağın kurulması önemli bir ayrıcalıktı. Kazılar sırasında ilgili yazıtlar bulununca tapınağın da bulunduğu sanılmıştı. Fakat Avusturya Arkeoloji Enstitüsü araştırmacısı Ursula Quatember, yapının resmi tapınak olmadığını yirmi yıldır biliyoruz diyor. Çünkü yapı Hadrian döneminin (İ.S.117) başlamasından hemen sonra kurulmuş. Oysa resmi tapınağın kuruluş tarihi kayıtlarda İ.S.130 yılı olarak açıklanmakta. Arkeologlar günümüzde Hadrian Tapınağı olarak bilinen bu yapının ne gibi işlevleri olduğunu kesin olarak bilmiyorlar. Efes araştırmalarının ağırlığı bu nedenle artık “Kült ve Egemenlik” konusuna kaydı. İlk adım olarak bir Avusturya firmasına, tapınağın ve yapı parçalarının yüksek çözünürlüklü üçboyutlu görüntüleri yaptırıldı. Bu tür araştırmalar daha önceleri elle yapılan ayrıntılı çizimlerle gerçekleştiriliyordu ki bu tür çalışmalar aylarca sürebiliyordu. Yalnızca birkaç günde tamamlanan üçboyutlu taramalar sayesinde bilim insanları hangi yapı parçalarının birbirine uyumlu olduğunu yapboz oyununa benzer bir şekilde bulabi sembolize ediyor. Aralarında 19 Nobel ödüllü bilim insanının da yer aldığı grup, birkaç yıldan bu yana çevre felaketlerini de tehlike olarak görüyor. 1947 yılında 23.53’e ayarlı olan saat 1949’da Sovyetler Birliği’nin de atom bombasına sahip olmasından sonra 23.57’ye ayarlanarak dört dakika ileri alınmıştı. Hatta 1953 yılında hidrojen bombası üretilince “kıyamete” sadece iki dakika kalmıştı. Ancak Berlin duvarının 1989 yılında yıkılmasından sonra bilim insanları saati on ikiye on yedi kalaya ayarladılar. İnsanlığı uyaran saat son olarak 2007 yılında yeniden ayarlandı. Kuzey Kore ve İran’ın nükleer silahlarla donanmalarıyla saat on iki dakika ileri alındı. “Demirperde’nin yıkılışıyla yeşeren sonsuz barış umudu ne yazık ki gerçekleşmedi” diyen Kraus yine de umutlu. Nitekim silahsızlanma ve çevre korumacılığı üzerine ilk kez ciddi tartışmalar yapılmakta. Ayrıca Amerika Başkanı Barack Obama’nın yönetimi de umut verdi diye konuşuyor araştırmacı. Devletleri’nde on yıllardan bu yana en soğuk kış yaşanıyor ama güney yarımküre ısınmaya devam ediyor diyor bilim insanları. Güney yarımküredeki sıcaklık artışı, ekvatorun güneyde kalan kısmının büyük oranda sudan oluşması ve suyun karadan daha yavaş ısınması nedeniyle bilim insanları tarafından ilginç bulunmakta. Bu durum iklimin geleceği hakkında daha iyi bilgiler veriyor diyor NASA matematikçisi Reto Ruedy. 20.yy’ın ikinci en sıcak yılı olan 1998’de ElNino kasırgasının en yüksek kuvvetle esmiş olması çok önemli. Çünkü Pasifik’te meydana gelen bu olağanüstü iklim olayında yüzeye taşınan sıcak su dünya genelindeki iklimi etkiliyor. Fakat geçen yıl sadece ortalama bir ElNino etkisi gözlemledik diyen Ruedy, bu nedenle küresel sıcaklık artışının – kuzey yarımkürede de uzun vadede devam ettiğini düşünüyor. HADRIAN TAPINAĞININ GEÇMİŞİ AYDINLATILIYOR Bilim insanlarına göre Hadrian Tapınağı, imparatorun resmi tapınağı değildi. Avusturyalı arkeologlar şimdi üçboyutlu analizlerle tapınağın geçmişini aydınlatacaklar. Hadrian Tapınağı Efes’in en güzel ve en iyi korunagelen yapılarından biridir. Peki tapınak gerçekten de imparator Hadrian’ın resmi tapınağı mıydı? Bilim insanlarının bu konuyla ilgili kuşkuları günden güne artıyor. Avusturyalı arkeologlar antik dönemin en önemli kentlerinden biri olan Efes’te 1895 yılından beri çalışıyorlar. 