Katalog

EvrimKuşlar 20.YÜZYILIN EVRİM BİYOLOĞU ERNST MAYR Kuşlarla geçen bir asırlık ömür sona erdi Mayr evrim biyolojisine, Dan/in'in 1859 yılında bıraktığı yerden devam etti. Bugiin artıkgenel evrim bilgisi olarakkabul edilenler, Mayr'ın eseridir. Daha otuzlu ve kırklı yıllarda evrim biyolojisindeki "modern evrim sentezinin" en önemli mimarlarından biri haline geldi. Bu sentez tür ve doğa bilimleri, popüiasyon genetiği ve paleontolojiyi, bireylerin doğaya uyum sağlamaları, doğal ayıklanmanın ne şekilde işlediği ve yeni türlerin ne şekilde oluştuğunu ortak bir anlayış içinde toplar. wın bu goruşuyle popüiasyon duşuncesının kurucusu ıdı Ve Mayr bunu Darvvın'ın bılıme olan en onemlı kdtkısı olarak goruyordu Evrımın doğal ayıklanmayla çalıştığı bırıncıl temel ne gen ne de turdur, bireylerin populasyonudur Doğal ayıklanmanın etkılı bir evrımsel kuvvet olduğuna hıçbır bılım adamı ınanmasa da, ayıklanmanın temelı olan gen (Mayr'a gore haksız olarak) otuz yıldır hararetle tartışılmakta Mayr, Darvvın'ın aksıne, turlerın oluşumuyla ılgılı çok sayıda teorı urettı Yenı turlerın oluşumu neredeyse ıstınasız olarak populasyonların coğrafı ayrımıyla açıklanabılırdı Coğrafı engeller gen alışverışını onledığinde genetık farklılıklar zamanla çoğalmakta ve en sonunda farklı coğrafyalara ozgu bıreyler fırsatını bulsalar bıle bırbırlerıyle çıftleşmezler. Ve bunun sonucunda da yenı turler çıkar ortaya 0 , 20 yy'ın en onemlı evrim bıyologu ıdı Hdtta bırçokları onu zamanımızın en onemlı bıyologu olarak kabul ederek Darwin, Lamarck, Linnaeus veya Mendel gıbı "en buyuklerden" hemen sonra anarlar. 1904 yılında Almanya'nın Allgau bolgesınde doğan Emst Mayr, yarım yuzyılı aşkın bir suredır Harvard Unıversıtesı'nde profesor ıdı 700'den fazla makale ve ıkı duzıne kıtap ıle bırkaç kuşak boyu bıyologların duşuncelerını ve araştırmalarını onemlı olçude desteklemıştır Olumunden daha altı ay önce "What makes bıology unıque" adlı kıtabı yayımlanmıştı Dev eserden anlaşılan şunlar Yaşamı buyuk bir dısıplın ıçınde geçmıştı Sabahları uyuyarak geçırenlerden kuşbılımcı (ornıtolog) olamazdı, bu yuzden gune genelde guneşın doğuşundan once veya doğuşuyla başlardı Okumak ve yazmak tıpkı kuşlarını gozlemlemek ıçın çıkılan yuruyuşler gıbı, kesın bir şekilde planlanıyordu Duşunce berraklığı, onulmaz merakı, parlak zekâsı ve hırsı kadar sağlığı da hayranlık uyandırıcıydı Bıyolog seksen yaşına geldıkten sonra bıle kuş yuvalarını ıncelemek ıçın ağaçlara tırmanıyordu Mayr 1926 yılında ornıtolojık bir çalışmayla Berlın'dekı Humboldt Unıversıtesı'nden doktora unvanını aldı 75 yıl sonra ıse aynı unıversıtede ytrmı fahrı doktora unvanından bırı verıldı bıyoloğa Genç Mayr'ın 1928 1930 yıllarında Yenı Gıne ve Solomon Adaları'na ydpmış olduğu arastırma gezılerı Lord Rothschild tarafından fınanbe edılmıştır Rothschild daha sonra Yenı Gıne'ye gondermış olduğu mektupta şunları yazmıştı "Sevgılı akıllı Mayrcığım, kulaklarınızı açık tutunuz, kının almayı ve onu kuru tutmayı unutmayınız ve kuşları sevınız " skandal yuzunden parasal sıkıntıya duşen lord, kuş koleksıyonunu doğa bılımlerı muzesıne satmak zorunda kalmıştı Yaşamı sıkı kurallara bağlı olarak geçen Mayr daha sonra ılgınç bir şekilde hayatının rastlantılarla bıçımlendığıyle dalga geçmıştı Gerçekten de lordun skandalı