Katalog

GÜNDEM İstanbul: Tarih Öncesi Kente Doğru ‘Manevi Mirasım Bilim ve Akıldır!’ “Ben, manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir dogma, hiçbir kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım bilim ve akıldır... Zaman süratle ilerliyor, milletlerin, toplumların, kişilerin mutluluk ve mutsuzluk anlayışları bile değişiyor. Böyle bir dünyada, asla değişmeyecek hükümler getirdiğini iddia etmek, aklın ve bilimin gelişimini inkâr etmek olur... Benim Türk milleti için yapmak istediklerim ve başarmaya çalıştıklarım ortadadır. Benden sonra beni benimsemek isteyenler, bu temel eksen üzerinde akıl ve bilimin rehberliğini kabul ederlerse, manevi mirasçılarım olurlar.” Mustafa Kemal Milli Eğitim Bakanı Dr. Reşit Galip’in sorusuna Mustafa Kemal’in yanıtı. Kaynak: İsmet Giritli, Kemalist Devrim ve İdeoloji, İ.Ü. Yayınları Cumhuriyet BİLİM VE TEKNOLOJİ Sayı: 1126 17 Ekim 2008 İMTİYAZ SAHİBİ Cumhuriyet Vakfı adına İlhan Selçuk GENEL YAYIN YÖNETMENİ İbrahim Yıldız YAYIN YÖNETMENİ Orhan Bursalı SORUMLU MÜDÜR Miyase İlknur GÖRSEL YÖNETMEN Tüles Hasdemir YAYIMLAYAN Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. İDARE MERKEZİ VE YAZIŞMA ADRESİ Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sokak No: 2 34382 Şişli İstanbul Tel: 0212.3437274 Faks: 0212.3437264 CUMHURİYET REKLAM Tel: 0212.2519874/3437274 Yerel Süreli Yayın BASKI DPC Doğan Medya Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt/İstanbul CBT 1126 / 3 17 Ekim 2008 İki önemli olay, İstanbul’u Avrupa kentleri arasında çok ayrıcalıklı bir yere oturtuyor. Birincisi, Marmaray kazıları sırasında Yenikapı’da bulunan liman, limandaki tekneler, tekne içindekiler, aletler, takılar, boncuklar, çeşitli hayvan kemikleri vb. Bunların önemli bir kısmının, tekneler dahil, İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergilendiğini biliyoruz. Yenikapı kazılarında neolitik ve Demirçağ’a ilişkin bulgular da var. Bilindiği gibi, Marmaray’ın inşa baskısı, Yenikapı bölgesindeki tarihi tehlikeye sokuyor. İkincisi ve belki de daha önemli olay, Dr. Şengül Aydıngün ve arkadaşlarının Küçükçekmece bölgesinde yaptıkları yüzey araştırmaları çalışmalarında elde ettikleri, İstanbul’un tarih öncesi yerleşimlerine ilişkin bulguları. Bütün bunlar, hem İstanbul ama daha geniş olarak Avrupa tarihi açısından “tarih yazıcı” nitelikte olabilir. Aydıngün’ün araştırmaları, İstanbul yöresinde Taş devrine ilişkin yerleşim ve yaşama ilişkin bilgiler içerdiği için, Avrupa tarihini daha eskiye götürüyor gibi. Özellikle Küçükçekmece Gölü ve çevresi tarihsel bakımdan belirgin olarak öne çıkıyor. Çünkü burada daha önce keşfedilen Yarımburgaz Mağarası, bölgede insan kültürünü ve yerleşimini 400 bin yıl kadar öncesine götürüyor. Aydıngün ve arkadaşlarının Küçükçekmece Gölü ve çevresindeki araştırmaları, Yarımburgaz Mağarası ile birlikte düşünüldüğünde, bölgede bir yaşam sürekliliğini ortaya çıkarması açısından önem kazanıyor. Kimbilir, belki de İstanbul’un, tarihi çok eskilere giden bir antik kenti doğuyor! Hele yerleşimlerin kökeninin 400 bin yıl öncesi ve daha ötesine kadar uzandığının belgelenmesi durumunda, İstanbul’un Avrupa’nın en önemli arkeolojik kültür kenti olasılığı gündeme geliyor. Bu sayfada resmini gördüğünüz ve arkeologların “naviform çekirdek” olarak tanımladıkları bulgu, bölgenin tarih öncesi karakterinin en önemli izlerinden biri. Bu bulgu, insan toplulukları arasında çanak çömlek öncesinde, tarımsal etkinliklerin başladığına işaret eden ve bu amaçla kullanılan taş aletlerin yapıldığı hammadde olarak kabul ediliyor... Avrupa’da bu tür bir Naviform’un bulun(a)madığı belirtiliyor. Nitekim, Amerikalı ve Avrupalı arkeologların da, henüz geçen yıl başlayan yüzey araştırmalarına hemen katılma ve katkı yapma kararı da, bulgunun önemini gösteriyor. Fransa’dan, Almanya’dan ve İngiltere’den arkeloglar araştırmalara katıldı. “Naviform” çekirdeğin uluslararası arkeologları heyecanlandırdığı belirtilmekte. Avcılık ve toplayıcılık döneminden sonra tarımdan bugüne kadar uzanan bir “yaşam sürekliliği”, İstanbul’a şüphesiz ki farklı bir zenginlik kazandıracaktır! *** 2010 Avrupa Kültür Başkenti’nin tarih öncesi yolculuğunu günyüzüne çıkarmak için, Kültür Bakanlığı, bölgede, en azından bazı acil yerlerde arkeolojik kazı için izin vermeli! Yüzey araştırmaları yapılan alan boştur ve kazı için de elverişlidir. Avcılar ve Küçükçekmece belediye başkanları da önemini gördükleri araştırmalara büyük destek verdi. Çünkü bölgeleri büyük bir kültürel değer, Yarımburgaz Mağarası ile birlikte tarihselarkeolojik bir “rota” kazanacak. Dr. Aydıngün sorumuz üzerine “Kazı izni alırsak tüm dünyadan çok önemli bilim insanları bize katılacak; kazının finansmanı da dış destekle sağlanabilir” yanıtını verdi. Bölgenin jeolojik konumu da ilginç bilgiler veriyor. Yerleşim yerleri kısmen de deniz altında kalmış. Denizin en az bir metre yükseldiği sanılıyor. Çeşitli dönemlerde yükselme ve alçalmalar, çevredeki hayatı etkilemiş. Nitekim Yenikapı’da da benzer görüntüler var. Dr. Aydıngün, uzun süre İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde çalıştı. Kendini bir İstanbul tarihçisi ve arkeoloğu olarak tanımlıyor. Geçen yılki yüzey araştırmalarında da Silivri’de tarih öncesi buluntular saptamışlardı... Arkeoloji aslında sadece İstanbul’un değil bütün Türkiye’nin yüzünü güldüren bir bilim alanı... Ancak ülke ve yönetim olarak, bunun ne kadar farkındayız, işte burada koca bir soru işareti var... Gelecek Cuma yeniden birlikte olmak üzere.. obursali@cumhuriyet.com.tr