Katalog

Salgın Hastalıklar kesımınde 2003 yazında Amerıka dan gelen abinın Musluman kızları kısırlaştıracak şekılde gelıştırıldıgı soylentısı vayılmıştı Hunun uzerıne sakat ı,ocuk sayısı hı/la arttı ve vırus haslalıgın artık gorulnu dıgı komşu ulkeltre yayıldı WH0 bu yaz aşı mad deMiıı Endonezya dan ıthal ederek aşı engellıne ılk bır cart bulabıldı Giindem Vioxx Çok satan ağrı kesıcı ılaç Vıoxxun yan etkılerı nedenıyle pıyasadan çekılmesı, dergımızde tartışma konusu oldu Pıyasada satılan bır ılacın uzerınde tartışma doğaldır Ben de dışanda yazılıp çızılenlere bır goz attım Ilaç polıtıkalarının ıçıne duşuyor ınsan doğal olarak Bunları sıze ozetleyeceğım Amerıkan ılaç şırketı Merck'e aıt Vıoxxu dunyada 84 mılyon ınsan kullanmış Bılınen bır gerçek butun ılaçların bır şekılde yan etkısı oldugu Genellıkle, yan etkı olmadan etkı elde edılemıyor Hastaların buyuk ço ğunluğu yan etkılcrden etkılenmıyor veya en az hasarla bu etkılerı atlatabılıyor Amerıka (dunya nufusunun yuzde 5 ı) tum ılaçların yuzde 40ının tuketıldığı ve muazzam para kazanılan dev bır Pazar Cıronun yuzde 201 kadar kâr saglanabılıyor Ama aynı zamanda mılyarların batırıldığı bır pı yasa1 Çunku tuketıcı hakları muthış1 Yuksek kazançlar muthış tuketıcı haklarıyla pıyasa kendını dengelıyor Avrupada ıse, kazanç hadlerı duşuk tutulmaya çalışıldığı ıçın, tuketıcı hakları da sınırlı Demokrat Başkan adayının yardımcısı John Edmrds orneğın bu tur davaların avukatlığıyla dolar mılyonen olmuş Bırşırket oyle çok onemlı etkılerını saklayarak ılacı pıyasaya suremez OzellıkleABDde boyle bır tavır tazmınat davalan nedenıyle şırketın sonunu getırebılır Orneğın American Home Product, bır zayıflama ılacını 1997'de pıyasadan gerı çekmesıne raömen bugune kadar 16 mılyar dolar tazmınat odedı1 Sonra da kotu ununden kurtulabılmek ıçın adını Wyeth olarak değıştırmek zorunda kaldı1 Sımdı de bınlerce Vıoxx kullanıcı, şırketın tepesıne bınmış durumda1 Alman Bayer şırketı de kas zayıflamalarına yol açtığı şuphesı altındakı kolesterol duşurucu ılaç Lıpobay yuzunden hâlâ zorluklarla karşı karşıya Vıoxx'dan temel şıkayet kanda pıhtı yapan trombosıte yol açması ve kalp sektesı doğurması Ilacın guvenlığı, pıyasaya surulmeden 5 bın denekte denenmış Ama bır çok ılaç ıçın bu da yetmeyebılıyor, bu J deneklerın temsıl ettıklerının dışındakı ınsanlarda başka etkıler ortaya çıkabılıyor Ilaç uretımının ıronısı Vıoxx dığer romatızma ılaçlarının yan etkıle1 rıne karşı gelıştırılmış Dığerlerı romatızmaya lyı gelıyormuş ama olumcul mıde kanamalarına yol açabılıyormuş Vıoxx, mıdeyı kurtarıyor, ama damarlarda olumsuz rol oynuyor' Bu yan etkısı şırketın Vıoxx'a yenı bır tedavı alanı açma çalışmaları sırasında ortaya çıkmış 2600 denekle yapılan yenı çalışmalar, ılacın bağırsaklarda kanser onleyıcı etkısını araştırmayı amaçlıyordu Deneklerın damarlarında pıhtılar (trombosıt) yaratmış, boyun ve kalp damar tıkanıklıkları ortaya çıkmış 18 ay sonra, Vıoxx kullanan 45 hastanın kanında topaklanmalar belırmış Plasebo gurubundakılerde ıse bu sayı 25 ımış Sayılar butun ıçınde kuçuk olmasına ragmen Merck ılacı pıyasadan çekme kararı almış Tamamen bır tesaduf yanı1 Ilk deneylerde, bu etkı yeterınce kanıtlanamamışi Bır çok yan etkı, ılacın 4 safhasında yanı doktorların ılacı hasta uzerınde kullanımında ortaya çıkabılı yor Ama bu safha bıraz zor ve ağrılı Ve de zayıf kalıyormuş Çunku doktorların hastayı çok tyı ızleyıp not al ması ve uyanık olması gerek (Protokol başına da şırketten para almalarına rağmen') cıddı bır vaka bıldırılme1 mış şırkete Ilacın patent hakkı 20 yıl ve bunun 1012 yılı da denenme suresınde geçtığı ıçın, hemen hemen çoğu ılaç, 4 safhayı layıkıyle atlatamadan buyuk pazarlamalarla tuketıcıye sunuluyor Vıoxxun pazarlanmasına harcanan para, sıkı durun 2 5 mılyar $' Ama şımdı şırketın borsadakı değerı 30 mılyar $ duşmuş1 Novartıs'ın CEO'su Vasella orneğın dıyor kı Yenı bır ılacın yenı yan etkılerı, bundan sonra da