Katalog

Sağlık HİPERTANSİYON: Yüzy l n epidemisi Hipertansiyon, gerek dünyada, gerek ülkemizde en sık görülen ve önemi giderek artan sağlık sorunlarından birisi. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre de hipertansiyon, erken yaşta en çok ölüme neden olan hastalıkların başında geliyor... Hipertansiyon aşısı üzerindeki çalışmaların ilk sonuçları oldukça başarılı... Prof. Dr. Sunay Sandıkçı, Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi, İç Hastalıkları Bölümü önlemektir.Hipertansiyon tedavisi ile organ hasarlaüzyılın epidemi hastalığı olarak kabul edilen hi rının belirgin oranda azaltılabileceği gösterilmiştir. pertansiyonun dünyada her yıl 7.6 milyon kiTedavide ilaçların yanında, yaşam tarzı değişiklişinin erken yaşta ölümüne ve 90 milyon kişi ği çok önemlidir. Yaşam tarzı değişikliğinin kan banin sakatlığına yol açtığı bildirilirken, 2025 yılında 25 sıncını düşürdüğü, ilaç ihtiyacını azalttığı ve kalpdayaş üstü erişkinlerin üçte birinde hipertansiyon orta mar sisteminin değiştirilebilir risk faktörlerini iyileşya çıkması öngörülüyor. Eskiden daha çok zengin ül tirdiği biliniyor. Hipertansiyon tedavisinde kilo kontkelerin hastalığı olduğu düşünülen hipertansiyonun, rolü de çok önemli. Obezlerde verilen her kilo ile kan aslında “az geli mi ülke hastal ” olduğu ve önü basıncı düşer, 10 kg.’lık kilo kaybı sistolik kan basınmüzdeki 1015 yıl içinde, özellikle aralarında cını 520 mmHg düşürür. Türkiye’nin de bulunduğu Brezilya, Çin, Hindistan, Diğer yandan bol sebzemeyve ve yağsız süt ürünRusya ve Orta Avrupa devletleri gibi gelişmekte lerinden zengin, az yağlı diyetin de ilaç kadar kan baolan ülkeleri etkilemesi bekleniyor. sıncını düşürücü etkisi olduğu ve bu etkinin kısa süHipertansiyon (gizli katil!) genellikle belirti ver rede ortaya çıktığı gösterildi. mez. Bu sebeple dikkatli olmakta ve belli aralıklarla Diyette günlük tuz tüketimi 6 gramı (2 çay kaşığı) ölçüm yaptırmakta fayda vardır. Tedavi edilmez ve aşmamalı. Türk halkının tuz tüketiminin fazla oldukontrol altına alınmaz ise başta kalp, beyin ve böbrekler ğu göz önüne alındığında tuzun azaltılması özellikle olmak üzere pek çok organda tahribata yol önemlidir. açar. Hasarın görüldüğü organlarda kalp Alkol alımı azalkrizi, kalp yetmezliği, felç, böbrek yettılmalı, erkeklerde Ülkemizde 18 yaş üstü erişkin mezliğine bağlı olarak insanları ölüme günde 2, kadınlarda nüfusun %31.8’inde götürebilir. Bu organlarda kan basıncı ne ve zayıflarda ise günhipertansiyon var. Çalışmada kadar yüksekse hasar o kadar hızlı gerde 1 ölçüyü aşmamaçekleşir. sadece yüzde 40’ının kan lı. Düzenli egzersiz, hipertansiyon tedavibasıncı yüksekliklerinin YÜZDE 32’YE YAKIN sinin vazgeçilmezlefarkında olduğu, ancak yüzde rinden olup, haftanın H PERTANS YONLU 31’inin antihipertansif tedavi çoğu günü olmak üze2003 yılında yapılan Türk re günde 30 dakika aldığı belirtiliyor. Ayrıca kan Hipertansiyon Prevalans Çalışması sokadar tempolu yürünuçlarına göre, ülkemizde 18 yaş üstü basıncı normal olarak yüş önerilmektedir. erişkin nüfusun %31.8’inde hipertansiyon değerlendirilen bireylerin yüzde Stres azaltıcı yöntemvar. Çalışmada sadece yüzde 40’ının kan 63’ünde de prehipertansiyon lerin (yoga, hafif mübasıncı yüksekliklerinin farkında olduğu, zik dinleme vs.) fayancak yüzde 31’inin antihipertansif teda(sistolik 120139 mmHg arası vi aldığı belirtiliyor. Ayrıca kan basıncı ve/veya diastolik 8089 mmHg dalı olduğu gösterildi. Sigara da hemen bınormal olarak değerlendirilen bireylerin arası) bulunmaktadır. yüzde 63’ünde de prehipertansiyon (sistolik rakılmalı. 