Katalog

haftalık bulmaca 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 îö Vücut sıcaklığının denetimi Soru: İnsanlarda ve diğer memeli hayvanlarda görülen sabit vücut sıcaklığını hangi mekanizma dengede tutuyor? Yarut Memelilerde vücut sıcaklığı beynin hipotalamus bölgesi tarafından kontrol edilir. Hipotalamus, kalpten gelip beyinden geçen kanın sıcaklığını kontrol eder. Bu da vücudun öz sıcaklığını kalbin, karaciğerin ve diğer organların belirler. Eğer hipotalamus normalin üzerinde veya altında bir sapma tespit ederse insanlarda 37 derece bir dizi tepkiyi devreye sokarak vücut sıcaklığını düşürür veya yükseltir. Eğer derece yüksekse, terlemeyi tetikler; ısıyı düşürmek için cilde yakın geçen damarların genişlemesini sağlar. Eğer öz sıcaklık çok düşükse metabolik hızı artırır, cilde yakın geçen damarların daralmasına ve cilt üzerindeki tüylerin ısıyı korumak için dikleşmesine yol açar. Eğer vücut sıcaklığı düşmeye devam ederse ısı üretmek için vücutta titreme başlar. Diğer hayvanlar da vücut sıcaklıklarını değiştirebilir. Normal koşullar altında çöl hayvanları vücut sıcaklıklarını 37 derecede sabitlerler. Susuz kaldıkları zaman bazı hayvanlar, vücutlarının gün içinde 39 dereceye kadar yükselmesine izin verir. Böylece su, buharlaşma yoluyla soğutma sağlayacağı yerde tasarruf edilmiş olur. Geceleri sıcaklık büyük miktarda düşünce, bu hayvanlar vücut sıcaklıklarının 35 dereceye kadar düşmesine izin verirler. Bir cins çöl antilobu vücut sıcaklığının 45 dereceye kadar çıkmasma olanak tanır. Bu sıcaklığın hayvanın beynini kaynatıp, işlev yapamaz hale getirebileceği düşünülse de, antilop hızlı soluk alıp vererek beyni besleyen kan damarları soğutulur ve beynin sıcaklığının 39 derecenin üzerine çıkmasını engeller. Bu ayrıca soğutma için harcanabilecek suyun tasarruf edilmesine yol açar. Hayvanların pek çoğu kol ve bacaklarının öz sıcaklıklarının çok altına düşmesinden zarar görmez . Bunu kısmen kol, bacak ve kuyruklarına akan kanın hızını azaltarak, kısmen de kalbe dönen kanı taşıyan kan damarlarının atar damarlara yakın geçmesini sağlayarak elde ederler. Bu ısı transferi, bacaklara ve kola akan kanı soğutur; kalbe giden kanı ısıtır. Böylece vücut sıcaklığmda bir değişiklik olmaz. SOLDAN SAĞA 1. Resimdeki beyin cerrahı Üflçmeli bir çalgı. 2. Babbage'den tamamlayamadan öldüğü, birçok farklı tip hesap yapabilen makineye verdiği ad Bitki özü kokusu. 3. İMKB'de bin hisseye verilen ad Faiz Ad belirtilerek yapılan Bir çeşit güvercin. 4. Gözün renkli bölümü Bir dairede yarıçap uzunluğundaki yay parçasını gören merkez açıya eşit açı ölçme birimi Yurttaş Kane'in söylediği son sözcük 5. "... Corbusier" (ünlü mimar) Dilemma Yokluk, hiçlik Yükselti. 6. Yankı İndiyumun simgesi Güzel kokulu bir madde Hidratlı doğal oksit Su. 7. Osmiyumun simgesi Oymak Bir tür yaban koyunu Uzak. 8. Telli bir çalgı Namuslu Atıcı Japonya'nın küçük para birimi Eski Mısır'da üretici güç. 9. İsviçre'de bir ırmak Beddua Yarım serenleri sağa, sola ya da ortaya çevirmek için bunların ucuna bağlı bulunan donanım Bir Ermeni mezesi. 10. Mitoloji Sümer su tanrısı Rahatlama ünlemi. 11. İnce urgan Germanyum ya da silisyum elementlerinin iletkenliklerinden yararlanmayı sağlayarak, elektronik tüplerin elektrik titreşimlerini genişletmekte kullanılan alet. 12. "Dominique ..." (eğri cerrah iğnesini icat eden, ilk ambulans fikrini ortaya atan Fransız cerrah) Satrançta yenilgi İlkel benlik. 13. Var olmayan Efsanevi bir kuş. 14. Kaz Dağları'nın mitolojik dö14 nemlerdeki adı Gemiyi baş15 tan ya da kıçtan halatla karaya bağlama Tatbiki. 