Katalog

Genetik sı'nın ışbırlığıyle yıne 2003'te Angus ıneğın deıı klonlanan ıkı bantengın (guneydogu Asya ormanlarına ozgu yahaml bır okuz turu) dogu munu gcrçekle^tırdı Ne var kı, bu yaklasımın ışe yararna.sı ıçın ıkı turun bırbırlerıne ne denlı yakııı olmaları gerektığını kımsenın bılmedığı de bır gerçek Antdk kımılerı daha çok bu tur gırışımle rın sonucuyla ılgılenıyor Bır canlı turunden alınan genetik malzemenm bır başka turun yumıırtasıyla karıştırılması klunlanan hayvanın gerçekte her ıkı turun de genlerını ıçereceğı anlamına gelıyor bırleşıyorlar Yontem henuz emekleme done mınde olduğundan, hayvdnldrın klonlanması yonundekı tasarıldrııı turlerın korunmasına yonelık otekı gırışımlerın yanı sıra surdurulmesı gerektıgıne dıkkat çekıyorlar Ne var kı, yontem yerlı yerıne oturduğunda, klonlama ender turlerın genetik çeşıtlı lığının korunmasında buyuk bır rol oynayabı lır Hayvanlarddn alınacak doku orneklerı dondurulup sonradan çozulerek gen havuzunun yenıden canlandmlması ıçın klonlanabılır Soyları tukenmeye yuz tutmuş canlılar dan toplanan yuzlerce hucre ornegı şımdıden "dondurulmuş hayvanat bahçelerinde" saklanıyor AylakBîlgi M TahırCeylan Erkek Yüzlerı Erkekler devletler gıbıdır, ıçlerıne gırdıgınde şaşılası bır zayıflık göstenrler, dışandan bakıldığındaysa sankı devasa bır guçturler Bazen de erkekler kedıler gıbıdır, kadın kokusu aldıklarında, merkezınde cıger gormuş gıbı çemberın ustune dızılırler Ortadakı kadına çemberdekı erkeğı seçtıren, yüzun gorunümudur Nasıl sağlam bır devletı, ekonomık, polıtık ve askerı sımetrı belırlerse, sımetrıkyuz de erkekte hem çekıcılığı hem de kuşaktan kuşağa geçen bır sıhhatı ışaret eder Çekıcılığın kendısı sosyal antropolojık olarak bır buyu değtldtr, ama konusu sımetrıyı konumlandıran bır bılım olarak geometrıdın Erkeksı karakter, elmacık kemıklerının çıkıklığı ve yuzun alt bölümunun yuzun tamamına gore kısa olmasıyla elde edılır Erkeklerde alnın tepesınden bumun ucuna kadar olan mesale uzundur (dolıkosefal) Araştırıcılar, yuzun erkeksı karakterı, sağ sol sımetrısı ve çekıcılığı arasında bır eşberaberlık bulmuşlur Çekıcılığı, yuzun sımetrısının yanında dokusu da etkılemektedır Hasılı sımetrı, renk, doku, çıkık kemıkler ve bır dereceye kadar buyumuşbıroran, erkekyuzunde bır "halo(hale, nur)"etkısıyaratır Estetıkson tahlılde, optımum bır ışlevsellıkte, mınımum bır defektle, maksımum sağlamlıktır SlMETHl, SAĞLIKU GEN YAPISI Sımetrı, sadece erkekler ıçın değıl ama tüm canlılar ıçın, sağlıklı bır gen yapısını gosterır Hatta sımetrıyle sıhhatın başa baş gıttığını hastalarda şu ya da bu şekılde hafıfbır asımetrı olduğunu bıldırenler az değıldır Örneğın şızolrenlerde embrıyolojık donemde sımetrıyı yaratacak olan orta hat eksenınden meydana gelen kollar bacaklar, kalp, beynın on bolgesı ve damakta mınımal anormallıkler bu/unur Hastalık bazen dahacenınken orta hattan yanaklı ıkı yonga gıbı duzgunce yarılmamaktadır Sevmek mukemmelı yaratmak ıçın en tyıyı seçmenın bır aracıysa, sevmek sımetrıyı arar oncelıkle Bu