120139 mmHg arası ve/veya diastolik 80Hipertansiyon 89 mmHg arası) bulunmaktadır. ömür boyu süren bir Hipertansiyonu olan hastaların ancak çok az bö hastalık olduğuna göre, tedavisi de sürekli ve ömür bolümünde kan basıncını yükselten bir sebep (böbrek has yu olmalıdır. İlaç alsın almasın tüm hipertansif hastalar talığı, endokrin hastalıklar, uyku apnesi ve ilaç kul ve hatta prehipertansif olanlar yaşam tarzlarını delanımı) mevcut. Çoğu hastada ise gösterilebilir bir ne ğiştirmeye ve sağlıklı yaşam kurallarına uymaya özen den yok (primer hipertansiyon). göstermelidir. Hipertansiyon sıklığı yaşa bağlı olarak artmakla birlikte obezlerde, diabetiklerde, hiperlipidemisi olanLAÇ TEDAV S larda, fizik aktivitesi az olanlarda ve fazla tuz tükeYaşam tarzı değişikliği ile kontrol altına alınamatenlerde daha fazla. Ortaya çıkmasında genetik fak yan veya kalpdamar hastalığı riski yüksek hastalarda törlerin de rolü var. Düşük doğum ağırlıklı kişilerde ilaç tedavisine başlanır. Şu anda piyasada oldukça etileriki yaşlarda hipertansiyon gelişme riskinin yüksek kin, güvenli ve kan basıncını düşürmenin ötesinde, olduğu ve doğum ağırlığında 500 gr. azalmanın, hi olumlu etkileri olan ilaçlar var. İlaç tedavisi kişiye özel pertansiyon gelişme riskini yüzde 42 arttırdığı gös olarak, kişinin kardiyovasküler diğer risk faktörleri, gizterildi. Diğer bir ifade ile, kişinin taşıdığı genetik özel li veya aşikâr organ hasarı varlığı ve birlikte olan haslikler yanında annesinin hamilelik dönemindeki talıkları göz önüne alınarak düzenlenir. Yüksek riskbeslenme eksikliği, aldığı ilaçlar, hastalıkları, ileride li hastalarda ilaç tedavisine hemen başlanmalı ve kan hipertansiyon gelişme riskini belirler. Hipertansiyonun basıncı süratle kontrol altına alınmalıdır. Hekimler, ortaya çıkmasında stresin (özellikle de iş stresi) tedavinin etkinliğini ve ilaç tedavisine uyumu takip önemli olduğu bilinmektedir. etmelidir. Y Prof. Dr. Sunay Sandıkçı sıncı bu değerlerin altına inmiyorsa hipertansiyonla ilişkili risk devam ediyor demektir. Ülkemizde hipertansiyon kontrol oranı oldukça düşük olup tüm hipertansiflerin yüzde 8’inde, ilaç alanların ise sadece yüzde 20’sinde hedef değerlere ulaşılabilmektedir. Türkiye’de hâlâ erişkin nüfusun yaklaşık üçte birinin kan basıncını hiç ölçtürmediği ve hipertansiyonu olanların yüzde 60’ının kan basıncı yüksekliklerinin farkında olmadığı biliniyor. K G ZL KAT L Bu veriler, hipertansiyona ilişkin ülke çapında bilgilendirme, tanı ve tedavi programlarının yaygınlaştırılmasının önemini ortaya koyuyor. Dünya Hipertansiyon Ligi kapsamında düzenlenen etkinlikler, toplumun hipertansiyon konusunda farkındalığının arttırılmasına yardımcı olmaktadır. Her yıl 17 Mayıs’ta kutlanan Dünya Hipertansiyon Günü’nün 2009 yılı teması, “Tuz ve Hipertansiyon: ki gizli katil!” olup, amaç hipertansiyonda tuzun önemini vurgulamak ve toplumları tuz tüketimini giderek azaltmaya özendirmektir. Klasik tedavi ile başarı oranı bu kadar düşük iken, yeni ilaçlar ve gelecekte umut vaat eden yeni tedavi yöntemleri üzerinde çalışmalar sürmektedir. Hipertansiyon a s üzerindeki çalışmaların ilk sonuçları oldukça başarılıdır. Gerek sistolik gerek diastolik kan basıncını, özellikle kalp krizi ve ani ölümlerin sık olduğu sabah erken saatlerde, ilaçların 2 misli daha fazla düşürmesi ve 4 ay süreyle etkin oluşu nedeniyle hipertansiyon aşısı, gelecekte umut vaat eden bir tedavi olarak görülmektedir. Hipertansiyonla ilgili gen tedavisi üzerinde de yoğun araştırmalar devam etmektedir. Ancak bu tedavilerin klinik kullanımımıza girip giremeyeceğini yoğun bir şekilde devam etmekte olan çalışmaların sonuçları gösterecektir. Bugün hipertansiyonun önlenmesi veya ortaya çıkışının geciktirilmesi konusunda da yoğun çalışmalar sürmektedir. Bu konuda obeziteye dur demek, tuz tüketimini azaltmak, özellikle çocuklara sağlıklı yaşam kurallarını öğretmek ve gebelikte beslenmeye önem vermek faydalı olabilir. TEDAV AMACI Tedavide amaç, sadece kan basıncını düşürmek değil, organlarda hasar oluşmasını da Tedavide hedef, genelde kan basıncının 140/90 mmHg altına indirilmesidir ki, bu değer diabetiklerde, kronik böbrek hastalığı ve koroner kalp hastalığı olanlarda 130/80 mmHg altıdır. Eğer tedavi ile kan ba CBT 1145 / 13 27 Şubat 2009