Katalog

FizikFelsefe Einstein: Modern dünyanın tamircisi, düşün adamı ve mucidi Etrafınıza bir bakın ve GPS uydularından Viagra'ya kadar her şeyde Einstein'ın izlerini göreceksiniz. Kimyagerler ve mühendisler, bizim mütevazı yangın alarmını bile yaratmak için, Einstein 'ın ünlü E=mc2 formülünü kullanırlar. Işyerinizde masada duran bilgisayann görüntii tüpündeki katottan fırlatılan elektronlar öyle hızlı hareket eder ki, öndeki cam ekrana çarpmadan ö'nce, uçuşlannda kütle kazanıyor gibi gözükürler. Bu, Einstein'ın ö'zel görelilik tahminleriyle de bağyaşımdaydım ve Chicago'da sınıfımla birlikte bir müze gezisic kaüldım. Öğretmenimiz, bir anda Einstein'ın ne kadar büyük biri oldu daşır. Mühendisler, bu görelilik etkisini çok buyuk bir olaya imza atmadan nasıl düzeltir. Yoksa, bulanık bir ekran görür bu kadar ünlü olabileceğini aklım almıyordu. dük. Einstein'ın zeki olduğunu biliyorEpostalannızı kontrol etmenizi veya Go dum. Malıallemdeki pek çok evırı buzdolaogle'da arama yapmanızı sağlayan fiber bının üzerinde unun fotoğrafları dururdu. 1950 ve 60'larda bir sürü Yahııdi ailesi optik kablolar da aslında Einstein'ın araş onuıı bir resnıini evlerinde asardı. () resimlerde Einstein çok derin düşünür, bazen tırmalarının bir ürünüdür. de mutsuz gözükürdü. Insan belleği unutuyor: Einstein'ın bize mi0 anda ben de düşünmeye başladım: Einstein tam olarak ne yapnuştı? ras bıraktığı bilgiler siliniyor ve birkaç nesil sonra, akılda kalan tek şey, bilim ada ÇEVREMİZDE HEP EİNSTEİN mının nükleer silahlarla ilgili bir şeyier Chicago Üniversıtesi'nde okurken, Einstein'ın büyük kuramlarını daha iyi oğyaptığı gibi muğlak bir gerçeklik olacak.. yoktu. Çok şaşırmışüm. Yalnızca öğretmenimin bir şey bilmemesinden ötürü değil, bir insanın, hiçbir şey icat etmeden veya rendim. Başarılarını kişiselleştirmemesi ve evrenin nasıl kurulduğunu görmesi gibi bir fırsatın kendisine sunulmuş olduğu, ar> cak rolünün zaman içinde unutulacağı şeklindeki yorumlarını okudum. ğundan soz etmeye başladı. Sınıfımızdan Melissa Goldman, ki çok dikkatli bir kızdı, öğretmene Einstein'ın gerçekten neyi icat ettiğini sordu. Öğretmenimin hiçbir fıkri . 11,1930. A. nwnmır*L UMlMUfltt TlUt DM. M, 1M7 I.7S1.M1 Bir genç olarak, Einstein'ın ınsan olmasının önemini kabul etmekte zorlandığını gordüm. Ama yıllar sonra Oxford'da ders vermeye başladım ve bir sabah okulun kürek takımının antrenmanını seyrederken farklı bir şey yaşadım. Yeni oğrencilerim, mezunların yerini aldıkça, eskilerin hafızaında bulanıklaşlığını fark ettim. Kendi kendime hem ürkmüş hem de ınutlu olmuştum. Çünkü onların eğitimine olan katkımın da, Einstein'ın evreni daha iyi anlamamıza olan katkısının kıymetini bilmediğimiz gibi zamanla ögrencilerimin zihinlerinde bulanıklaşacağını anladım. Çocııkluğumun müze gezisinin Einstein'a olan merakımı arttırmasından yıllar sonra, onun gerçekten bir şey icat ettiğini gördüğümde çok şaşırmıştım. Aslında bir değil bir çok şeydi buldıığu, hareketsiz parçalara salııp bir buzdolabı gibi. YANGIN DEDEKTÖRÛNDEN ATOM BOMBASINA Yıllar içinde bir de şunıı fark ettim; Einstein'ın kuramları o kadar etkilı olmuştu ki aslında günümüz dünya&ını kurmamıza da yardım etmişti. Yalnızca bir gününüzü, bugün sıradan yaşamımızın teknolojik mükemmelliğini izlemeye ayırın ve ne tarafa dönseniz Einstein'a rastlayacaksınızdır. Bir otel odasında kahvenizi içiyorsunuz. Bir an durun ve başınızı kaldırın. Odanın tavanındaki yangını haber veren dedektörü bir düşünün. Çok az miktardaki amerikyum241 radyoaktif maddesi, yükliik parçacıklardan oluşan ince bir ışm yaratmak için enerji yayar. Herhangi bir yangından çıkacak olan duman, bu ışınla temas eder ve alarmı çaldırır. Amerikyum atomunun çekirdeği ka MUCİ1' EİNSTEİN'IN BİR PATENT MEMURU OLARAK KAZAND1ĞI KİŞİSEL DENEYİM, ONA BÜYÜK YARAR SAĞLADI Görelilik kuramını geliştirmesinin üzerinden 25 yıl geçtikten sonra Isviçre'de lııılıınan Einstein, bir gün bir ailenin, buzdolabından sızan zohirli gaz ncdcniyle öldüğünü duyar. Hemen daha iyi birtipini gcliştirmeye koyulur. Eski buzdolaplarındaki zehirli soğutma ı.Jddelori. lıcm bağlantı noktalarından hem de mekanik pompa desteklerinden sızardı. Einstein ve Leo Szilard, hava geçirmeyen bir buzdolabının (solda) ABD'den patentini aldılar. Hava geçirmeyen soğutma sisteminde, bütan, amonyak ve su, bir jeneratörün (29), bir buharlaştırıcının (1) ve bir yoğunlaştırıcının (6) içinden geçiyordu. Kompresör yoktu. Isı (29 ve 36) ile yer çekiml soğutucuların dönerek dolaşımını sağlıyordu. 916/4 9 Ekim 2004