Katalog

Büyük Bilim Tek bir amaca hizmet eden 9 harika makine. Makine lerin hedefi evrenin gizlerini açığa çıkartmak. Hepsi çok özel olan bu devasa makineler, dünyanın dört bir köşesinden gelen binlerce parçanm bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş. Hepsinin ortak özelliği "Büyük" sözcüğünün bunları tanımlamakta yetersiz kalması. Evren için 9 harika makine DÜNYANIN EN BÜYÜK FİZİK DENEYLERİ Buyuk lızık deneylerınde hedeflerın gerçekleşme şansı nedır^ Elvısın hjlâ yaşıyor olması 10Ü/1 Locn Ness ranavarını bulmak 66/1 CASSINI HUYGENS UZAY ARACI Dünyanın en buyuk gezegen U7ay aracı HEDEr Saturnun uydusu Tıtan da 2010 yılına kddar akıllı yaşam ızıne rastlamakGERÇEKLEŞME ŞANSI 10000/1 i JET En buyuk fuzyon reaktörü 1 HEDEF 2010 yılına kadar bır fuzyon enerjı santralı kurmak GERÇEKLEŞME ŞANSI 100/1 NIF En buyuk lazer HEDEF 2010 yılına kadar bır fuzyon enerji santralı kurmak GERÇEKLEŞME ŞANSI 100/1 BUYUK HADRON ÇARPIŞTIRICILHC En buyuk ve en guçlu parçacık hızlandırn.ısı HEDEFİ 2010 yılına kadar Hıggs bozonu bulmak GERÇEKLFŞME ŞANSI 6/1 ^ ^ ^ ^ ^ LIGC En uzun yerçekımspl LIGO rialga dedektoru HEDEF 2010 yılına kadar bır yerçekım dalyabi bulmak GERÇEKLEŞME ŞANSI 500/1 YER SIMULATORU En hızlı super bılgibayar 1) Büyük Hadron ÇarpıştmcısıLarge Hadron ColliderLHC NEDİR? Dünyanın en buyuk ve en güçlu parçacık hızlaııdırıcısı BOYUTLARI: Halka şeklındekı tunel 24 kılometre uzunlugunda Dolayısıyla tumu 4 saatte dnlaşılabılır Kapladığı alana bir Bermuda, Monaco ve dort Vatıkan sığdırılabılır YERİ: Yerın 80 metre altına gomulu Cenevre yakınldrındakı CERN parçacık fizığı laboratuvarında Fransa ıle Isvıçre sınırı uzennde bulunuyor NE İŞE YARIYOR? Bıg Bang'den hemen sonra oluşan ko^ulları yeniden yaratarak maddcnın temel yapısını ortaya çıkartmak ve varoldugu ıddıa edılen Hıggs parçacıgını aramak LCH, protonldrı ışık hızına çıkartarak 14 bın mılyar elektrovoltluk enerjı ıle kafa kafaya çarpıştıracak Bu, Illmoıs'dakı Fermı ülusal Laboratuvan'ndakı Tevatron adlı guçlu hızldiıdırıudan bugun en gu<,lu hızlandırı cı 7 kat daha yııksek bir enerjıye eşıttır NİÇİN BU KADAR BÛYÛK?Aslında LCH nın nıçın bu kadar kuçuk oldugunu .sorguldmanız gerekıı Bunun yanıtı malıyetı olabıldıgınce azaltmaktır Yenı bir çarpıştıncı ıçın pahdlı bir tunel kdzmak yerıne, fızıkçıler ddhd once CERN'de bu lunan elektron ve pozıtron hi/slandırıcısının LEP yerıne LHC ıçın gereklı olan ATLAS En buyuk parçacık fızık dedektoru HEDEFİ 2010 yılına kadar Hıggs bo?onu bulmak GERÇEKLEŞME ŞANSI ' 6/1 X 20 4 T Î E R R T A Ö G E R GOZLEMEVİ En buyuk kozmık ışın rtedektöru HEDEFİ 2010 yılına kadar kozmık ışınların kaynarjını bul mak GERÇEKLEŞME ŞANSI 4/1 AMANDA En büyuk notrıno teleskobu 50 bm tonluk donanımı koydular ÜZERtNDE KİM ÇALIŞIYOR? 30 ulkeden 600 bılım addmı ve nıuhendib DURUMU Mıkıidtıs.ların uçte bırı CERN'e gelını^ bulunuyor Ilk protonun 2007 yılında ı,arpışması beklenıyor MALÎYETİ: 3 2 mılyar Isvıçre Frankıyak laşık 2 5 mılyar dolar CANAVARIN TOHUMLARI LHC halıhazırda yapıın a^amasında olsa da, tızıkçıler bır sonrakı parçacık hızlandırıcısı ıle ılgılı planlar yapmaktan kendılerını alıko yamıyorlar Şu andd gonullerınde 30 kı lometre u/unluğunda bır makine yatıyor Bu makmenın, en di 500 mılyar elektrovultluk bır enerjı ıle elektron ve pozıtronldrı çarpıştırması duşunuluyor BAHISC1LER NE OIYOR1 Ingıllere nın en buyuk bahih şırketlerınden Ladb rokes'ın sozculerınden VVarren Lush, Hıggs'ın 2010 yılmda bulunma ıhtımalını dltıda bır olarak degerlendırıyor 9 1 6 / 1 1 9 Ekım 2004