Katalog

B 4) Birleşik Avrupa Torus'Joint Europan TorusJet NEDtR? Dünyanın en büyük füzyon reaktörü BOYUTLARI: JET'in açma şeklindeki reaktörü 15 metre eninde, 120 metre yüksekliğinde bir gövdenin içine gömülü. YBRl: İngiltere, Oxfordshire'daki Culham Bilim merkezi'nde NE tŞE YARIYOR? Güneşe enerjisini sağlayan füzyon işlemini taklit ediyor. JET'in dayandığı fıkir şu: Bir hidrojen izotop karışımını, çekirdekleri erıtıp birbiriyle kaynaştırmak için 100 milyon derecenin üzerindeki bir sıcaklığa erişinceye kadar ısıtıyorsunuz ve helyum, nötron ve devasa miktarlarda eııerji üretiyorsunuz. Yakıtı füzyonu tetiklemeye yetecek kadar ısıtmak ve bu sıcaklığı sabitlemek çok zor bir işlem. JET ekibi, bir gramın onda biri kadar soğuk hidrojen yakıtını reaktöre fışkırtıyor ve daha sonra radyo dalgaları, elektrik akımı ve parçacık huzme patlamaları yardımı ile ısıtıyor. Hidrojen atomları çok kısa bir süre içinde elektronlarını 2)Yer sımulatoru NEDİR? Dünyanın en hızlı süper bilgisayarı BOYUTLARI: Yer Simülatörü 4 tenis kortu büyüklüğünde bir alanı kapsar. 2.800 kilometre uzunluğunda kablolarla birbirine bağlanmış 5.000 bilgisayar işlemcisınden yararlanır. YERİ: Japonya'da Yokohama Enstitüsü Yer Bilimleri NE İŞE YARAR? Karmaşık fiziksel sistemleri simüle eder. Yer Simülatörü'niin en önemli görevi dünya üzerindeki iklımlerm modellerini en ayrıntılı şekilde çıkartmaktır. Atmosfer ile okyanuslar arasındaki etkileşimleri hesaplar. Bu arada gelecek 50 yıl içindeki iklim değişiklikleri üzerine tahnıinler yapar. Dahası, depremler, Dünya çekirdeğinin dinamikleri ve jeo manyetık alanlar konusunda modeller oluşturur. Yerbilimlerınin dışında fızikçiler, yeni malzemelerin o'zelliklerini öğrenmek, atomaltı parçacıkların arasındaki etkileşimi anlamak ve roket motorlarında yakıt akışının modelinı çıkartmak için bu nıakineden yararlanırlar. NİÇİN BU KAOAR BÛYÜK? Kara ve Kaliforniya'daki Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvan'ndaki Thunder süper bilgisayarından üstündür. CANAVARIN TOHUMLARI: Tennessee'daki Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı saniyede 50.000 hesap yapabilen bir süper bilgisayar yapmayı planhyor. 3) CassiniHuygens Uzay Aracı NEDlR? Şu anda devrede olan gezegenler arası en büyük uzay aracıdır. BOYUTLARI: Cassini'nin boyu 6.7 metre, eni 4 metredir. Ağırhğı yakıtı dahıl 5.7 tondur. Yetişkin bir Afrika erkek filin ağırlığına eşiltir. YERİ: Salurn çevresındeki yörüngede dolaşıyor. NE İŞE YARAR? Satürn'ün bilinmeyen yönlerini ortaya çıkartmak. CassinıHuygens Satürn'ün yörüngesinde 4 yıl daha geçirecek. Bu süre içerisinde uzay aracı Satürn'ün atmusferini, manyetik alanını, buzlu uydularını ve ünlü halkalarını inceleyecek. Aralık ayının sonlarına doğru Cassini wokşeklindeki Huygens uydusunu 20 günlük bir keşif için Satürn'ün en büyük uydusu Tıtan'a gönderecek. Titan'ın yüzeyi bulutların ardında kaldığı için astronomlar Huygens'in inişte bir buzula mı çarpacağını, yoksa hidrokarbon yağından oluşan bir denize mi düşeceğini bilmiyor. Ancak Titan'ın nitrojen ve metan açısından zengin atmosferini yakından tanıyorlar. NİÇtN BU KADAR BÜYÜK? Cassini görüntü almak, harita çıkartmak ve analiz yapmak için 18 bılımsel enstrüman taşıyor. Ayrıca 320 kilogram ağırlığında Huygens aracını da taşıyor. Bu nedenle Cassini bu güne dek uzaya gönderilmiş en donanımlı uzay aracı olarak nıtelendiriliyor. Ancak fırlatma ağırlığının yüzde 50'sini Satürn'e ulaşmak üzere taşıdığı yakıt oluşturuyor 1997'de fırlatılan aracı NASA finanse ediyor. ÜZERtNDE KİMLER ÇAUŞIYOR? 17 denizlere yerleştirilen binlerce kontrol istasyonundan ve hava uydularından gelen sinyallerı işlemden geçirmek için çok gerıiş bir bilgisayar kapasitesine ihtiyaç vardır. ÜZERİNDE KtMLER ÇALIŞIYOR? 6 ülkeden gelen 700 bilim adamı. DURUMU: Yer Simülatörü 2002 Nisan ayında devreye girdi. Saniyede 35.600 milyar hesap yapabiliyor. Bu, bir önceki makineden 5 misli daha güçlü olduğu anlamına geliyor. tki yıldır dünya süper bilgisayar sıralamasında birinci gelmektedir ve en yakın rakibi olan ülkeden 260 bilim adamı DURUMU: Cassini Satürn'e 1 Temmuz'da ulaştı, 2005 Ocak ayında Titan'ın yüzeyine erişmesi bekleniyor. MALÎYETt: 3.27 milyar dolar CANAVARIN TOHUMLARI: NASA, fırlatmayı planhyor. JIMO'nun, 20 toı lıık ağırhğı ile NASA'nın geliştirdiği t ağır araç olacak. BAHtSÇİLER NE DlYOR? Ladbrokes'a göre Titan'da 2010 yılın kadar akıllı yaşam belirtilerine rastla ması olasıhğı 10.000/1. Jüpiter'in buzlu uyduları Europa, Callisto ve Ganymede'yi keşfetmek için JIMO adındaki uzay aracını en erken 2012'de 916/12 9 Eklm 2004