1950’li yıllarda bulunan Hadrian Tapınağı, 1958 yılında kısmen ayağa kaldırılmıştır. Tapınak o zamandan bu yana Celcus kitaplığından sonra kentin en ünlü yapısı haline geldi. Arkeologlar daha kazılara başlamadan önce çeşitli yazılı kaynaklardan Efes’te impa GÖZ TESTİYLE ALZHEIMER TANISI College London Üniversitesi bilim insanları Alzheimer ve diğer bazı hastalıkların tanısına imkân veren basit bir göz testi geliştirdiler. Test sırasında ağtabakada ölmekte olan hücreleri gösteren floresanlı bir işaretleyici kullanmışlar. Şimdilik sadece fa liyor, örneğin çatı gibi eksik olan parçaları sanal olarak tamamladıktan sonra yapıyı bilgisayarda aslına uygun olarak tasarlayabiliyorlar. 25 Ocak’ta Avusturya Kültür Ofisi’nde (Yeniköy/İstanbul) gerçekleştirilen Efes Sempozyumu ile birlikte açılan EFES 2009 sergisinde, 2009 kazı sezonuna ait veriler sergilenmekte. Sergi 26.02.10 tarihine kadar gezilebilecek. Nilgün Özbaşaran Dede Araştırma KÖK HÜCRELER DE YAŞLANIYOR Kök hücreleri hücre kültürlerinde uzun bir süre sonra iyi bölünemiyorlar. Avusturyalı bilim insanları kök hücrelerin de yaşlandığını buldular. Yetişkin kök hücreleri umut verici araştırma objeleridir. Doku, damar ve kan üreten sistemlerin kalıcı olmasından ve yenilenmesinden sorumlu olun bu hücrelerin kullanımıyla her şeyden önce lösemi, kalp enfarktüsü gibi ağır hastalıkların veya büyük kemik kırıklarının tedavisinde önemli gelişmeler yaşanması bekleniyor. Hedef hasta hücreleri sağlıklı hücrelerle değiştirebilmek. Tedavi için gerekli hücre miktarı yüksek olduğu için önce laboratuvarda kültüre alınıp çoğaltılmakta. Graz Tıp Üniversitesi’nde Dirk Strunk ile çalışan bilim insanları, hücre kültüründeki bölünmenin sınırlı olduğunu 2009, GÜNEY YARIMKÜREDE EN SICAK YIL NASA verilerine göre 2009, ölçümlerin başlamasından bu yana güney yarımküredeki en sıcak yıldı. Geçen yılın ortalama sıcaklığı 19511980 yılları arasındaki sıcaklıktan 0,49 santigrat derece daha yüksekti. Science dergisinde yayımlanan araştırma yazısına göre 21.yy’ın ilk on yılı da ölçümlerden sonraki en sıcak on yıl oldu. Mesela 1990’lı yıllarda güneydeki sıcaklık 20.yy’ın ortalamasından 0,36 santigrat derece daha yüksekken, yaşadığımız son on yılda sıcaklık 0,56 santigrat daha yüksekti. NASA’nın küresel sıcaklık eğrisi 1850 yılından başlıyor. Amerika Birleşik CBT 1193/ 4 29 Ocak 2010 gördüler. Araştırmacılar çeşitli laboratuvarlarda farklı şekillerde kültüre alınan doku üreten kemik iliği kök hücrelerini inceleyince uzun vadeli kültüre alınma sonucunda genetik etkinliğin önemli ölçüde değiştiğini fark etmişler. Hücrenin değişimi ve hücre ölümünden sorumlu genlerde etkinlik artarken, hücre çekirdeğinin bölünmesinden ve büyümeden sorumlu genlerin etkinliği azalmakta. Gözlemlenen değişimlerin kültüre alma yöntemleriyle ilgisi yok diyor Strunk. Yaşlı kök hücreleri o kadar iyi ve sık bölünmüyorlar ve işlevlerini yerine getiremiyorlar. Söz konusu değişimler yaklaşık olarak 3040 kuşak sonra ortaya çıkmakta. Bu zaman zarfında bir hücreden bir milyar hücre elde edilebilmekte. Bu miktar küçük bir su bardağını doldurabilir ancak. Genetik değişimlerin gelecekte “hücre yaşlanma testi”nin temelini oluşturabileceği sanılmakta. Hatta bununla ilgili bir patent başvurusunda bulunulmuş bile.