Katalog

BilimEtik Üniversite tarihimizden intihale dikkat çeken bir (ilk) belge 67yıl önce Cerrahpaşa'da çalışan yabancı cerrah profesör Nissen intihalcileri uyarmış ve çevirilerde kullanılacak kurallan yazılı olarak açıklamıştı.. Ayrıca Alman Prof. Hirsch de Türklerin aşırmalarından yakınıp durdu. Ann Namal* devrımci kararlarının en onemlilerinden birı olan 1933 Üniversi1 ntihal (aşırma), zaman zaman çarpıcı örnekleriyle günde te Reformu'nun gerçekleştirıliş I me taşınıyor ve tartışılıyor. Birebır kopyalarken referans nedenlerinı açıklarken, DarülfuJ . göstermeme şeklindeki en kaba örnekler haklı olarak bu nun'da "ıntıhal" kavramına nasıl yük tepki gorürken, ıster istemez akla, aydınlanma duşünür yaklaşılmış olduğunu da ortaya koyar: "Basit bir tercüme bile tez lerinden Jean Jacques Rousseau'nun (18. yy.) doğal insanın olarak kabul ediliyordu ve bu gerçekten iyi, uygar insanın ise hilekâr olduğunu iddia edişi yüzden şahsi tetkik ve telif, kıygeliyor (1). Gelişmiş ülkelerde suç olarak nitelenen, kamu görevi metçe hiçe indırilmişti."(2) Üniversite Reformu için veyapanlarca gerçekleştirilmişse sicillerine işlenen ve yaptırım gören bu tutum, ülkemizde de yürürlükteki Yüksek Öğretim rilen kararlar uyarınca ülkemize davet edilerek o zaman Hukuk pnfesörü Dr. Kurumları Ydneticı, Öğretim Elemanı ve Mensupları Disiplin tek üniversitemız olan İstan Etnst Hirsch Yönetmeliği'ne gore öğretim mesleğinden çıkarılma nedeni UYULACAK KURALLAR bul Universitesi'nde görev (m.ll, a3). Üniversitelerarası Kurul bünyesinde oluşturulan 1 Yabancı bir lisandan çevirilen bir eserin üzerine şöyEtik Komisyonu, doçentlik başvuruları ile ilgili değerlendir yapmaya başlayan yabancı bilim adamlarından hukuk profe le yazılmalıdır: meler esnasında "eserde sahtecilik" iddialarını inceleyip gö sörü Dr. Ernst Hirsch, "Anılarım" adlı eserınde Dr. Reşıd Gaa Kitabın esas adının çevırisi. Gerçek yazarın adı. Çerüşünü Üniversitelerarası Kurul'a bildirerek, sahtecıliği be lip'in belirttiği bu hususu doğrular şekilde, Türk meslektaş vırenin ismi. ları arasında eserin biitününe adını verme boyutunda intihalnimsemış kişilerin akademik olarak yükseltilmelerine engel b Kitabın esas adının çevirisi. Eserden Özet. Gerçek lere rastladığını belirtmektedir(3). olmaya çalışıyor. yazarın adı. Çevirip ozetleyenin adı. Hirsch, ülkemizde intihalle mücadele adına değerli bir İntihalin kaba ornekleri karşısında ister istemez akla, Bu koşullar, gerek kitaplar, gerek monografiler ve geaydınlanma düşünürlerinden Jean Jacques Rousseau'nun çaba ortaya koymuş, Milli Eğitim Bakanlığı'nın isteği ve İs rekse dergiler için geçerlidir. doğal insanın gerçekten iyi olduğu yerde, uygar insanın hile tanbul Ünıversitesi Hukuk Fakültesi'nin de talımatı ile "Telif 2 Kitaplar, monografiler veya dergilerde yayımlanan Hakları Kanunu Taslağı'nı (1941) hazırlayarak, 1951'de yü resimler, yabancı bir dergi veya kitaptan alındığı takdirde kâr olduğunu iddia edişi geliyor. "Ülkemizde, aşırmacılığa ne zaman dikkat çekilmeye rürlüğe girişine dek bu öncü çalışmanın mimarı olmuştur asıl yazar ya da yayımlayanın adı yazılmalıdır. Resimlerde yabaşlandı" sorusu üzerinde düşünüldüğünde, kuşkusuz tarih (4). pılan ufak bir değişiklik ile bu koşul değişmez. ten belgeler ortaya koymak gerekecektir. Bu yazı, toplanma3 Çevrilen kitabın yazarı ile anlaştığına dair Rektörlüsı gereken belgelere dikkat çekici bir örnek eklemek amacıy NİSSEN'İN UYARISI ğe yazılı bir belge gösterdiği takdirde, kitabın ismi şöyle olaÜlkemizde tıp alanındaki aşırmacı tutumdan son dere bilir: la kaleme alınmıştır. ce rahatsız olan bir diğer yabancı bilim adamı da 1933 yılınKitabın esas isminin çevirisi. Yabancı yazarın ismi. Çeda Almanya'y terk ederek ülkemize gelen cerrah Prof. Dr. virenin ismi". İNTİHALCİLERE UYARI Zamanın Eğitim Bakanı Dr. Reşid Galip, Atatürk'ün Rudolf Nissen'dır (18961981). Nissen, 1933 yılından AmeriNissen'in raporunun devamında şu satırlar yer alır •«'••yavj "Üniversitenin şerefını korumak için, telif eserlerin '12.5.38 tercüme olup olmadığı iyice araştırılmalıdır. Her bi lımsel eserin kıymeti, doğruluk ve namuslulukla olçülür...Bilimsel bir yazıda, bir kıtap veya başka bir yazıdan alıntılar yapıldığı zaman, bunlar tırnal* işaretleri arasına alınmalıdır ve bunun sonundc hll 146b Numaralı aual flelne oavap; , kaynağın isminin verilmesi lazımdır ( 7)" .41 ler t e l l f e6erlnlAhin.