Katalog

TıpI ArTTTD^otiK tedavi s i ö , , r '"!"» < Antibiyotiklere direncin geliştiği ve yeni hastalıkların baş gösterdiği şu günlerde, çok eskiden beri bilinmekte olan bir tedavi yöntemi antibiyotiklere seçenek oluşturabilir. ntikor terapisi adı verilen bu tedavi yönteminin, yüksek maliyet engelini aştığı takdirde ?1 enfeksiyon hastalıkları için uzun süredir aranmakta olan çare olduğu düşünülüyor. Ocak 1925'te Dr. Curtis Welch büyük bir telaşla şu telgrafı çek, ti: "Nome çocukları ölüyor". Nome adındaki Alaska köyünde difteri salgını felaket boyutlarına ulaşmıştı. 20 çocuk hastalığa yakalanmış, bir düzineden fazlası da risk altındaydı. Tek ümitleri, hastalığı tedavi eden, hastalığın yayılmasını önleyen antikor açısından zengin bir sıvı olan difteri antitoksin serumu idi. Ancak Alaska'da o sırada çok şiddetli bir kar fırtınası hüküm sürüyordu ve en yakın seruma ulaşmak için köpek 21 lerin çektiği kızaklarla 1.000 kilometre yol kat etmek gerekiyordu. Kriz ile ilgili haber hızla yayıldı; bütün gözler kuzeye çevrildi. İleride "Büyuk Serum Yanşı" olarak isimlendirilen dramatik olay bu şekilde başladı. Cazeteler, köpeklerin çektiği kızaklarla göz gözü görmeyen bir kar fırtınasında serumun hedefe nasıl ulaşürıldığını anlatan öykülere geniş yer veriyordu. Sıcaklık sıfırın altında 53 derece (santigrat) civarında seyrediyordu. En sonunda 2 Şubat'ta serum Welch'e ulaştırıldı. Nome çocukları kurtuldu ve kızak köpeklerinin lideri olan HEDEFE ODAKU GÜDÜMLÜ ANTİKORLAR Radyoaktif melallerle donanmış antikorlar, mantarlann yol Balto adındaki köpek ulusal kahraman ilan edildi. açtığı enfeksiyonları hedel alır ve bunları öldürür. Serum yanşı şaşırtıcı olduğu kadar örnek alınacak bir öyküydü. Ancak en şaşırtıcı yönü, penisilinin icadından Antikorun antijen20 yıl önce ve aşının bulunleri tanıyan bölümü madığı bir dönemde, doktorların difteriyı tedavi edecek bir yönteme sahip olmalarıyAntikor, mantar hücresi dı. Bu olayı konu edınen "Balüzerindeki antijeni tanır to" isimli filmı izleyen Teksas ve bağlanır. Üzerindeki Üniversitesi'nden antitoksin radyoaktif kaynak manuzmanı Brent Iverson, o kotar hücresini ve yakınlarındaki hücreleri ölşullarda böyle bir tedavinin dürür. mevcut olması karşısında ne denli şaşırdığını şu sözlerle dile getirıyor:" Antitoksin sözcüğünü duyunca kulaklanma * inanamadım.Bu olay sanki Radyoaktivite • > = 'geleceği dönüş' olarak niteleayrıca enfekte yebileceğim bir andı." olan hücrelerin içindeki mantarı da öldürür. çıkar çıkmaz ortadan kaybolan serum terapi, son otuz yılda teknolojik gelişmelere bağlı olarak çok büyük bir değişim geçirdi. Bilim adamları, serumun etkin hammaddesi olan antikorlar üzerinde oynayarak, tedavinin daha etkili ve yan etkilerinin daha az olması için uğraşıyorlar. Ve bu antikorlar artık biyoteknoloji şirketleri tarafından geliştiriliyor. Antıbiyotiğe dirençli bakterilerin çoğalması ve yeni hastalıkların ortaya çıkması karşısında yeni