Katalog

Sağlık Aort kapak darlığı tedavisinde yeni yöntem TAVI ilk kez ülkemizde uygulandı Günümüzde, dünyada ve Türkiye’de aort kapağı darlığının tedavisi açık kalp ameliyatı ile yapılıyor. Bu ameliyatla hastaların orta vadede yüksek olan ölüm riskinin ortadan kaldırılması hedefleniyor. Bu operasyon, hastaların bir kısmına yaşlarının yüksek olması veya yüksek riskleri sebebiyle yapılamıyor. TAVI işlemi ise, operasyon ihtiyacı olan, ancak risklerinin yüksek olması nedeniyle açık kalp operasyonu önerilemeyen bu gruba uygulanıyor. Dr. Genco Yücel, Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi, TAVI Ekip Lideri Kardiyoloji Bölüm Şefi Dr. Genco Yücel Aort Stenozu Nedir? Kalp aort kapağının daralıp, kanın kalpten vücuda çıkışını zorlaştırmasına aort stenozu diyoruz. Aort stenozu, kapağın doğumsal bir takım farklılıkları ile ya da kalp romatizması gibi geçirilen enfeksiyonlar sonucunda genç yaşta ortaya çıksa da, çoğunlukla ileri yaş hastalığı olarak kabul edilir. Bir çeşit kapak yaşlanması diyebileceğimiz, kapağa kalsiyum oturması ile kapağın dejenerasyonu en sık rastlanan aort stenozu sebebidir. ABD'den gelen bir istatistiki veriye göre girişim gerektiren aort stenozu hastalarının yarıdan çoğu 75 yaş üzerindedir. Aort Stenozu Tedavisi Nas l Yap l r? Günümüzde aort stenozunda tartışmasız kabul gören tedavi şekli, açık kalp cerrahisi ile aort kapağının değiştirilip, yerine metalik veya biyolojik protez kapak takılmasıdır. Bu yüksek oranda başarılı olan tedavi şekli, çoğunlukla kapak darlığına bağlı şikayeti başlamış olanlara uygulanır. Ciddi aort stenozu olup göğüs ağrısı, nefes darlığı, baş dönmesi veya bayılma şikayeti olanlarda ameliyat önerilmemesi tıbbi hata olarak kabul edilir. Bunun sebebi aort stenozu şikayet vermeye başladıktan sonra ölüm riski ciddi olarak artar. Şikayetler başladıktan sonra ilk sene içinde bu risk % 3040, beş sene içinde ise % 80100 seviyesine çıkar. Bütün bu yüksek risklere ve açık kalp ameliyatının başarısına rağmen, şikayeti olan aort stenozu hastalarının en az 1/3'ünde, hastaların ileri yaşta olmaları ve başka problemlerinin de olması sebebiyle bu operasyonun yapılmadığı veya yapılamadığı bilinmektedir. Bu durumda çaresiz kalan hastalara, alternatif tedavi seçeneği sunmak üzere yurt dışında TAVI (Transcatheter Aortic Valve Implantation) adı verilen yöntem son 7 senedir geliştiriliyor. Farklı, daha ilkel malzeme ve tekniklerle ilk kez Fransa'da 2002 yılında bir insanda uygulanan TAVI işlemi son bir senede dünyada birkaç bin hastada uygulanır hale geldi. Ülkemizde ilk olarak 25 Mayıs 2009 tarihinde Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi'nde gerçekleştirilen TAVI işlemiyle, açık kalp operasyonu riskli bulunan hastaların kalp kapakçığı değiştirildi Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi'nde bu işleme gelene kadar, yaklaşık bir yıla yayılan bir sürede, yurt dışında bu konuda tecrübeli birkaç merkeze ziyaret, kapak üreticisi firma ve yöneticileri ile iletişim de dahil birçok basamaktan geçildikten sonra büyük bir doktor ekibi oluşturuldu. Ekip daha sonra