Katalog

süyle insanlaştı larımaktır"dıyor orne^ın bestecı Karlheinz Stockhanaen da Keman vırtuozu Yehudi Menuhin ıse "mu zık msarıın anadılıdır" der Peta ama bu nasıl açıklanabılır? Aıaştıırnarılar muzıgın saf fızı gınderı yola çıkarak ınsan tarafindarı uretılen muzıgın kokenıne ulasma ya yenı yenı başladılar Rıtun ve me lodılerın duygular uzerındekı etkısı o kadar buyuk kı muzık ınsanın sııa dan bır uğraşı ola mazdı Heı kultuı de her tarıhte orta ya çıkan bıı olguy la kaışı karşıya ka lırsak bımun neden tır (bunlaıı wwwgıbbons de adresınde dınle mek ınunıkun) 4 yy a aıt bır Çın şaıkıamda da şebeklerın huzurılu ezgıleruıden soz edü mekte Maymun konseri Maymunlaıın kıtalaıa bolunmuş şarkı laıı 10 da 30 dakıka kadaı sıuebüıyoı dıyoı hayvanltum sesleııııı kaydeden Zurıchlı zo olog Geissmann Hatta Endonezya'dakı Sıamang gıbı şebek tıuleıınde erkek ve dısı rnaymurüarm duet yaptıklarına bıle şalut olan npiK^manıı uiban dışında başka hıçbır omıugalının bu kadar zoı şaıkılaı soylemedıgını de hatıılatıyoı Ustelık bugune kadar şaı kı soylerken ızlpnebılen maymun tıulermuı rumu de monogam (tek eşlı) ılışkı suruyor hası dogmamış bebeklerm bıle muzıgı algı ladıklaıı bır gerçek Insan faıkmda olmasa da yetışkınlık donemıne dek muzıge karşı oldukça duygusal tepküeı ver mekte Bu tez muzıge yatkın olmadıklaıını soyleyen denekleıe bellı bıt akort sırası dmleterı Alman psıkolog Stefan Kölsch tarafından kanıtlandı Kolsch tıpkı Trehub un deneyıııde oldugu gıbı melodıle ımebubırıyle uyuşmayan akoıtlaı yerleştııılmış Profesyoneller bunları kolayca faık edeıler ama Kolsch'un arastumasuıa kalılan lar deneyden once bu tur nuansları fark ede meyeceklerıru soylemışleıdı Ne var kı aıaştııman tamamen farklı bu sonuca ulaştı Denekleım beyuı akımlan nı EEG uzeıuıde ızleyen araştırman muzıge ydtkuı olmayan denekleım beyuıleımın dahı muzıktekı uıce faıklılıkldrd reaksıyon gosteı dığuıı ortaya koydu Erken yaşta klerl konser sırasında (solda); rebap çalan MnıHı • 7armdd kaydedıldıkteıifaoniri ıçkulakke ! ııkleıuıde guçlendırılıı ve sıvıyla dolu ıçku k gırışındekı bıı zaıa yonsıtılıı Bunddiı sorua ıse algılanan hcı sesuı ıklı trekanslara boluııme ıslerru salyangoz çımmdekı duyu organı tarafından yeıırıe j tırılır Pes sesleı salydiıgozutı ıçıne kadar ınsıdıktaıı sorua tız sesler hemcn ıçkulagırı ıışınde sınıı uyaı tılaı ırıa donuşturulur Bu ıc ınekdiiızması sayesınde kulok yannı nluk aıalıgın sadece uııda bırı buyuklugım • ı tunlaıı bıle ayırt pdebılu k boyle oldııgunu aıaştıımak gerekır" dıyor mesela Hannoveı Mufik Psıkolojısı ve Muzık Tıbbı Enstıtusu ndeıı Eckart AltenmüUer. Ve Zuııclı lJnıvpisıtec;ı rıe baglı Aııtiupolo]i L'nstıtusu nden Thomas Geissmann da turn ınsaıılaı uzerırıde yogun ve hıpnotıze edıcı bıı etkı bnakan muzıguı çok guçlu kaJı tuıısal oluşuma ısaret pttıgınden emm Bu belııtı zmcuını ıkı yonden ınceleyen uzmaıüaı ılk olarak muzıgın oluştugu bolge de yanı beyınde yogurılaşarak, hemen he rnen hıç aıaştırümamış olan muzık ve duygu arasındakı bağlantıyı çozmeye çahşırlarken ute ydiıdan da muzıgın evıımını mcelıyotlaı Çunku Afi ıka steplermdekı ılk ve oncu ınsan laıuı bır Zcunanlar aıle ıçınde oluşturduklaı ı pzgılerın yankısı gunumuzde Sumatra Bor neo ve Vıetnanı ıtı rıernlı oımanlaımda yaşa yan şarkı snyleypn rııaynıunlaıda AI çok ışıtıl mekte Madagaskar'daki İndi ve Endonezya'daki Sulavezi Koboldmaki ıııay mutüarında oılavc yuney Anıeı ıka riakı atla yan mayrnunlaıda ve guney Asya'daia kuy tuksuz ve uzun kollu şobeklerde bırbırınden bağtmsız olarai muzık gelışmıştı Ozcllıkle de şebeklerce çıkaıılaıı ınelodıleı çok ılgıııç gellştlrlldl. İ.