terapilerin peşine düşen bilim adamları, serum terapinin zamanının nihayet geldiğini düşünüyorlar. tanır. Bağışıklığın güçlenmesi, ya ölüm arasındaki farkı belirler. ÖLÜMLE KUMAR OYNAMAfl UNUTULMUŞ BİR TEDAVİ YÖNTEMİ Enfekte olmuş konakçı hücre Iverson'ın şaşkınlığının nedeni, unutulmuş bir tedavi şekli olan serum terapinin yeniden gündeme gelmesiydi. Etkili antibiyotikler piyasaya Bazı vakalarda, serum terapi: yotikler kadar etkili olabiliyor, anc keli yan etkileri nedeniyle serumun mı kısıtlı tutuluyor. Serumun içmd korların küçük bir kısmı ihtiyaç duy içerdiği için, doktorlar hastaya ço miktarlarda serum vermek zorunda Ancak yüksek dozlar, yabanc proteinlerine karşı bağışıklık reaks kini tetiklediği için serumun yarann bir etki yaratıyor. Ve ateş, deride V SERUM TERAPİNİN TEMEL ve bazen de anafilaktik şok gibi ya MEKANİZMASI yaratıyor. Antibiyotiklerden önceki dö'nemlerde Daha ucuz, güvenli ve daha e doktorlar, zatürree ve menenjit gibi önemli biyotiklerin geliştirilmesiyle 194()'l hastalıklarla serum terapisi yardımıyla müsonlarına doğru serum terapisinin \ cadele ediyorlardı. azaldı. Giderek çok nadir vakalarc Serum terapisinin dayandığı temel mekanizma şöyle çalışır: Bir hayvana hasta sokmalarında kullanılan panzehir g' lığa yol açan orğanizma bulaştırılır; höylece nılmaya başladı. Ancak 1975'te Cambridge'deki Moleküler Biyoloji hayvanın bağışıklık hücreleri (Blenfositleri) tuvarı'ndan Georges Kohler ve Ces; enfeksiyona karşı antikorlar üretir. Daha in, sıçanları denek olarak kullanara sonra hayvandan serum alınır ve hastaya Blenfositınden elde edilen antiko enjekte edilir. yük miktarda üretmenin yolunu bı Bugün, bu tedavinin ayrıntılarını daBu buluş bilim adamlarına > ha iyi anlayabiliyoruz. Her Blenfositi tek Ödulü kazandırdı. Bu da monoklc bir spesifık antikor üretir ve bu da yabancı kor denilen tek tip antikor üretme molekülü veya antijeni tanır ve antijenin nu açtı. Monoklonal antikor, antijeı neresine bağlanması gerektiğini bilir. Bağfık bir kısmını hedef alıyordu. Bu lanan antikor, antijenin normal fonksiyonuhastalara saflaştırılmış monoklonal nu engeller ve molekülü yabancı madde olalardan küçük bir doz vermek yetet rak tanımlayarak bağışıklık sisteminin diğer yordu. Böylece zararlı yan etkiler < bileşenlerine saldırmaları için komut verir. man ortadan kalkıyordu. Sözgelimi difteri antitoksini söz konusu olduğunda, difteri mikrobu bulaştırıAncak ortadan kaldırılması lan hayvanlar, difteri toksininin bazı kısımbaşka engeller de vardı. Bazı hastal larına antikorlar üretir. Bu hayvanlardan antikorlarına karşı bağışıklık reaks alınan serum, hastaya enjekte edildiği zalişti ve bunun tedavisini üretmekte man toksini nötralize etmek için hızlı bir şelar. Pek çok bilim adamı, antikor te kilde bağlanır. Böylece hastaya kendi bağıenfeksiyon hastalıklarının tedavisin şıklık sistemini güçlendirmesi için zaman lenmesinde pratik bir çözüm olmaı 943/1216 Nisan 2005