olmasaydı, Amerıkan muzesındekı o eşsız koleksıyonu ınceleme şansı olmayacaktı Boylece 1953 yılında Museum of Comparatıve Zoology muduru ve profesor olarak Harvard Unıversıtesı'ne geçtı Mayr burada evrim bıyolojısını, Darvvın'ın 1859 yılında bıraktığı yerden devam ettı Bugun artık genel evrim bılgısı olarak kabul edilenler Danvın'ın değıl Mayr'ın eserıdır Daha otuzlu ve kırklı yıllarda evrim biyolojisindeki "modern evrim sentezinin" en onemlı mımarlarından bırı haline gelmıştır Bu sentez tur ve doğa bılımlerı, populasyon genetiği ve paleontolojıyı, bireylerin doğaya uyum sağlamaları, doğal ayıklanmanın ne şekilde ışledığı ve yenı turlerın ne şekilde oluştugunu ortak bir anlayış ıçınde toplar Ernst Mayr biyologların filozofu idi. mıştı, ama o turlerı hayal urunu olarak kabul edıyordu Oysa Mayr ve geçen yuzyılın bırçok evrim bıyologu ıçın tum turler gerçektır ve bıyolojıyle de uyumludur Fakat orneğın cıns, famılya sınıf gıbı daha gelışkın hıyerarşık sınıflandırmalar ınsanlar tarafında uretılmıştır ve evrim ıçın onemsızdır NEDEN VE NASIL AYRIMI Mayr'ın duşuncesındekı dığer onemlı bir konu da bıyolojıdekı 'Neden' ve 'Nasıl' soruları arasındakı kesın ayrım ıdı. Bu farkın onemı hakkında tekrar tekrar yazmıştır Evrim bıyologları daha çok Neden sorularını yanıtlamaya çalışırlarken, molekuler bıyologlar Nasıl sorularını tercıh ederler Fakat evrim, yanı bıyolojı aynı zamanda anlaşılması gereken tarıhsel bir sureçtır Bir organızmanın kalıtımında evrim gızlıdır Kalıtımımızın %99 oranında şempanzenınkıne benzemesı rastlantı değıldıryollarımız en fazla beş ıla altı mılyon yıl once ayrılmıştır sonuçta EN BÛYÛK KATKI Doğal ayıklanma ılk once her zaman bıreylerde başlar Doğal ayıklanma, bir turun bıreylerınde, şansa veya daha ıyı uyuma bağlı olarak daha uzun yaşayan ve daha fazla uremeyı sağlayan bir sureçtır Bu bağlamda sağlıklı olup uremeyen bir bırey, evrim açısından çıkmaz bir sokak sayılmakta Mayr'ın da onemle belırttığı gıbı Dar BİYOLOJİK TÜR KONSEPTİ Mayr'ın ılk ve belkı de en onemlı kıtabı Systematıcs and the orıgın of specıes 1942 yılında çıktı Kıtap Guney Denızı'ndekı ardştırmaları, kuşların sıstematığı uzerıne çalışması ve lıteratur bılgısını kapsıyordu Mayr, turlerdekı populasyonun, ornegın renk, morfolojı veya davranışlarındakı farklılıkların çevrelerıne gore değıştığını gozlemlemıştı Bu ozellıkle de bireylerin karadan daha farklı ozellıklere sahıp oldukları adalar ıçın geçerlıydı Bu tur doga gozlemlerıyle (Theodozıus Dobzhansky ıle bırlıkte) "bıyolojık tur konseptını" gelıştırdı Bu konsept turlerı, bıreylerı sadece kendı dralarında çıftleşerek dığer turlerden ayrılan ureme bırlıklerı olarak tanımldr Bu tanımlama gerçı bakterı gı bı aseksuel turlerde geçerlılıgını yıtırmekte ama ureme toplulugu yıne de bıyolojı oğrencılerının yarım yuz yılı aşkın bir buredır hala ezberledıklerı domınant bir konsepttır Gerçı Charles Danvin turlerın degışebılırlığını ve kısmen de kokenlerını açıkla EN ÇOK KUŞU 0 KEŞFETTİ Mayr gerçekten de herkesten fazla yenı kuş turu saptamıştı Ama bunun yanında en fazla cennetkuşu (Paradısaeıdae) yıyen Avrupalı da Mayr oldu 1931 yılında Nevv York'takı Amenkan Doğa Tarıhı Muzesı'nde goreve başladı Buradd Lord Rothsc hıld'e aıt 280 000 kuş tuyunden oluşan koleksıyonu uzerınde ^.alı^tı Evlılık dışı bir 944/10 23 Nısan 2005