sımetrı yüzden başlar şefkat ve yapma gucu arasındakı dengeyı kollar, duygu ve düşunce arasındakı terazıyı arar Ikı şeyı tam denk yapmak ve bır eksene gore ıkısmı aynı konumda, yanı sımetrık bırakmak mukemmellık ıster Insan bedeıu de gosterdığı eşsız sımetrı nedenıyle mukemmel bıryapıdır Insan tam ortj hattan yarıldığında olıışan ıkı parça bırbırının ustune neredeyse hıç çıkıntı \jpmayacak bıçımde yapışır Dış yapılar ıkı degıl tek olduğunda (penıs ve burun gıbı) sımetrıyı korumak ıçın mutlaka orta hatta yerleşır Karşıt kol ve bacaktakı tuyler, aynı açılarla zıt taraflara yatar avuç ıçı çızgılerı bıle ıkı taralta ust uste kapanır Insan, ustura aydınlıijı kadar mukemmel yapılmıştır ve buna rağmen asla uzerınde uzun uzadıya uğraşılmamıştır, mukemmelı ugraşarak değıl, fotokopı çekmek gıbı basıt lakat şeytanı fıkırler yaratır1 SİMETRİ, TEMEL ELEMAN Insan embrıyolojık dunemde, kılçığından ayıklanmış ıkı taraflı balık etı gıbı ayrılmaya ve bırbırının tıpkısı ıkı yarım olmaya başlar Anne karnında oluşurken eksenın ıkı tarafındakı dokular sınyal molekullen aracılığıyla kendı oluşumunun bılgısını karşı tarafa ıleterek eşzamanlı ve eşbıçımlı olmayı sağlar Yalnızca rahım ıçınde değıl, dogduktan sonra da buyumek, kendı eşını yarattıkça mumkun olur Atlet rakıbını yarattıkça hızlı koşar, şırketler rekabet ıçınde gelışır ve erkekler dengınde bır kadın buldukça yukselır Kuşlar ve ınsanlar ortak bır toplum kursaydı, kuşlar zekı olur ınsanlar uçardı1 Asımetrı, suyu çıkmış bır serserılık gıbı yaşamla kabıl değıldır Orneğın dumura uğrayan bır goz zaman ıçınde "sempatık oftalmı" denen bır mekanızma uzerınden karşı gozu de durup dururken koryapar ve gormedekı asımetrıyı korluktekı sımetrıye erıştınr Ekonomısı zayıf ordusu guçlu bır ulke sonunda bır dıktatorun elıne duşer ve ustune durulup çoker Egıtımlı bır kadın cuhela ıle evlenırse de evlılık, beşıncı sevışmenın sonunda bır sabah vaktı bıter Sağlık derın anlamda, ışleyen duzen demektır duzenın temel elemanıysa sımetrıdır Kadınlar sanıldığı gıbı yakışıklıyı degıl, asıl olarak onun uzerınden sağlıklıyı seçmektedır Dunyada sımetrık yuzlu erkek ler olmasaydı bazı kadınların kafası, araba bagajı gıbı boş kalırdı1 Bır toplumun tarıhı sımetrık erkeklerın, asımetrık kadınlara ıhanetıyle oluşursa, bır ulkenın yukselışı de, asımetrık erkeklerın, sımetrık kadına erışmek peşınde urettıklerınden kurulurdu1 HANGİLERİ KLONLANMALI? Klonlama aşamasında verıcının yumurtası guç ureten mıtokondrıyumun bır bolutnunu bunyesınde saklıyor Bunlar da kendı DNA'larını ıçerıyor Kımı araştırmalar bu mıtokondrıyumların klunlanan canlıda da bulunacagını, bu nedenle soz konusu yontemle kopyalanan canlının ozgunun bıre bır kopyası olmaydCdğını ortaya koyuyor Bılım ınsanları klonlamanın teknık sorunları uzerınde kafa yorarlarken, bır başka cıddı sorun da gundeme gelıyor hangı hayvanların klonlanacağına nasıl karar vermelı? Dunya uzerınde, 184'u memelı olmak uzere, 97O'ı aşkın turun yeryuzunden yok olmak uzere oldugu, daha bınlercesı ıçın de teh CAN ALICI