§sa şefcUnde de Rudolf Nissen'in çağrısını güçlendirmek vt mfr Bynaa ta' glbl bu sana dehi. «k fcendl t e l l f i glbl gHstcrnenln nıanovî Mijhalcka teoo.j yerleştirmek üzere başka hangi bilim adamlarımı zın seslerini bu haklı sese eklediklerıni tarihçıleri ielokıcî edUarel.atlnya llsıialamlııdeki usullerlo c«za ( ' olan bu ssnenln. tedrl»4netloosi, bundan erv> mizin çalışmalarının aydmlatacağını ümit ediyo ırıltrası uerektlr. • , , ' , „ nln netioalerlnd* nazaran bariz ve eaaslı bj,r .«yi: rum . bir Uaendnn teroümej • tylau t l r eaeric üzerlne^, 1 : * DoçDr.; İstanbul Üniversitesi İstanbul Ti[ nemlftlr.Yelnız baats matorlyellnln soğolmo£i aay. a yzılmölıaırı . . Fakültesi Deontoloji ve Tıp Tarihi Anabilim Dal demonatraslyonları daha o«;ltll v« zengln olmugtı a) Kltnbın «sas aOınıa tereenesl, ' ( \ r ' " KAYNAKLAR: glbl bu eana de.pratlk Jnır»l«r,yer darlıj laml), (terceme e^uentn lari )torn' 1 Rousseau JJ İlimler ve Sanatlar Hakkında Nu T«r çalışma yarl»rlpln.DpkBanlıgın' yttzflr.' ' * tuk. Çev.: S Eyuboğlu. İstanbul 1989, S.28. edllmlştlr.. .'' mııjtır.Bu nUşkUlat yanl kllnlfto nakllı:. 2 Hakimiyeti Milliye Gazetesı, 1.8.1933. 9 s a s n •daooktlr.Talıbanln.derslare aevmı" kontrolu maael b) (iCltobın aflını t«roemest) esardfl); Jıülı 3 Hirsch EE Anılanm. Kayzer DönemilVeima/ odllmeralçtlr.Bu makaad'lçln evval^oe lcoralalyonaa (hakikl müelefln lsmi), (teroace ve V.ltbB CumhuriyetıAtatürk Ülkesi. TÜBİTAK Yayınları. Ankar; tırılon taubirlar matlup noti 1997, S: 258. lBml) , . . ** . . , , • nlhö./stlnden 11 .guc arval muht.olir kilnlltlerd» 4Hirsch EE a.g e., S.372375. 1 gnrtlar s«r»k kitaplar,garek mo( lr tatklk catlcaüinde daraa devamın 17 47 5 Schvvartz P Notgemeinschaft. Zur Emigratıot nunlar l î i u rru"fceberâlr., .. Brülmüştur.Bunun soboblerl şunlerdırı deutscher VVıssenschaftler nach 1933 ın dıe Turkeı aplor.monografller. v»y»,m«omua|ı Nissen'in 18.05.1938 tarihinde Tıp Fakültesi Dekanlı Hrsg. v. H Peukert. Marburg 1995, S.86. 6 Neumark F Zuflucht am Bosporus. Frankfurt a ar ynbnaoı Mr mecmua veya »kltaptan a^indığ^. ğı'na hitap eden yazısı Main 1980, S.101. B08 ndellf •'•eya muîıarrlrln' ioml aikrBdllmellılir >v ka Birleşik Devletleri'ne göç ettiği 1938 yılına dek İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'nin Cerrahpaşa'da konumlanmış I. Cerrahi Kliniği'nin direktörüydu. Cerrahide "total pnömektomi" yontemini bulan, Anadolu'dan akın akın gelen hastaların kendısıne ameliyat olabilmek içın yataklarda çifter çifter yatmaya rıza gösterdiği (5), ameliyat ettiği köylü kadınların çocuklarına adını verdiği (6) Nissen, 12.5.1938 tarihinde Tıp Fakültesi Dekanlığı'na hitaben kaleme aldığı yıllık etkinlıklerini bildiren raporunda, çevresinde "intihal" suçu işlenmekte olduğundan duyduğu rahatsızlığı dile getirırerek, bu konuda bilim çevrelerınce benimsenmiş ölçütleri hatırlatır, ülkemizde belkı de ilk kez olarak tanıtır (Bkz.Belge 1): "...Kliniklerde çalışanlara verilen bilimsel şeref rütbelerı (akademik unvanlar), yayımlanmış eserleri özetlemelerine dayanmaktadır. Ancak bu eserleri çevirerek kendi eseri gibi göstermek, manevı bir hakka tecavüz olduğundan, dünya bilim çevrelerindeki usullerle cezalandınlmayı gerektirir. ( erde yapılan ufnk blr tadi?at l i e bu şaTta^aaJlş 943/216 Nisan 2005