Katalog

AraştırmaÖğrenim Amacı gençleri Nobel'e özendirmek Nobel'li fizikçi, "Nası Nobel kazanılır?ı" öğretiyor! da yatan neden, gençliğimde kuramsal fiziğe ilgi duymam ancak bana ışık tutacak sistemli bir kaynak bulmakta zorlanmış olmamdı. Kafamdaki sorulara yanıt bulmak için üniversite yıllarını bekleyecek sabrım yoktu ve onlara kendi başıma ulaşmak istiyordum. Günümüzde internet gençlere yönelik bir yığın saçmalıkla dolu. Onları eğitecek ciddi kaynaklar bulmak çok güç. Bu yüzden vveb sayfamda yararlı bilgiler ve ders notlarını içeren siteleri bir araya getiren bağlantılara yer verdim. Gençlere sitede listelenen konulara bir göz atıp, kendi düzeylerine göre bir şeyler seçip okumalarını öneririm. Kendi kendini eğiten bir fîzikçinin günümüzde bilimsel çevreler taranndan saygıyla karşılanması söz konusu olabilir mi? Çok güç. Ama kendisini gerçekten eğitmek isteyen kişi internet aracılığıyla konunun uzmanlarına ulaşıp onlardan yardım alabilir. Fizik öğrenmek isteyenlerden ara sıra mektuplar alıyorum. Bu kişiler genellikle evren konusunda belli bir mantığa ya da güçlü bir temele dayanmayan birtakım uyduruk görüşlere sahipler. Onlara bunu anlatmaya çalışıyorum. Kimi zaman insanlar kendi yanlışlarını göremiyorlar. Bu durumda yapabileceğimiz bir şey yok. Ancak gençler bir şeyler öğrenmeye hazırlar. ödüllü Richard Feynman. Feynman bildik yollardan geçmeyip, büyük ölçüde kendi kendini eğiten biri. 0 da akademik bir unvana sahip olmakla birlikte, biraz Einstein'ı andınyor. Feynman kendine özgü bir bakış açısına ve mantığa sahip, son derece bağımsız biriydi. Tüm bu özelliklerin ona çok büyük bir katkısı oldu. İnternet insanlann bilim eğitimine farklı bir boyut getiriyor mu? İnternetin bir şeyleri değiştirdiğini ve bilimi herkesin ulaşabileceği bir kavrama dönüştürdüğünü düşünüyorum. Ancak birçok siteye giriş kısıtlı olduğundan, internet sanıldığı gibi herkesin ulaşabileceği bir şey değil. Hâlâ bu konu üzerinde çalışıyorum. Yine de, çok sayıda ciddi bilimsel siteye ulaşmak olası. Benim vveb sitemde albenili ancak yeterince eğitici olmayan siteler yerine, yalnızca gerekli bilgileri içeren sitelere yer verdim. Sitenizden kimler yararlanacak sizce? (www.phys.uu.nl/~thooft/theorist.html) sitesi açan Gerard't Hooft: "Her şey genç Einstein'lar için. Öğrenmeye hevesli ve bunun için gerekli disiplinisağlayabilenzekigençler için... bilime gönül verenlerin öncelikli hedefi ödül kazanmak değil. "Bilim insanının amacı dünyaya farklı bir bakış açısı getirecek biryeniliğin peşinde koşmak olmalı. Asıl doyurucu olan budur. Şansınız yolunda gider ve katkınızdan ötiirü Nobel Ödülü'ne hak kazanırsanız, bu işin cabası olur." obel Ödülü'nü kazanmak bir yana, fızik eğitimi alanlar diinya nüfusunun yalnızca küçük bir bölümünü oluşturuyor. Ne var ki, buna tümden farklı bir boyut getirmek isteyen Gerard't Hooft, kuramsal bir fizikçi olarak kendisine Nobel Ödülü'nü kazandıran meslek yaşamına adım atmasını sağlayan türde bilgilere herkesin ulaşması gerektiğine inanıyor. Bu amaçla bir web sitesi oluşturan Hooft'un izinden gitmek isteyenler için gerekli olan yalnızca yeşermekte olan bir beyin ve çalışma arzusu. Aşağıda web sitesini "Nobel Ödülü'nü kazanmayı kafalarına koyanlara" adayan Hooft ile yapılan söyleşi yer alıyor Fizik öğrenmeye yeni başlayanlar için sizce en ilginç araşürma alanlan neler? Yeniyetme yıllarımda benim en ilgimi çeken konu, temel parçacıklardı. Deneysel verilerin büyük bir bölümü henüz kavranmamıştı. Bu parçacıkları açıklayan tutarlı matematiksel formüllerin oluşturulması büyük bir başarıydı. 