yurt dışında canlı eğitimlerden geçirildi ve operasyonu Türkiye'de gerçekleştirebilir hale geldi. Birçok disiplinden gelen doktorları içeren bu gruba hemşire ve teknisyenlerin eğitiminin ilavesi ile yukarıda bahsedilen günde, 16 kişilik bir ekiple bu iş lem başarı ile gerçekleştirildi. TAVI nedir? Nas l yap l r? İsmin anlatmaya çalıştığı gibi, kataterler kullanarak, aort kapak yerleştirilmesini içeren bir işlemdir. Ağırlıklı olarak kasık damarlarından vücuda girilerek yapılır. Bu damarların yapısı veya kalınlığı buna olanak sağlamıyorsa, daha nadir olarak başka damarlardan (örneğin; omuz damarı, vb..) veya daha sık olarak direkt olarak göğüs duvarından kalbe ulaşılarak yapılır. Giriş bölgesinden kapdamar sistemine geniş tüpler aracılığı ile kapı açılır. Tellerle kalbin içine girilir. Teller giriş noktasından kalbe kadar döşenmiş bir çeşit ray sistemi işlevi görür. Yerleştirilecek kapak dolma kalem genişliğinde tüp şeklinde bir sistemin üzerine yerleştirilir. Sistem rayların üzerinde giden vagon gibi rayların (tellerin) üzerinden değiştirilecek aort kapağına getirilir. Aort kapağına belli tekniklerle monte edilir. Bu işlemde bazı yaklaşımlar doktordan doktora değişmekle beraber, narkoz kullanmadan kasık damarından girerek bu tedaviyi yapma yaklaşımı ağırlık kazanıyor. Hem narkoz kullanılmadığı için, hem de göğüs kafesi, açık kalp ameliyatında olduğu gibi kesilmediği için, açık kalp ameliyatının riskli olduğu hastalarda yapılabiliyor. Bu işlem sayesinde hastalar, ertesi gün yoğun bakımdan çıkarılıp, bir hafta içinde evlerine gönderilebilmekte. TAVI i leminin sonuçlar nas ld r? Günümüzde ticari kullanım izni almış iki farklı TAVI işlemi kapağı var. Birisi balon ile genişletile TAVI işlemini rek eski kapağın içine yerleştirilen kapak, diğeri de gerçekleştiren ilk ekip dar kapağın içinde kendiliğinden genişletilerek açıkalp ameliyatı ile bypass olurken; 1990 yılları başından itibalan kapak. Son 23 yıl gibi çok yakın ve kısa sürede tekniğin ren stent teknolojisinin ortaya çıkıp, sonra ilaç kaplı stentlemükemmeleşmesi ve yapılan işlem sayısının ancak son 12 yılre doğru değişmesi ile tecrübe ve teknolojinin süratle ilerlemesi da artması sebebi ile istatistiki veriler, çok yeni ve yazılıdan çok sonucunda hastaların çoğunluğunda problem yüzde 8020 sözlü olarak literatüre kazandırılmaktadır. oranında koroner stentlerle tedavi edilmektedir. En son 20 Mayıs 2009 günü İspanya'nın Barcelona kentinde Gelecekte kapak tedavisinde de bu yönde bir değişim olaAvrupa Girişimsel Kardiyoloji toplantısı öğle sonrası oturumunda bileceğini hissetmemek mümkün değildir. Ancak konu aort stebildirildiğine göre; nozu ve TAVI olunca dikkat çekmemiz gereken nokta ümit va1 Bu işlemin yapıldığı hasta grubu yaş ortalaması 80'in üzead eden, çok yeni bu işlem hakkında uzun vadeli sonuçlara darinde. ir bir bilgimizin olmadığıdır. Tıbbın her alanında ilerlemeler, 2 Her iki tip kapakta da işlemde başarı %95'in üzerinde. eski olup en uygun olarak kabul edilen teknik veya teknoloji Ölüm riski aynı şekilde %5'in altında. ile yeni gelen, ümit vaad edenin bilimsel olarak kıyaslanıp da3 Büyük komplikasyon, ölüm de dahil olmak üzere ha iyinin bulunmaya çalışılmasına dayanır. Aort kapak darlı%10'un altında. ğı konusunda da bu yönde araştırmalar devam etmektedir. 