Katalog

BİLİM DÜNYASINDAN K I S A KEMOTERAPİ BAZI TÜMÖRLERDE NİÇİN ETKİSİZ? Münih Üniversitesi'nde Thomas Carell ve KarlPeter Hopfner'in Science dergisindeki yazılarına göre DNA polimerazı “Eta”, yumurtalık, akciğer ve idrar kesesi kanserine neden olan tümörlerin tedavisinde kullanılan Ciplatin maddesiyle bloke edilmesine rağmen, etki maddesine karşı direnç kazanmakta. Bilim insanları, Cisplatin ile bağlanan DNA kompleksi içindeki enzimin üç boyutlu kristal yapısı sayesinde polimerazın, kalıtım molekülünü engele rağmen kopyalayabildiğini gösterebildiler. Sonuçlar, daha etkili kemoterapi ilaçlarının geliştirilmesine yardımcı olacak. Kalıtım molekülü DNA, hücrenin bilgi taşıyıcısıdır ve her hücre bölünmesinden önce DNA polimerazı ile tümüyle kopyalanması gerekiyor. Enzimler DNA dizgisini aynen kopyalayabiliyorlar. Bu iki kopya iki hücreye aktarılmakta. B i r hücre içinde her bölünmede yaklaşık olarak on iki milyon yapıtaşı işlenmekte. Uzmanlaşmış DNA polimerazları kopyalama sırasında kalıtım molekülü üzerinde bozukluklara rastlarsa, bunlar çoğunlukla kalıcı olmakta. Onarılmayan hücreler de ölüyor. İşte enzimlerin bu bozulma yatkınlığından kemoterapide yararlanılmakta. Kimyasal bileşim Cisplatin iki komşu DNA yapıtaşını çaprazlamasına bağlayarak, kopyalamayı ve diğer süreçleri engellemekte. Gerçi bu durumda hücre savunmasız değildir ama Cisplatin ile yapılan kemoterapide hücrenin onarım kapasitesi artmakta. Bunun sonucunda ise hızlı bölünen hücreler tabii her şeyden önce tümör hücreleri ölüyor. Bununla birlikte tümör hücreleri diğer mekanizmaların yardımıyla Cisplatin'e direnç kazanabilirler. Bunlardan biri DNA polimerazı “Eta”nın çaprazlama bağlantıyı engelleme yetisi. Eta, insan bedenindeki 15 DNA polimerazından biridir. Delta ve Epsilon polimerazları örneğin, kopyalayıcı enzimler olarak hızlı ve kesin bir şekilde kromozomları kopyalarlar. Bunlar her şeyden önce güneşteki UV ışınlarıyla oluşan çaprazlama bağlantılarla engellenmekte. Bu durumda iki komşu DNA yapıtaşı genelde timidin kompleksini oluştururlar. Güneş ışığında UV zararları yeterince hızlı H A B E R L E R onarılamadığından DNA hatalı kopyalanır ya da sentezi bloke edilir. Böylece hücreler ölür (yaşlanma) veya mutasyonlar yani kanser oluşur. Fakat “Eta” polimerazı çapraz bağlantıları aşabilirse, UV ışınından zarar görmüş hücre de “normal” bölünür ve mutasyonları daha sonra onarabilir. Bu insanlar UV ışınına karşı aşırı duyarlı oldukları gibi cilt kanserine de yakalanabiliyorlar. Ancak DNA polimerazı Eta'nın özel yetisinden bazı tümörler Cisplatin terapisi sırasında da yararlanıyorlar. Son araştırma ile enzimin, engeli ne şekilde aşabildiği açıklandı. Bu amaçta röntgen ışınıyla yapı analizinin yardımıyla polimeraz ve Cisplatin ile çaprazlanmış DNA kompleksinin üçboyutlu yapısı saptanmış. Çeşitli aşamalarda daha sonra Eta polimerazının, diğer DNA polimerazlarına karşın çok daha aktif bir merkeze sahip olduğu görülmüş. Çaprazlanmış yapıtaşlarından biri, aktif merkeze çok iyi uyduğu için doğru bir şekilde okunabilirken, sağ köşede kalın ikinci yapıtaşı o kadar doğru kopyalanamamakta. Sonuçlarımız, Cisplatin bozukluklarının okunmasında hatalar yapılabildiğini göstermekte diyor araştırmacılar. Bu da bir olasılıkla mutasyonların artışına ve kanserin gelişmesine yol açmakta. Bilim insanları bundan sonra Eta polimerazının, UV ışınıyla meydana gelen DNA çaprazlamalarını ne şekilde atlattığını bulmaya çalışacaklar ölüme götürmekte. Araştırma çerçevesinde Fransa, İtalya, İspanya, Finlandiya, Çek Cumhuriyeti ve Almanya'da altı ile 14 haftalık 4000 bebek incelenmiş. Bu bebeklerin bir kısmına RIX4414 (ticari ismi Rotarix) aşısı yapılırken diğerlerine etkisi ilaç (Plasebo) verilmiş. Tüm bebeklerin sağlık durumları bir buçuk yıl yani iki rotavirüs sezonu boyunca takip edilmiş. Birinci sezonda yani aşıdan