70'lerde standart model gibi basit bir kavramın parçacıklara açıklık kazandırması oldukça şaşırtıcıydı. Bu gerçekten beklenmedik bir şeydi. Bunun üzerine doğanın iyiden iyiye karmaşık bir yapıya bürüneceği duygusuna kapıldık. Ancak yanıtlara ulaşıldıkça bu coşku büyük ölçüde yitip gitti. Şimdi bizler için en önemli şey yerçekimine niceliksel bir boyut kazandırılması. Oldukça geniş kapsamlı olan bu sorun şimdi aralarında parlak zekâlı gençlerin de olduğu yüzlerce, hatta binlerce kişinin ilgisini çekiyor. N gerekir," diye beni uyarırlardı. İnsanın böyle bir destekten yoksun olup yine de kendisini eğitmeye çalışmasının nasıl bir şey olduğunu düşünebiliyor musunuz? Öğrenmek isteyenin böyle bir olanağa sahip olması gerekir. Çok demokrat bir yaklaşım. Bu tür şeylere ilgi duymak için gelişmiş bir ülkeden gelmeniz gerekmediğine inanıyorum. Afrika'nın ücra bir köşesinde ya da Asya'nın ortasında bir yerlerde yaşıyorsanız ve size yol gösterecek bi Kendi kendinizi mi eğittiniz? Çok şeyi kendi başıma öğrendim. Ancak kuramsal bir fizikçi olan amcamın yanı sıra, okulda da çok iyi eğitmenlerim vardı. Arada sırada yoldan çıktığımda birileri beni kolumdan çekip, "Birtakım olaylara böyle yaklaşamazsın. Daha net olman rilerinden yoksunsanız, internet bağlantısına sahip olur olmaz kendinizi eğitmeye başlamanız gerekir. Bu durum yaşını başını almış kişiler ve ekonomik koşullarından ötürü üniversiteye gidemeyenler için de geçerli. Sizi insanlann kendi kendilerini eğitmelerine olanak tanıyan bir web sitesi oluşturmaya iten ne oldu? Site, temel parçacıklar, güçler, yerçekimi gibi çeşitli utısurlardan oluşan dünyamızda neler olup bittiğini kavramaya çalışan insanları hedef alıyor. Siteyi genç kuramcılar için tasarlamamın ardın Sitem, bir bakıma, genç Einstein'lar için. Öğrenmeye hevesli ve bunun için gerekli disiplini sağlayabilen zeki gençlere yönelik bir site. Bu işler öyle kendiliğinden olmuyor. Kitaplardaki alıştırmaları yapmak gerekiyor ki, bu da kişinin belli bir disipline sahip olması anlamına geliyor. Bir sonraki Einstein, tıpkı Einstein gibi, sıra dışı şeyler yapan biri olacak. Geleneksel yapıda bir kişinin tümden yenı bir şeyi akıl edebilmesi için gerekli imgelemden de yoksun olduğuna inanıyorum. Siteniz birilerinin Nobel Ödülü kazanmasına katkıda bulunabilir mi? İnsanları bilimle uğraşmaya iten en önemli güç daha önce kimsenin bilmediği bir şeyleri aydınlığa kavuşturma isteğidir. Bilime bir katkıda bulunabileceğinizi bilmek müthiş bir duygudur. Üstelik, bilime ciddi bir katkıda bulunmak o denli güç bir şey de değildir. Katkıda bulunduğunuz konunun size Nobel Ödülü'nü kazandırması sizin dışınızda olan birtakım koEinstein'ın fizik doktorası vardı, şullara bağlıdır. ama bildiklerinin büyük bir bölumüne kendi çabasıyla ulaşmışb. Ancak, bilime gönül verenlerin öncelikli hedefi ödül kazanmak değildir. BiEvet. Einstein'ın bir şeyleri öğrenlim insanının amacı dünyaya farklı bir bamek istediğinde basmakalıp yöntemlere kış açısı getirecek bir yeniliğin peşinde başvurmamış olması çok önemli. Bir şeykoşmak olmalıdır. Asıl doyurucu olan bulere kendi çapınızda anlam vermeye çalıdur. Şansınız yolunda gider ve katkınızşırken bir yığın yanlış yaparsınız. Öğrendan ötürü Nobel Ödülü'ne hak kazanırmek ancak yanlış yaptığınızı kavradığınızsanız da, işin cabas^ olur. Bunlar olda mümkün olur. Kendi kendilerini eğiten başka fizik mayacak şeyler değil. çiler de var mı? RitaUrgan Bunun en çarpıcı örneği Nobel Kaynak: New Scientist, 3 Eylül 05 977AVll10.Aralık2qO{i