Katalog

BilimPortre Hotamışlıgil, dünyada şişmanlık ve Tip II diyabete bakışı değiştirdi Harvard'da kompleks hastalıklar bölümünü yöneten ve şişmanlık konusunda yaptığı araştırmalarla dünyada bu soruna yepyeni bir yaklaşım getiren Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil, bu yıl TÜBİTAK Bilim Ödülü'nü aldı. Hotamışlıgil, şişmanlığın enflamatuar bir hastalık olduğu tezini 10 yıl önce ortaya attı ve geçen süre içinde de araştırmalarıyla bu tezin kanıtlanmasında ö'nemli katkılarda bulundu. Şişmanlık, Tip II Diyabet ve metabolik sendrom hastalıklarının hepsi birbiriyle ilgili konular. Şişmanlık tek başına neden değil; Şişmanlık arttıkça birçok hastalık da artıyor. Örneğin en başta diyabet ve kalp hastalıklan geliyor.. Bunların dışında yüksek tansiyon, yağ metabolizması bozuklukları, astım ve kanser gibi hastalıklara yatkınlık ortaya çıkıyor.. Bunların hepsi kilo ile beraber geliyor.. Bu hastalıkların ortaya çıkmasında çok geniş ve kompleks bir sistem rol oynuyor. Genetik alt yapı ve çevre faktörleri ile birlikte insanlığın baş belası kompleks hastalıklar ortaya çıkıyor. | Bunlar Batı 'dan bütü'n dünyaya yayıldı... G ökhan Hotamışhgil, bu yıl TÜBİTAK Bilim Ödülü'nü aldı. ABD'deki çalışmalarını uzaktan izlediğimiz bir bilim insanıydı; günlük basınımıza "Şişmanlığın nedenini bulan Türk" olarak yansımıştı. Şişmanlık, obezlik, bizde henüz daha çok estetik kaygı konusu iken özellikle ABD ve Batı ülkelerinde çok araştırılan ciddi bir "haslalık" Prof. Hotamışlıgil, ABD'de bu araştırmaların merkezinde duran Türk bilim insanı... "Bizdeıı" de Bilim Odülü alınca ve kendisini İstanbul'da son anda yakalayıııca uzun konuşma fırsatı yakaladık. Web sitelerine genellikle genç fotoğraflar kontır, ama karşımda fotoğrafıyla bire bir örtüşen bir bilim insanı oturuyordu. Ankara Üniversitesi Tip Fakültesi'ni 1986'da bitirince, klinik nöroloji yapmak için soluğu ABD'de almış, ancak hayat onu genetiğe gotürmüş. miş Hotamışlıgil: Şişmanlık, Tip II Diyabet ve Metabolik sendromun moleküler mekanizmalarmı aydınlatmak! Bu uçlu hastalık grubuıuın ortak moleküler yoıılerini bulup çıkarmak... Zaten, başarıyı da, zor alanlarda yakaladığınız güçlü ipuçları veya ortaya çıkardığınız önemli gerçekler getirmez mi, özellikle bilim alamnda? Hele doktora hocanız çok iyiyse... size "ananızı ağlatacak" bir konu önermişse... ve sırtımza da kamçısmı vurmuşsa... siz de kendinizi, bu meydan okumayı, karşı meydan okumaya dönüştürecek inatta, merakla, yelenekte ve güçte hissediyorsanız... O zaman, Hotamışlıgil gibi, ABD'de 10 yıl içinde bugünkü konuma yükselmerıin koşullarını yaratmış olursunuz.. Kimse ABD'de, hele Harvard gibi bir üniversitede, öyle kolay bir laboratuvarı ve bölümü ele geçiremez!.. Dikkat edin 70 makale. Bizde 100'ün üzerinde makalesi olduğu halde birkaç yüz atıfla yetinen çok insan var.. "İlk gittiğimde klinik çalışma düşünüyordum. O zaman da nasıl olduğunu anlayamadığım bir şekilde Harvard'a kabul edildim, nöroloji nöroscience ile ilgileniyordum. Temel bilimle ilk kez orada tamştım" diyor. Hotamışlıgil'e göre, bilim demek temel araştırma demek. Bilim