Katalog

GönüldenBilime Atımetlnam Sağlık kavramı bedenle ilgili bir kavramdır ama sonradan ruhun da sağlığı olduğu düşiinülmüş, tıp tarihinin gelışımi içerisinde bedenin yanı sıra ruh da ele alınmıştır. Bugün ben size başka bir sağlıktan, anlam sağlığından söz etmeye çalışacağım. Bu sağlığın çoğumuz farkında değiliz. Anlam sağlığı sözii tam anlaşılmıyor. Anlamı daha çok, bir sözcüğün anlamı olarak semantik açıdan ele alma eğilimi taşıyoruz. Yaşamak, anlayarakyaşamak demektir. Her dem bir anlam sürecindeyiz. Anlamsızyaşam diye bir şey olamaz, yaşamak anlamayla devam eder. Anlam derken kastettiğim şu: Yaşarken çevremizdeki insanlara veya eşyalara değişik anlamlar atfediyoruz; onları seviyorya da sevmiyoruz; gerçeklikle olan ilişkimiz hep belli anlamlarla yürüyor. Hiçbir şey bize anlamsız gelmiyor Anlam sağlığımızı belirleyen, anlam atfetmelerimiz, yaşadıklarımıza anlam yüklemelerimizdir. Hayata verdiğimiz anlamların bizi ne denli sağlıklı kıldığıdır. Biz, anlamlarla bir şeyi algılıyor, kavrıyor ve öğreniyoruz. Anlam, hem semantik bir öğe taşır hem de değer yüklüdür. Bir şeyin anlamlı oluşuya da olmayışı, değerlerle ilgilidir. Hayatımızı şöyle bir gözden geçirirsek, hep anlamlarla yürüdüğünü görebiliriz. Verdiğimiz anlamlardan kaynaklanan çok büyük acılar duyanz, "hayat bana acı veriyor" deriz Hayattaki acılar, sıkıntılar, belâlar önemli ölçüde hep anlamlarla ilgilidir. Bir sorunla karşılaşıldığında soruna ilişkin yüklenilen anlamlarla sorun içinden çıkılmaz hale gelebiliyor. Anlam sağlığı, bize gerçeklerle baş etmeye çalışırken, gerçeklerin bize çıkardığı sorunları çözmemiz gerektiğini söylüyor. Hayatta karşısına çıkan problemleri çözen insanlar, sağlıklı anlam hayatı sürerler. Anlam bedeni diye bir deyim kullanmak istiyorum. Anlamlarla taşıdığım bir bedenim var. Anlam bedenimle kendi bedenimi karıştırabilirim. Bazı insanlar gerçekleri öyle bir örterler ki, çevrelerine anlam kozası örerler. Hayatttaki anlamlar uçar giderse biz neye benzeriz? Sanırım yaşama dürtümüzü yitiririz. Hayatı bilinçle yaşayanlar anlamlarla yaşarlar. Anlam vermek bilinç dışında da olabilir. Belki beden de anlamlarla yaşıyor olabilir. Beden yaşamaya hayır diyebilir. Beden kendi yaşadığı ortamın farkına varabiliyor. Insanın canının can olarak sürdürebilmesi, yaşamı saygın bulmasıyla olanaklıdır. Bedenimde ve ruhumda hiçbir sorunum yoksa anlam sağlığımı nasıl kontrol edeceğim? Kültür içine doğduğumuz için büyürken anlamlan da öğreniyoruz. Yorumlama da bir anlam vermedir. Anlam verme kimi zaman yoğun oluyor. Sözgelimi bir jinekoloğun hastası olan kadına bakışı ile sevgilisi olan kadına bakışı farklıdır. Aşk, baştan başa bir anlam yüklemedir. Verdiğimiz anlamları ne kadar kazırsak kazıyalım altından hep başka anlamlar çıkar. Nihai anlamlar var mıdır? Hayatta bunu şöyle söyleriz "Benim için bitti", "Buraya kadarmış" deriz. Anlamlarında inat eden insanlar vardır. Ben bunu felsefe sınıflanmda takıntılı, obsesilbazı öğrencilerimde görüyorum. Anlamsız yaşayamayız ama, anlam tramalarıyla da sarsılabiliriz. Hayata verdiğimiz anlamlan yitirdiğimizde anlam göçmeleri yaşayabiliriz. Hayatımızda öyle insanlar vardır ki o bu dünyada yaşadığı için hayat bizim için anlamlıdır. Bu tür insanlar hayatımızdan çıktığında anlam yitimlerine uğrayabilir ve göçebiliriz. Hayatı reddettiğini söyleyenler, hayattaki bütün anlamlan yıktığını iddia edenler hayattaysa, bazı anlam tutunmaları var demektir. Hayata hayır demek te bir tür anlam atfetmedir. Salgın Hastalıklar Anlamın Sağlığına Doğru ANLAMLAR VE YAŞAMA DÛRTÛSÜ Seksen milyon çocuk dört günde aşılandı. En büyük aşı kampanyası fiyasko mu? Çocuk felcine karşı yürütülen tüm zamanların en büyük aşı kampanyası ekim ayının ilk haftasında başladı. Bir milyon görevliden kimi eşek ve at üzerinde, kimi de bisiklet veya yaya olarak dört günde 80 milyon bebek ve çocuk aşıladı. Fakat kimi bilim adamlarma göre salgına karşı uygulanan maddede bir tehlike gizli aşı maddesi ikinci bir salgın olasılığını ortaya çıkardı. ampanya Katı Avrupa'dan daha büyük bir alanda