Katalog

GönüldenBilime Oğrenmeyi öğreten sağlıkağrı Ahmet <nan k Oğrenmeyı oğrenen kımdır?Neyı nasıl, neden oğrenmıştır? Ögrenmeyı ogrenmenın yolları var mıdır? Öğrenmeyı öğrenmeyı oğrenmpnın olanagı nedıu Oğrenmeyı ogrenmenın "yararları nedır?" "Öğrenmeyı oğrenme"kavramı, 'gerçekten,' yaşamımızı, eğıtım duzenımızı kukten degıştırebılme gucune sahıp mfi Nasıl öğrenıyoruz? Nasıl öğrenmelıyız? Bu ıkı temel soru, oğrenerek yaşamayı seçmış ınsanın, kısaca oğrenen ınsanın yaşam bıçımını belırlıyor Bır anlamıyla ne yaparsak yapalım, oğrenmeme, öğrenmeyı ıstememe olanağımızyok Yaşamak, en genış yorumuyla oğrenerek suruyor Akılsağlığı yerınde olan herkes ıster ıstemez bır şeyler oğrenıyor, yaşarken Bır de az sayıda da olsa, yaşamını oğrenmeye açık tutan, öğrenmeyı değerlı bulan, oğrenerek düşünen, oğrenerek kendını, ılışkılennı, bılgılennı, yaşamını gozden geçıren öğrenme gönüllusü, gonluyle oğrenmek ısteyen ınsanlar var Gönlu olanın oğrenme gonullusu olması doğaldır Insan olmak, oğrenme talebıyle gerçekleşır Öğrenme onemlı bır ınsan hakkıdır Oğrenme aşkıyla donuşur, oluşur, ınsan, kendını gerçekleştırır Malumat bombardımanı altında ezılen çağımız ınsanı bunca ıvmeyle çogalan "sozde bılgıler' karşısındd tavır gelıştırmek zorundaydı Onbınlerce dergı, yuzbınlerce kıtap, yuzbınlerce web sayfası, Oğrenılecekler dünyasını gıttıkçe genışletıyor Egıtım dıye oğretılmeye çalışılanlar, kımı kez bu oğrenılecekler dunyasının uçsuz buçsuz malzemesını üzerımıze yığmakla gerçekleştırıldığı ıçın, yaşamımızı ışkenceye donuşturuyor Neyı, nasıl oğreneceğımızı bılemıyoruz Üzerımıze gelen, bızı hareketsız bırakan, oğrenılecekler, tutsak alıyor duşunme gucumuzu Eleştırel aklımızı Kımı eğıtıcıler, bu öğrenıleceklerı bıze zorla, "döve döve" oğretıyorlar, ezberletıyorlar Işte bu noktada, "öğrenmeyı öğrenme" olmazsa olmaz bır koşul olarak gırıyor, bğrenıleceklerle ılışkıme Öğrenmeyı öğrenmedıkçe, bu mal elınde savrulup gıtme tehlıkesı hep olacak Bılımın, teknolojının hızıyla ortaya çıkan, kapıtalıst dünyaya egemen olan yaşam bıçımıyle yogunluk kazanan oğrenılecekler, bır çağ gıbı yaşamımıza düşmekte Öğrenmeyı öğrenmek, bu çığa karşı gücumu oluşturmak demek Neyı, neden, nasıl öğreneceğıme karar verebılme gücüne sahıp olabılmek Yüksek bır oğrenme bılıncıne erışmek demek "Şu şu alanlarda, şu şu konularda bılgılerım eksıkya da özürlu" dıyebılmek Öğrenıleceklerı edınırken suzme, ayıklama, eleştirme gücune kavuşabılmek demek öğrenilecekler onunde edilgen, elı kolu bağlı kalmayıp, öğrenecek bır ınsan olarak, öğrenıleceklerı duzenleme başarısını sağlayabılmek, demek <> « Öğrenmeyı oğrenme, bır algorıtması, akış çızelgesı olan bır öğrenme değıl öğrenenden kendisini ister Kendı gucumuze, kendı aklımızı, deneyımlerımızı, bılgı bırıkımımızı kullanarak, öğretılmış, dayatılmış, belkı de oğrettırılmış, oğrenıvermış bırı olmaktan, öğrenmeye gönullü öğrenme gücu olan, öğrenecek bırıne dönuşümu gereklı kılar Öğrenmeyı oğrenen neyı oğrenmış olur? Üzerımıze gelen öğrenılecek olanı, bır anlamıyla bılgıyı, yönetebılmeyı, yonlendırebılmeyı Öğrenme gucu kazanmayı Neyı, neden, ne amaçla öğrenmekte olduğunu öğrenecek olduğunu Nasıl oğrenır? Içımızdekı öğrenme gucumOzO gelıştırerek Merak ateşımızı, arama, araştırma aşkımızı söndürmeyerek Tartışarak, söyleşerek, konuşarak, ıletışımı farklı öğrenme alanlarıyla, tarzlarıyla ıletışımı kesmeyerek Öğrenmeyı ogrenmenın bıtımsız bır oğrenme olduğunu gorerek Neden öğrenır? Oğrendığımızı, biricik olan varlığımıza ve yaşayışımıza yakıştırmak ıçın özumseyebıldığımız, öğutebıldığımız, ıçselleştırebıldığımız bılgılere ulaşmak ıçın Ancak böylesı bılgılerle yaratıcı olabılır, bılıme, sanata, duşunceye katkıda bulunabılırız Kımdır öğrenmeyı öğrenen? Ûmür boyu öğrencı olan Her dem öğrenecek olan öğrenme erkını kendınde taşıdığı ıçın özerk, öğrenmeyı bır ıç zengınlığı, bır bolluk, gurluk olarak gorebılme