15. Bir ağırlık birimi Cengiz Han'ın annesi Akıl. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Dünyanın güneş çevresinde döndüğünü savunan, gelişmiş bir teleskop yaparak Ay'ı ve gezegenlerin hareketlerini gözlemleyen bilimadamı. 2. Yiyememe hastalığı Ayak Bir nota. 3. Kişisel Bir maddedeki kükürt oranını saptamak için kullanılan alet "Meg ..." (aktris). 4. Vilayet Bir nota Orkestra şefi. 5. Çin'deki dişi ilke Bir bağlaç Bir tür palmiye. 6. Gümüşbalığı "Oğuz..." (Tutunamayanlar romanının yazarı) Bir işaret sıfatı. 7. Kuzey Yırtıcı bir kuş Akciğer sesi. 8. Bilimsel niteliği olan San Marino'nun plaka işareti Sakaların ünlü destanı. 9. Madagaskar'ın plaka işareti İskandi nav inancında, evrenin yaradılışında oluşan ilk canlı Altın postu aramaya gidilen, Argonautlar seferinin kahramanlarından birisi. 10. Afrika'da bir ülke Erkinlik, serbestlik. 11. Ortodoks resmi "... Bulut" (aktör) Bir mastar eki. 12. Küçük bir limon türü Bir nota Bir nota Afrika'da yetişen bir ağaç. 13. Bir alanı üçgenlere böime işi Müstahkem yer Bir nota. 14. Olay, olgu Toryumun simgesi Eskimo kulübesi. 15. Arseniğin simgesi İkinci çağın triasla kretase arasında kalan dönemi Neodimin simgesi Duman kiri. 16. Maden ocaklarında açılan yeraltı yolu Asarak öldürme cezası. 17. Ordu (kısa) Görünürdeki olayların arkasında gizli gerçeklerin bulunduğunu kabul eden tarikatlardan olan kimse. 18. Ökçe. 19. Bir kır sebzesi. 20. Bir alaşımdaki madenlerin erime derecesi farkından yararlanarak bunları birbirinden ayırma işlemi Bir maymun türü. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 8 9 10 11 1213 14 15 16 17 18 19 Y E N Etlerin kokmadan saklanması Soru: Av ve kasap hayvanlannın etlerinin daha lezzetli olması için tazeyken yenilmemesi, en az birkaç hafta bekletildikten sonra yenmesi tavsiye edilir. Ancak ölü hayvanlar birkaç gün açıkta bekletildiklerinde kokmaya başlar. Av ve kasap hayvanları bekletildiklerinde niçin kötü kokmaz? Yanıt liu ıkisi arasındaki en önemli fark avlanan veya kesimi yapılan hayvanın hemen bağırsaklarının çıkartılmasıdır. Çünkü bağırsaklar, sindirilmiş yiyecekleri ve mikropları barındırır. Bunlar çıkartılmaz ise oksijensiz yaşayabilen, çürümeye yol açan mikroplar etin tadını ve kokusunu bozar. Bağırsakları çıkartılan hayvan, sıcaklığı 4 derece (santigrat) olan soğutucuya yerleştirilir ve burada 2 hafta kadar bekletilir. Bu sıcaklıkta bile enzimler yavaş yavaş dokuyu parçalamayı sürdürür. Böylece et yumuşar ve tadı bazı insanlara göre daha lezzetli hale gelir. Bilmece içinde biimece Nimrod, ünlü İngiliz besteci Elgar'ın "Enigma Variations" isimli eserinin en ünlü bölümünün adıdır. Dolayısıyla be eserden esinlenerek şu bilmeceyi hazırladım: ELGAR +ENIGMA= NİMROD Rakamların ye'rini harflerin aldığı bu toplama işleminde NİMROD sözcüğündeki 0 harfı, sıfır rakamını temsil ediyor. SORU: ENİGMA hangi sayıyı temsil ediyor? 977/2310 Aralık 2005 975.sayıdaki "Keskin Sirke" isimli bilmecenin yanıtı: Keskin + ise 593.300 bul, Ender Aktulgaİstanbul, Necah BüyükduraAnkara, Naim Uygunİstanbul, Sebahattin BektaşSamsun, Güngör BingölIstanbul, Ahmet AvşaroğluAnkara, Sevil AvşaroğluAnkara, Aydın BingölAnkara, Muzaffer Akarİstanbul, Ali ErkılıçAdana, Can ParanAydın, Yücel GünDenizli, Özen Gün Uralİstanbul, Mehmet Ferahİstanbul, Nazan CesurMuğla 974.sayıdaki bilmeceyi doğru çözenlen Sema DemirkolMuğla, Ahmet Arda YıldmmMuğla Bulmacayı doğru çözen okuyuculanmız: Nesrin Gönültstan