beş yaşının altındaki tüm çocukları kapsıyor. Yetkililer bunun çocuk felcine karşı yürütülen son kampanya olmasını bekliyorlar. Dünya Sağlık Organizasyo nu 'un (WHO) hedefi 2005 yılının başına dek virüsün kökünü kumtmak. Bir Unicef temsilcisi de çocuk felcinin artık hiçbir yerde barınamayacağını müjdeledi. Ama ne var ki Unicef temsilcisi yanılıyor olabilir. WH0 tarafından köşeye kıstırılmaya çalışılan polio virüsü hastalığın yok edilmesini engelleyecek tehlikeler taşıyor. Bazı ülkeler 1998 yılında polio virüsünün kökünü kazımaya karar verdiklerinde kampanya kolay bir girişim gibi gö'rünmüştü. Nitekim bu amaçta geniş kapsamlı aşı kampanyaları organize etmek yeterliydi. Çünkü şimdi tam da virüsü silip süpüren aşı maddesinin yeni bir çocuk felci salgınına yol açtığı anlaşıldı. Aşıda kullanılan zayıflatılmış virüs, insanlar üzerindeki varlığını uzun bir süre koruyarak, mutasyonlarla yeniden hortlayabilir. Aşı, kampanya sırasında hastalığı dört kez yeniden ortaya çıkardı. "Hiç kimse bu sorunun ne şekilde çözülebileceğini bilemiyor" diye uyarıyor İsviçre Polionıyelil'le Mücadele Komisyonu başkanı Kurt Bienz. Amerikalı araştırmacılar Jonas Salk ve Albert Sabin tarafından geliştirilen iki aşının K ellili yılların ortalarında uygulanmaya başlaıımasıyla hastalık Batı ülkelerinde neredeyse tamamen ortadan kalktıysa da poliomyelit dünyanın diğer bölgelerinde etkisini surduruyor ve daha önce olduğu gibi yılda 350.000'i aşkın çocuğun hastalanmasına yol açıyordu. SİNSİCE YAYILIYOR Çiçek hastalığı Hindıstan veya Anğola'daki her çiftçinin kolayca fark edebileceği şekilde ortaya çıknıasına karşııı polio sinsice yayılmakta. I lastalık, virüsü taşıyanların sadece %1'inde belirtiler göstermekte ve bu belirtiler de hastalığın başlangıcında çok zor teşhis edilebilmekte. Ayrıca çiçek virüsü için bir seferlik aşı yeterli olurken, hijyen olmayan bolgelerde yaşayan çocukların çocuk felcinden korunabilmeleri için sekiz kez aşılanmaları gerekiyor. Çocuk felci aşısı sıcağa karşı duyarlı olduğu için çok iyi korunması gerekiyor. Fakat Angola'daki işçiler bir seferinde saatler önce inen bir uçaktaki aşıları öğle paydosundan sonra boşalttıkları için aşılar ısınmış ama buna rağmen kullanılmıştı. Ve bu olayın ardından çocuk felci salğını yeniden hortladı. Hindistan'daki çabalar da bugüne dek hep boşa gitti. 2002 yılında yaşanan bir salgınla aşı kampanyası etkisiz kaldı. Daha sonra Nijerya'nın bazı bölgelerinde aşı yasağı uygulandı. Kano'nun Müslüman AYAKLARIÜZERİNDE DURABİLMEK NoĞsis, anlam verme, iatreia sağlığa kavuşturma anlamında. Eski Yunanca'dan devşirme iki sözcük. Bir araya getirilince Noeziyatri gibi bir sözcük çıkıyor, Türkçe okunuşuyla. Bu sözcüğü Anlam sağlığı olarak kullanıyorum. Çağımız insanı bir anlam aşınması yaşamaktadır. Yaşamın, yaşamdaki yerinin anlamı konusunda, gerekli anlam yenilenmeleri, anlamlamalar, gerçekleştiremediği için, anlam sağlığı bozulmuştur. Bu noeziyatrik sorunu, tıpsal ve psikolojik sorunlarının içinde kaybolması yüzünden görememektedir. Felsefede anlamların sıfırlanması nihilizmdir. Nihilist tutum her zaman anoezi (anlam yitimi) anlamına gelmeyebilir. Nietzsche, değerlerin yeniden değerlendirılmesi gerektiğini söyler. Yeni bir anlam kapısandan geçmem için bütün anlamları hiçlemeye çalışıyorum. Yeni anlam doğurmaları başarılabilirse güzel bir şeydir Hiçbirimiz kökten bir anlam değişimini kaldıramayız belki geçişler olabilir, eski anlamlan yinelemek isteyebiliriz. Kimin hayatı daha anlamlı ya da anlamsız bunu bilemeyiz. Anlam hâkimlerı, anlam danıştaylan yok ki şunun hayatı anlamlı bunun hayatı anlamsız diye kararlar verelim. Anlam sağlığı olan insan; kendi ayakları üzerinde durabilen insandır. Başkalarına kendini taşıttıran ınsan, bana anlam sağlığı yerinde değil gibi geliyor Doğuştan itibaren hayatının anlamını hiç sorgulamamış insan, siyasi açıdan ileri olabilir,oysa neoziyatrik açıdan hastadır çünkü anlamlan değişterecek gücü yoktur. Katasını anlamlar kumuna sokmuş, deve kuşu misali insanların sayısı hiç de az değil. 920/2 6 Kasım 2004