Katalog

Hayvan Davranışları Hayvanlar uzlaşma konusunda insandan İnsanlar aralarında çıkan anlaşmazlıkları çözmekte niçin bu kadar zorlanıyorlar? Oysa sırtlan, yunus, hatta keçiler bile en çözümüsüz gibi görünen çatışmayı uzlaşmayla sonuçlandırmayı beceriyor. Dünyanın sorunlu bölgelerine bir göz attığımız zaman birbiriyle çatışan grupların ortak bir noktada buluştuğunu görürsünüz. Saldırılarda "kısasa kısas" yöntemi uydulandığı için şiddet azalacağına giderek yükselen bir trend izler. Bu kısırdöngüyü kırmak oldukça zordur. İşin aslı, insanların uzlaşmayı beceremediğidir. İşte bu noktada insanların, benekli sırtlandan alacağı çok önemli dersler var. enekli sırtlanlar sosyal yönleri gelişmiş hayvanlardır. Birbirleriyle yakın ilişki içinde yaşayan diğer hayvanlarda olduğu gibi, aralarında çatışma eksik olmaz. Fakat benekli sırtlanlar kin tutmazlar. Yaklaşık 5 dakika süren kavgalarından sonra birbirlerini yaladıkları, sürtündükleri, oynaştıkları veya aralarındaki gerginliği gidermek için dostane tavırlar sergiledikleri görülür. Ayrıca bunlar öpüşme veya barışma eğilimi gösteren tek hayvan türü de değildir. İngiltere, Liverpool’daki John Moores Üniversitesi’nden Filippo Aureli ve Georgia, Atlanta’daki Emory Üniversitesi Primat Merkezi’nden Frans de Waal, "Doğal Çatışma" (Natural Conflict) adını verdikleri kitaplarında, 27 primat türünde uzlaşmaya yönelik bu tür davranışları belgelendirmişler. Kitapta kavanoz burunlu yunusların, hatta keçilerin bile çatışmanın uzamasına tahammül edemediği anlatılıyor. Öyleyse insanlar niçin bu kadar kindar olabiliyor? Doğal olarak insanlar arası ilişkiler daha karmaşıktır. Yine de çatışmalara çözüm bulma konusunda doğadan alacağımız dersler olduğunu da kabul etmeliyiz. Doğada uzlaşmanın ne zaman, nerede ve nasıl gerçekleştiğini inceleyerek kendi aramızdaki tartışmalara çözüm üretebiliriz. B mat kuzenlerimizin eline kimse su dökemez. De Waal, Hennie adındaki genç bir dişi şempanzenin, grubun lideri Nikkie adındaki şempanze tarafından nasıl tokatlandığını ve kısa süre içinde ikilinin nasıl barıştığını şöyle anlatıyor: "Hennie tokadı yedikten sonra biraz uzaklaşarak otların üzerine uzandı. 15 dakika kadar boşluğa bakarak yattı. Daha sonra kalkarak Nikkie’nin aralarında bulunduğu gruba yaklaştı. Yumuşak sesler çıkartarak elini Nikkie’ye doğru uzattı. Nikkie, Hennie’nin elinin tamamını yakalayarak, hasmını kendisine doğru çekti ve dudaklarından öptü." Burada önemli olan barışmak için ilk adımı atanın Hennie olması. Aslında uzlaşma ile sonuçlanan çatışmalarda genellikle haksızlığa uğrayan taraf ilk adımı atar. İtalya, Roma’daki Ulusal Araştırma Konsey’nden Gabriele Schino benzer davranış kalıplarını keçilerde de gördüğünü belirtiyor. Keçiler üzerinde yaptığı bir araştırmada, yiyecek konusunda çatışma çıkması için gerekli koşulları yaratan Schino, keçiler arasındaki tüm ilişkilerin yüzde 16’sının uzlaşmayla sonuçlandığını söylüyor. ARKADAŞ CANLISI İlk başta kavga eden keçilerin kısa bir süre sonra burunlarını sürterek, bir birlerine sürtünerek dostane duygularını dile getirdiklerini ve primatlarda olduğu üzere barışmanın, çoğunlukla kavgada kaybeden tarafın girişimiyle gerçekleştiğine dikkat çekiyor. Sırtlanlar ve primatların çoğu gibi keçiler de arkadaş canlısı hayvanlardır. Bu da, çatışmaların çözümlenmesinde anahtar rolü oynayan özelliktir. Yunuslarda da bu özelliğin bulunması aslında kimseye şaşırtıcı gelmeyecektir. Yüzlerinde sürekli olarak gülümseyen bir ifade bulunmasına karşın, yunuslar kendilerinden beklenilmeyecek kadar saldırgan hayvanlardır. Massachussetts’deki Woods Hole BARIŞMA USTASI ŞEMPANZELER Barışma söz konusu olduğunda priBenekli sırtlanlar kavgadan sonra hemen barışırlar. 986/10 11 Şubat 2006