onbınlerceyuzbınlerce kullanımından sonra ortaya çıkacaktır Antı steroıdal olmayan romatızma ılaçları, ABD'deyılda 16 bın kışının olumune neden oluyor Her şırket, pıyasaya çıkardıgı ılacın yan etkılerını sureklı olarak çok yakından ızlemelı Prof Dr Suphi Artunkal'ın ılk tercıhı her zaman, denenmış ılaçlardı1 Zorunlu olmadıkça yenılerını hastalarına tavsıye etmezdı1 obursalı@cumhurıyet com tr CBT Internet ddresı www cumhurıyet com tr SALGIN KURALLARI DEĞİŞTİ Çocuk felcı hdstalıgının gorulmedıgı Haıtı vt Domınık Lumhurıyetı nde habtalık Tummuz 2000 dtn Subal 20011 kadar burprız olarak farklı bır bi(,ıındt urtaya cıktı Işk bu olaydan sonra dun yanın gerçekten de polıodan kıırtanlıp kurtanlama vacagı borusu gundeme geldı Bu salgın, kurallan bırden bıre degıştırdı dıyor Londra Hıjyen ve Tro pıkal Pıp Okulu ııdan Paul Fıne. Sdlgınla bırlıklt ba/ı doktorların korkulan gerçek olmuşlu Sabın tarafından gelıştırılen aşının ıçıhdekı zayıflatılmib, vırus tehlıkelı ozellıgını gerı kazanabılıyordu der<,ı Sabın aşısmın ender durunı larda venı aşılanan kibilerde polıo benztrı hastalıga neden oldugu bılmıyordu ama bu tur vırublerın ya yılabılecegınm ogrenılmesı şok etkibi yaratmıştı Salgın aynı yıl i(,ınde Fılıpınler ve Madagas kar a yayıldı Dahası Mısırda daha oncelerı yaşa nan bır aşı maddesı salgınının çok geç fark edılmesıyle ıkıncı bır sorun daba ortaya çıkaeaktı Vırubun yenıden tehlıkelı hale gehnesı on yıl kadar surebılı yordu kı bu da Sabın vırubunun ınsanlar uzerınde çok uzun bır burt kalıcı oldugunu gosterıyordu WH0 uzmanları o zamandan bu yana çozulmebi ımkansız gıbı gorunen bır ıkılemle kars,ı karşı ya kaldılar Dıger bazı azı aras.tırmaularba kampanyanın surmesı gerektıgını vurguluyor Fakat yoksul ulke lerın salgından sonra yenı bır kampanya ıçın çok buyuk masraflara gırmelerı ıçın ıkna edılemeyecegınden endışelı olan V H U7manları, kampanyanın V O durdurulmasından yana Hatta bazı ulkeler aşının rısklı olması yuzunden kampanyaları ıhmal edecek lerdır ' Onumuzdekı bırkaç yıl ıçınde yıne on bın lerce sakat çocukla karşı karşıya kalacagız dıyor Sutter ' Ve kampanya sadece bır ulkede devam ederse tum plan boşa gıder GÜÇLENEREK HORTLADI duçlenerek hortlayan vırus hızla yayılarak uç mılyarlık projeyı suya duşurebılır V H dunyadakı V O 200 u aşkın ulke u/erınde baskı uygulamıyor çun ku organızasyon yenı bır polıo salgınına ne şekılde tepkı verılmesı gerektıgını bılmıyor henuz Sonuçta mılyonlarca çocugun aşılanmış olduğu canlı aşı yenı salgın tehlıkesını yukselttı Sutter balgını on leyecek ve yenıden guçlenen vırus ıçın yenı bır kampanya gerektırmeyecek bır yonteme sahıp ol madıklarını soylemesıne ragmen, vırusun yenılmesınden sonra kampanyayı durdurup ve bır mılyar aşıyı yenı vakalar ıçın saklamaktan başka çare bula madığından yakınmakta Yenı kuşaklardakı teh lıkeyı ortadan kaldıramayız, sadece azaltabılırız ' Fakat bazı araştırmacılar kampanyanın dur durulmasına karşı bır alternatıf onerdıler Bu bılım adamları aşılamayı olu vıruslerden elde edılmış aşılarla surdurmek ıstıyorlar Bırçok endustrı ulkesı artık bu aşı tıpını kullanıyor Ancak olu vırusle uretılen aşı, canlı tururıe gore yırmı kat pahalı ve damla şeklınde ağızdan uygulanmak yerıne sadece uzman personel tarafından ıgneyle aşılanabılmekte Ustelık gelışmekte olan ulkelerde zayıf duşmuş çocuklarda ne kadar etkılı olabılecegı de bılınmıyor Dıe Zeıt 43/20 Nilgun Özbaşaran Dede Gelecek Cumartesı yenıden bırlıkte olmak uzere OtJL. Cumhurıyet BİLİMTEKNİK • No 920 6 Kasım 2004* tmtıyaz sahıbı Yedı Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A Ş adına llhan Selçuk Genel Yayın Mudunı tbrahlm Yıldız Yayın Daıuşmaıu Orhan Bursalı • Sorumlu Mudur Mehmet Sucu Gorsel Yonetmen Tüles Hasdenür • Baskı. lhlas Gazetecüık A Ş 29 Elam Cad No 23 Yenıbosna lst tdare Merkezı ve Yazışma adresi. Turk Ocağı Cad No 39/41 Cağaloğlu 34334 lstanbul Tel (212) 512 05 05 • Faks 0212 51385 95 Cumhuriyet Reklam 920/3 6 Kasım 2004