4 Vücuda girilen damarda ilave operasyon gerektiren, da ha önemsiz komplikasyonlar gelişebilmekte veya işlem sonrası kalıcı pacemaker (kalp pili) konulması gerekebilmektedir. Bunlar kullanılan kapak tipine göre değişen oranda oluşmaktadır. 5 Gelişen ve ilerleyen bu teknolojiye ilişkin, gelecekte araştırmalar ve istatistiki verilerin toplanmasına devam ediliyor. Günümüzde TAVI kimlere önerilmekte? 1 Ciddi aort stenozu olup, şikâyetleri başlayan; ölüm riski yükseldiği için, açık kalp ameliyatına ihtiyaç duyan, ancak yaşının ileri olması veya başka organ sistem problemleri nedeniyle ameliyat riski yüksek olup ameliyat önerilemeyen hastalar için bir seçenektir. 2 Hastaların çoğunun yaşının ileri olması sebebiyle, şikayetlerin geçirilmesi ve hayat kalitesinin yükseltilmesi ana hedeftir. 3 Yaygın olarak son 23 senedir kullanılan bu teknikte uzun vadeli sonuçlar bilinmiyor. TAVI i leminin gelece i nas l görünüyor? Tıpta bir çok ameliyat artan oranlarda vücudun bütünlüğünü bozmadan yapılır hale gelmiştir. Endoskopik cerrahiler, her organ sisteminin ameliyatlarında artan oranlarda yapılmaktadır. Kalp damar hastalıklarında da bundan 20 yıl evvel, girişim gerektiren hastaların çoğunluğu %6040 oranında açık Cemal Yıldırım’ın Ardından Osman Bahadır Ülkemizin öncü bilim tarihçilerinden Prof. Dr. Cemal Y ld r m’ı (19252009) 22 Mart günü kaybettik. Prof. Cemal Yıldırım’ın ülkemiz bilim yaşamında özel bir yeri vardır. 19631985 yıllarında ODTÜ’de mantık, bilim tarihi ve bilim felsefesi dersleri vermiş olan Yıldırım’ın, sadece üniversitede verdiği dersleriyle değil, fakat aynı zamanda temel nitelikteki yayınlarıyla da bilim tarihinin CBT 1162 / 13 26 Haziran 2009 ve felsefesinin ülkemizdeki gelişmesinde büyük bir rolü olmuştur. Onun Gerçek Yayınları’ndan çıkan 100 Soruda Bilim Felsefesi (1973), 100 Soruda Bilim Tarihi (1974) ve 100 Soruda Mant k Elkitab (1976) ve Remzi Yayınları’ndan çıkan Bilim Tarihi (1974) adlı eserleri, ülkemiz bilim tarihi ve felsefesi literatürünün öncü ve temel kaynakları arasındadır. Özellikle Bilim Tarihi kitabı, dünya bilim tarihinin ele alındığı ülkemizdeki ilk eserdir. Bunu söylerken elbette öncü bilim tarihçimiz Aydın Sayılı’nın (19131993), 1948’de yayınladığı büyük eseri Hayatta En Hakiki Mür it limdir’i unutmuş değiliz. Fakat bu eserinde Aydın Sayılı, dünya bilim tarihinin bazı önemli meselelerine, daha çok felsefi bakış açısını açıklamak amacıyla değinmişti. Oysa Cemal Yıldırım’ın Bilim Tarihi kitabı, dünya bilim tarihinin, tüm bilim dallarının sistematik incelenmesi yoluyla sunulduğu bir eserdir. Bu niteliğiyle de ülkemizde ilk ve telif eser olarak da hâlâ tek olan bir eserdir. Türkiye bilim tarihçileri, dersleri ve yayınlarıyla, bilim tarihi sevgisinin ve çalışmalarının ülkemizde yaygınlaşmasında çok büyük hizmeti geçmiş olan Prof. Cemal Yıldırım’ı her zaman büyük bir saygı ve sevgiyle anacaklardır.