Katalog

Okyanusbilim Çifte etki Şiddetli fırtınalar. normal dalgalarla birlikte aynı yön ve hıztia yol aldığı zaman devasa dalgalan meydana getirir. Hızlı ilerleyen dalga. daha yavaş yol alan dalgayı arkasından /7er. Bu itme. iki dalganın birleşerek canavar dalga olıışturmasına dek siirer, Kuzey Atlanfik'teki Gulf Stream'de izlenen dev dalgalar bu şekilde oluşur. Lehner'e göre bu bölge dünyanın en lehlikeli sularıdır. gönderdiği radar uydulan tüm riünyadaki dev dalgalan izini sürüyor. Çarpışma hattı Lehner bu oltışumu gözünüzde canlardırmanız için şu ö'rneği veriyor: "Bir konveyör | üzerinde iki valizin birb doğru ilerlediğini varsayıiT.. Bunlar karşılaştığı zaman ^ kuvvet yeterince güçlii ise iki valizi de ytıkarı doğru kaldırır. Aynı olgu denizlerdeki dalgalarda, ozellikle Giiney Afrika'nm doğu kıyılarmdaki Agulhas akıntısında izlenir. Bu bölgede Antarktika'dan gelip kuzeye doğru yol alan akıntılar Agulhas akıntısı ile çarpışıı Sonuç: Yukarı doğru olan b itme kuvveti ölümcül su ,. kuleleri oluşturur. >» " m Hayalet gıbı ortaya çıkar: Dev daigaiar birdenbire patlar. Bazen 30 metreye kadar çıkar ve geldiği gibi aniden dağılır gider. Dev dalÇalatın oltışma Oktalan: Kuzey Atlantikteki Gulf Stream ve Hint Okyanusu ndaki Agulhas akıntısı dünyanın en hızlı iki akıntısıdır. Dev dalgalar özel"flerde ortaya çıkar. jr Denizi'nden aşağı nen büyiik dalgalar ve :'ten yukarı çıkanlar bu ^ardaki güçlii dalgalarla çarpışırlar. Bu çarpışmanın sonucunda duvar gibi dalgalar oluşur. Dev dalgalara yakın takip Olağandışı dev dalgalar her yıl yiizlerce denizcinin ölümüne neden olur. Kuzey Denizi'nde bulunan bir petrol platformu 12 yıl boyunca 466 tane dev dalga kaydetti. Avrupa Uzay Ajansı birdenbire ortaya çıkan bu 30 metrelik su duvarlarına karşı denizcileri korumak amacıyla bir radar uydusunu uzaya gönderildi. 13 yıldır Avrupa Uzay Ajansı'na (ESA) ait uydular, okyanusları tarayıp deniz yuzeyi yuksekliği , dalga yonu, ruzgarlann hızı ve yonu ıle ilgıli bilgi topluyor. VVaveAtlas adı verilen yeni bir program çerçevesinde, Miami Üniversitesi'nden Susanne Lehner'ın onderlığındeki ekip, bu verılerı ınceleyerek, denizcileri ve petrol platformlarında çalışanları uyarmak amacıyla dalgaların ne zaman vuracağı konusunda tahmınde bulunacak. Bu bilgilerden ayrıca denizlerdeki ruzgâr çıftliklerinin yerının saptanmasında, gemı rotalarının çızılmeMiıde yararlanılacak. Lehner bu konuda şöyle konuşuyor. "üev dalgaların iki şekilde oluştuğunu bılıyoruz. Şımdi yeni program sayesınde bu koşulların nasıl ve ne zaman ortaya çıkacağını kestirebiliriz." Kaynak: Popular Science, Ekim 2004 920/24 6 Kasım 2004 hrJtrseydeki Shveno ]Tekaolojı Enstıtüsü'ndekı dalga kında 90 cm uzunluğundaki ' model tekne, simüle edilmış dev dalga taralından koiayca . alabora edlllr. Gy$ek danlzler . • de buna benzer dalgalar büyiik * tankerlerl batıracak kadar