yapmak için de, bilimsel bir güç birikimi, kritik bir kütlenin oluşması gerek. Her türlü deneyi yapmak için kritik kütle, orijinal düşuııce uretiıniuin çok önemi var. Bütüıı bu koşullar Harvard'da var.. tyi üniversiteyi iyi üniversite yapan özellik tam da bu. Ya bizim üniversitelerimizin kaçında kaç bölümünde böyle "kritik enerji" oluşabilmiş? düııyasmda buyuk bir tutuculuk vardır. Ama teziniz güçlüyse ve zamanın smavını aşabilirse bu tutuculuğu yarar geçersiniz... HAKLI ÇIKTILAR Bugün gelinen noktadakı araştırmalar, 10 yıl sonra, Hotamışlıgil ve arkadaşlarını haklı çıkartmış durumda. Şişmanlık, enflamatuar bir hastalık. Şiştnanlıkla beraber yağ hücrelerinde üretilmeye başlaııan enflamatuar özellıkte maddeler, aynı zamanda Tip II diyabet, kalp hastalığı ve metabolik sendrom grubunda sayılabilecek diğer hastalıklan da etkiliyor. Hele buldukları üç geııin bu surecı denetlediklerinin ortaya çıkması, 10 yıl önce ortaya attıkları hipotezi olgu haline getirdi. Üstelik yağ dokusundakı "faaliyetleri" denetleyen iki geni çıkartılmış bir fare modeli yarattılar, bu fareyi ne kadar beslerseniz besleyin asla şişmanlamıyor, işte bu fare hipotezlerinin en güçlü kanıtı olarak hâlâ yaşıyor! Artık bu bakış yaygın kabul görüyor ve çok sayıda laboratuvar bu konuda çalışıyor... Yani rekabet şiddetli. Tabii, Gökhan Bey gelişmelerden memnun!... Şimdi sözü ona verelim: 70 MAKALE, 5 BİN ATIF Prof. Hotamışlıgil 1994'te doktorayı bitirdi ve öğretim üyesi olarak atandı. Doktora tezi sırasında 8 adet makale yayımladı Bunların bir kısmı Science'da yayımlandı ve geniş tartışmalara yol açtı... 70'e yakın yayımlanmış makalesi var.. Bu makaleler 5 bin kadar da atıf almış. Bu, makalelerin etkisinin derecesini gösteriyor. "Etki" demek veya "etkin makale" demek, o bilim okyanusundaki uluslararası tartışmaların odağında oturuyorsunuz demek... Gündem ve tartışma yaralıyorsunuz!.. SINIRLARI ZORLUYOR Hotamışlıgil'in daha doktora araştırmaları sırasında vardığı araştırma sonuçları, o zamana kadar bilinen ve kabul edilenlerin sıııırlarını çok zurlamış. Çünkü o ve arkadaşları şişmanlığın iltihabi bir hastalık (enflamatuar) olduğu görüşünü ortaya atmışlar, 1993 yılında Hakemler, makaleyi şüpheli bulmuş, burun kıvıran, karşı çıkan olmuş, ama Science dergisi yazıyı basmış. Çünkü bir de şu var: Makale sıradan bir üniversiteden gelmiyor, Harvard kaynaklı! Bilim dünyasına yeni bir iddia ile çıkmak her zaman kendi zorluklarını da beraberinde getirir. Bu anlamda, bilim "KARMAŞIK HASTALIKLAR" Hotamışlıgil, ABD'nin gözde üniversitesi Harvard'da biyolojik kimya ve moleküler genetik doktorası yaptı; doktora başarılı olunca çok hızlı yükseldi ve bugün "Harvard School of Public Health" fakültesinin "Department of Genetics and Complex Diseases" bölümünün yöneticisi konumuna yükseldi. Yani karmaşık hastalıkların genetiği bölümünün başında. Ve tabii ki "Hotamışlıgil Laboratuvarı"nın "sahibi!" Müthiş zor bir araştırma alanı seç FAZLA KİLOLARIN YOL AÇTIĞI HASTALIKLAR Soru: TÜBtTAK Bilim ödülü'nün size "Şişmanlık, Tip II diyabet ve metabolik sendromun moleküler mekanizmaları 912/611 Eylfll 2004