gucunden dolayı, ozgur bır ınsan Öğrenmeyı kendınde keşfedılmış bırı Kendı bagımsızlığının, toplumunun, toplumunun yaşam bıçımlerı demek olan kulturun bağımsızlığıyla ılgılı olduğunu yureğınde duyup, ken dısıne sunulan malumatın ardındakı polıtık oyunların, ıktıdar ılışkılerının ayırdına varmaya çabalayan, ozverılı bırı Bılgının ınsanları zıncırlemeyıp, özgurleştırdığı bır dünyaya özlem duyan bır ınsan Kuşkulu ağrıların kaynağı nerede? Bazı insanlar bedenlerinin her yanına yayılan ağrılardan yakınıyor. Doktorlar bu hastalığı "Fibromiyalji" olarak tanımlasalar da kaynağını kesin olarak saptayamıyorlar. T ıp dılınde Fibromiyalji ya da yumu^ak doku romatızması olarak açıklanmaya çalışılan hastalıkla ılgılı ılk tanı 1990 yılında konulduğunda Amerıcdn College of Rheumdtology", hdstalığın tanısındd yardımu olabılecek bır sınıfiandırma modelı sunmuştu Orneğın bedende, bastırmakla acıyan duyarlı noktalar olmalıydı ('Tender poınts') Dırsek, bılek, boyun ve kronık sırt ağrıldrı ya dd nevrotık ağrı sernptomldrına o zdmanddn bu yana fibromiyalji teşhısı konulmakta Fakat esas sorun, rahatsızlıkların hangı nedenlere baglı olarak çıktığının kesın olarak bılınmemeM Kımı doktorlar tum bedene yayılan ağrılarm psıkolojık olduğunu one surerken, dıgerlerı bunun organık bır açıklaması olması gerektığını savunuyor doktorlar bu hastalıgın varlığını bıle kabul etmıyor Fakat fibromiyalji hastalarına yardımcı olabılecek bır gelı^me ydşdtıdı Freıburg Unıversıtesı bılını udamlarından Siegfrıed Mcnse, farelerın sırt omurılıgındekı bır sınır telının, agrıları ureten tepılerı onledıgını buldu Doktor, bu sınırı bloke ettıgınde ağn noktaları uzerındekı noronların bambaşka motıflerle uyarıldıklarını ve bu motıflerle de fibromiyalji hastalarındakı ağrıların açıklan tcadcr pointt 'Druckn h n\<npu nkte Tedavılerden memnun kalmayan lıastalar yuzunden doktorlar ve hastalar hatta doktorlar arasında da buyuk taırtışmalar yaşanıyor Hastalıkla ılgılı tek kesın tanı, hastalıkta fibromiyalji (fibra lıf, myos kas ve algos ağrı) sozcuğunun anlamına uygun semptomların gorulmemesı Bu yuzden de hastalar ağrılarını kanıtlamakta buyuk sıkıntılar yaşıyorlar Mesela ekleın romatızmalı bır hasta par maklarında oluşan yumrulara gore tedavı edılebılırken, fibromiyalji hastaları dertlermı anlatabılene kadar saatlerce konuşmak zorunda kalıyorlar kı bu da çoğunlukla ışe yaramıyor Çunku anlatılanlar bugunku tıp bılgılerıyle bağdaşmamakta Flbromiyaljl hastalanndaki duyarlı ajrı bölgelerl ("Tender points") Gerçı doktorlar bu hastaların 'gerçek romatızma" hastalarından daha fazla ağrı çektıklerıne ınanmıyor değıller, fakat ağrıların sınırlere bağlı olarak ortaya çıkabılecegını kabul edemıyorlar Hatta bazı hastaların "sankı kaslarıma duğumler atılıyormuş gıbı hıssedıyorum' ya da "cılt altında yanmalar oluyor" gıbı tarıflerın de tıpta yerı yok Fibromiyalji ıle bırlıkte yaşanan uykusuzluk ya da dıkkat bozukluğu gıbı rahatsızlıklar karşısındd ıse doktorlar tdmamen çartsız Vt bu yakınmalara bır açıklama bulamadıkları ıçın de genelde psıkolojık ola bıleıegını soyluyorlar Işte hastaları çıleden ı,ıkartan teşhıs de bu Çunku bundan sonra hastalıklarının gerçek olduğunu kanıtlamdk gıbı zor bır gorev duşuyor Ne çare kı bazı abileceğını fark ettı Bu bulgu tıp dunyasında buyuk bır yankı uyandırdı Bazı doktorlar fibromiyalji ıle ılgılı kıtapların onumuzdekı on yıl ıçınde yenıden yazılması gerektığını bıle duşunuyor Pekı fıbromıyaljıden omurılık sınırının yetersız çalışması mı sorumlu' Ve bu bozuk luk, agrıları açığa çıkaran uyartıların beyne ulaşmasına mı neden oluyor? Evet bunlar olası Fakat ozellıkle fare deneylerı habtaların psıkolojık tedavıyt gereksmım duyduklarını açıkça gostermekte Zıra Dr Mense nın ıncelemış oldugu sınır telı beyındekı lımbık sısteme bdglı kı bu da duyuların ışlenmesınden sorumludur Nılgun Özbaşaran Dede Kaynak Spıegel 8B3/2 21 Şubat 2004