SORUN Bunlar sayesmde 10, 20 ya da'M)yıl oncesınde alınan orneklerden bır canlı nufusunda ne gıbı degışıklıklerın meydana geldığı ulenebılır Bılım ınsanları klonlama leknıgını kusursuz kılmaya çalışırlarken, bankacılık zaman kazandıracağı gıbı, korumanın çok daha ucuz ve basıt yontemlerle sağlanmasına da olanak tanıyabilır Bu noktada asıl can alıcı soru, dogal ula rak, klonlamanın tarıhe karışmış bır turun ye nıden yaşama dondurulmesıne yardımcı olup olamayacağı Japon ve Avustralyalı ekıpler kurklu mamut ve Tazmanya kaplanı gıbı soyları tukenmış h ayvdnI a r ı kIonIam anın yollarını arıyor lar Çogu bılım ııısdiıı, elde herhangı bır hucre olmadı gından ve bu yuzden ılk dsamada kdlııı tılardan alııid cak DNA paıça larının bır ara ya getırılmesı gereklıgmden, bu tur projelerın korumayla yakından uzaklan bır ılıntısı olmadıgına ınanıvor Celgelelım, Jose* Folch onderlıgındekı bır Ispanyol ekıp son uyesının kazara oldurulmesıyle 2000 yılında tarıhe karışan bır tur dağ keçısı oldiı bukardo'yu yenıden yaratmanın eşığıne geldı Kkıp bu hayvanı canlı ıkeıı alınan hucre lerden klonlamaya çalışıyor Ikı gebelık başa rıyla gerçeklestırıldı, bırı 45 gun otekısı de ıkı ay biırdu, şımdılerde yontemın mce ayarldrı uzerınde çalısılıyor Ekıp başarılr olsa bıle, o turu yenıden yasama geçırmelerı olanaksız Oncelıkle klonla ııan dısıyle çıttleşecek bır erkegın bulunması gerekıyor Ikıncı olardk, aynı turden hayvanların ıjftlesmesıyle ılgılı sorunlar yalnuca ıkı bıreyden kayda deger bır nufusun elde edılmesını neredeyse olanaksız kılıyor Bu ve benzerı nedenlerden oturu, U7manldr boylesı projelerın korumdddiı .sdyılmadıgına ınanıyorlar Klonlama soyları tukenmeye yuz tutdiı canlıların kurtdnlmasına yardımcı olsa bıle, olulerı canlandırarak vıcdanımızı rahatlalnıayacdktır Oyle kı, turlerın tukenışı vıne sonsuza dek durmaksmn sıırup gıdecektır Kdvnak New Saentıtt 1<) Harının Türkçe: Rita Urgan 912/17 11 Eyllll 2004 lıke çanlarının çalmaya basladığı belırtılıyor Dresser bır korunucı ıçın en guç şeyın klonlama konusunda karar verırken mantığın lıer zamdiı agır basmadıgını kabul etnıek olduguna dıkkal çekerek, 'Olay saglanan maddı des tekten ıbarel In.sanlar mınık bır kurbaga yerı ne bır kaplanın korumaya alındığı projeye destek vereceklerdır,"dıyor GÖZDELER, KÖTÜ ADAY Asıl sorun en gozde tıırlerın klonlama açısından en kolu ddaylar olması durumurıda ortaya çıkıyor Kımı turlerdekı azalma oylesıne cıddı boyutlarda olabılır kı, klonlamanın bıle bır yararı olmayabılır Bır turde aşırı bır dzalma meydana geldığınde, o canlı gıderek çaptan duşuyor ve kdlıtımsal genetik hastalıklara çok daha duyarlı duruııu gelıyor. Dresser bır canlı turunun nufusu topu topu onlu sayılara ındığınde, o turun yenıden doğaya kazan dırıldığı başarılı uretım programlarına ıınza atıldığına dıkkat çekıyor Korumaya yonelık klonlama gırışımlerın de bunun memelıler dışındakı turlere saglayabıleceğı olası yararlar goz ardı edılıyor Korumacılaı, klonlamaya her derde deva bır şeymış gozuyle bakılmaması goruşunde