beş ila yedi ay sonra aşılanmış 2572 bebekten 24 tanesi hastalanırken, kontrol grubundaki 1302 bebekten 94'ü hastalanmış. Sonuçlar aşının %87,1 oranında etkili olduğunu gösteriyor. Aşının ikinci rotavirüs sezonunda %78,9 oranında etkili olduğu görülmüş. Aşı çok ağır rotavirüs enfeksiyonlarına karşı %90 etkili diyor araştırmacılar. Fakat sonuçlar şimdilik sadece Avrupa ülkeleri için geçerli. KÖPEK, SANILDIĞINDAN DAHA ZEKİ ÇIKTI Köpeklerin de tıpkı insanlar gibi renkli fotoğrafları birbirinden ayırt ederek sınıflandırabildikleri anlaşıldı. Viyana Üniversitesi'nden Friederike Range ve arkadaşları, dört köpeğe aynı anda köpek ve manzara resimleri göstermişler ve köpekler, hemcinslerinin resimlerini dokunmatik ekran üzerinden seçtiklerinde mamayla ödüllendirilmiş. Bu alıştırmadan sonraki deneyde bu sefer 40 yeni manzara ve köpek resmi gösterilmiş hayvanlara. Journal Animal Cognition dergisindeki araştırma yazısına göre köpekler yalnızca köpek resimlerini seçmişler. Buradan anlaşıldığı üzere köpekler alıştırma süresince edindikleri beceriyi unutmamışlardı. İkinci bir deneyde hayvanlara daha önce görmedikleri köpek resimlerinin fotomontajları ve manzara resimleri gösterilmiş. Köpekler yine hemcinslerinin fotoğraflarını seçmişler. Sonuçlar hayvanların, resimler üzerindeki köpekleri hatırlama yetisine sahip olduklarını kanıtlamakta. Fakat hayvanların, köpek resimlerini gerçekten de köpek olarak mı algıladıklarını bilemiyoruz diyor araştırmacılar. VENÜS’TE FIRTINALAR ESİYOR Komşu gezegenimizde tıpkı dünyamızda olduğu gibi fırtınalar esiyor ve şimşekler çakıyor. Hatta sera etkisi bi ROTAVİRÜS AŞISI MİDE BAĞIRSAK ENFEKSİYONLARDAN KORUYOR Uluslararası bir araştırma ekibinin bir çalışması, rotavirüslere karşı yapılan aşının ağır ishal vakalarından et Çevreiklimaraştırma 500 yıllık savaş tarihinden çıkan sonuç: İKLİM DEĞİŞİMİ ÇARPIŞMALARA NEDEN OLMAKTA Uluslararası bir araştırma ekibi gıda fiyatlarını, nüfus yoğunluklarını ve çarpışmaları, sıcaklık oynamalarıyla karşılaştırdı Anlaşıldığı üzere son beş yüz yıl içindeki iklim değişimleri ve çarpışmalar birbirine paralel olarak meydana gelmiş. Georgia Teknoloji Enstitüsü ve İngiltere, Hong Kong ve Çin'deki araştırmacıların sonuçları Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlandı. Araştırmacılar, gıda fiyatlarını, nüfus yoğunluklarını ve savaşları uzun vadeli sıcaklık oynamalarıyla karşılaştırmışlar. Modelimiz sıcaklıklarda meydana gelen değişimlerin hasat üzerindeki olumsuz etkisine dayanıyor diyor Georgia Teknoloji Enstitüsü'nden Peter Brecke. İklimsel değişimin üç etkisi söz konusu: 1 pahalı gıda ürünleri 2 daha büyük açlık riski 3 ve buna bağlı sosyal gerilimler. Avrupa ve Çin'de 18. yy'da ve 19.yy'ın başında 250 yıl öncesine göre daha az çarpışma meydana gelmiş. Bu yüz yıllık dönem, 1450 yılından 19. yy'ın sonlarına kadar devam eden küçük Buz devrinden hemen önceydi. Araştırmacılar sıcaklık kayıtlarını inceleyerek bu yüz yılın ılıman döneme denk geldiğini görmüşler. Brecke sıcaklıkların savaş için tek neden olmadığına ama savaşları tetiklediğine inanmakta. Çünkü bu ılıman dönemin ardından çarpışmalar artmış, sıcaklık düşüşü hasadı olumsuz etkilemişti. Günümüzde Dünya ısınmaya devam ederken ve o tarihlerdeki küçük Buz devrinden daha soğuk olmamasına rağmen, ürün kaybından özellikle de değişen su dolaşımları neden oldu diyor bilim insanları. kili bir şekilde koruduğunu gösterdi. Aşı, hastalık etkenine karşı kalıcı bir etki yapıyor. Tampere Üniversitesi (Finlandiya) bilim adamı Timo Vesikari yönetiminde çalışan ekibin araştırma yazısı The Lancet dergisinde yayımlandı. Dünya Sağlık Organizasyonu'nun açıklamasına göre rotavirüsler iki yaşına kadar olan bebeklerde ağır ishal enfeksiyonlarına yol açıyor. Özellikle de gelişmekte olan ülkelerde, ağır ishal enfeksiyonları küçük çocukları CBT1082/4 14 Aralık 2007