ö. 300 5u basınay la çabfan bir tür org (hldrolls) bulundu. İ.S. 900. İlk çok sesll müzik denemelerl İ.S.102S Guido von Arezzo ilk sistematik nota sistemlni gelif tirdl. İ.S.1150 Fransa'da trubadurlar moda oldu. Almanya'da Ilk ortaçağ trubadurian çalınmaya baflandı. ısanın ana dili Uıından sonıa ı^ıtıleıı sadeoe beyınde vıuJaıı sınıı uyaı tılai ıdJi ve admda bııaz İIH fazlasıdn da Joachim Ernst Berendt Üçüncu Kulak tşitme Dünyası" adlı abında "Kulak kendü>mı aşıyoı" dıyor ve ıtmu dunyasında madde hıssedılebılıı LŞI 'bılır olçulebüır sadece u arıda algılanabı ve ünsel bır olguya donuşuyoı ' Tam da saf fızığın kavıanrrıası ?or kaı L?ık aJgıldrııa şeklındekı deneyustuculugu" >ıendt) muzığm buyusuııu ortaya koyar Liıa goıe muzık ınsan ve obuı duııya (ah ) arasındakı suıuı laldııaıak tdmıyla bag ', Pan flütü, ksl nburası gibl ığ'da Ilk er bir çalgı Kolsch ve Hehub un sonuçlaıı ınsanuı muzıgı çok erken yaşta kavıanısal olaıak al Araştırman maymun konseıuıın çıftgıladıgını kdjutlıyo: Ancak bu kavrayışm kalı leşme gı uplaşma ve ya^arn bolgesını savun tımsal mı oldugu yoksa kultuıel etkıleşımle md gıbı edımlere bağb olarak gelışüğuıden mı gelıştıgı bu deneylerle anlaşılmanıakta emın ve mayrnurı muzıgı kokenmın "loud üysa muzıgın evrımsel açıkldmasında en calls" olarak adlandııdıgı yuksek seslı bağıonemlı nokta bu olsa gerek Muzık bu kultuı ıışlaıa uzandıgma uıaruyor Prımatlarda soz uıunumu'Yoksddoga muzık konusu bagırıslardan buçok yetısırıı dogrudan dogıuya yeıde muzık gelısmıştıı "Mu Müzik insanın ana kalıtıma mı ışlemıştı' zık uısanlarda da benzeı i>eb deneybel dilidir. Sanatların olaıak Bu soıuyu neredeyse lemşleıden yelısrrıedıyse çok yaıutlamak şaşınrım" unkansızdır Sonuçta bu tuı en ilgincidir, Büun adamları gerçekdeneyleı ıçnı muzıkten tama matematiğin len de nıtelıklı ve ahenklı mu men kopuk yaşamış deneklo zıkle ügılı kanıtlaı bulmakta re ıhtıyaç vaıdii kı boyle ın duygulara 7oılanmıyorlar Bu konuda bcüilar 7aten yok Sonuçta ha ozellıkle de muzığe kulturel dönüşmesidir yatımızm neıedeyse her anını elkılerden bagımsız olarak ıe muzıkle geçırıyoruz Otoruo aksıyon gubteıen kuçuk ço bılde mutfakta bekleme sa cuklar ıyı bırer araştııma ob lonunda markette hatta ÜO jesı olustuı uı kaklarda dahı ıster ıstemez muzıkle ıç ıçe ya üınegm Kanadalı pbikolog Sandra şıyoruz ve muzıgın bu kadar çok dınlendıgı Trehub urı laboratuvarı tamamen kuçuk de bır dunyada dogmamış bebekleı bıle mu7i neklere gore ayarlannııs Heı tdiaftd oyııngın kuıallarını ogıerıebılırler dıyoı bazı ataş caklaı vaı duvarlaı rerıklı posterleı le suslu tumanlar 'lVehub bebekleıuı beynınde muzıgın Bununla bırlıkte farklı muzık kultuı leıı sınusel kokleı uıı aıaştırıyor Deney çok basıt arasmdakı smırlaıuı gıt gıde Mİıkleşmeye Bebeklere bellı makamlaıda melodıler dınlebaşladığı da bır gerçek Pop muzıgı kultuı tılmekte Anıa melodınm ıçınde du7ensız ara ler arası araştırma objesı halme geldı Kure lıkldila ba/ı bozuk tonlaı da yeı almakta Ve selleşmenın etkısı en çok da stıllerın çogal bebekleı ılguıç bu sekılde bu dısonansı fark masıyla hıssedılır Robbie Willams Papua edıyorlaı Çunku dogru todaıı duyduklarınYenı Guıe radyosurıdan seslenırken Lond da sakmle^eıek hopaıloıe dogru bakıyorlar rada dans rıtımlerı Sıtaı üe zenguıleştıtıl 'lYehub un arastırması bebekleı m alürıcı aydan ıtıbaten muzıge bu şelalde tepkı veıdıklerıru gostermekte Hatta muzıguı çok daha onceleıı kavidiımdya başlandıgını sa vunan arastırmacılaıa gore bebekleı ıkıncı aydan soma ııtırn farkını anlayabılıyorlaı Da mekte Yoksa bu gelışmeler muzıgın tunı m sanlar tarafindan benzeı bu: şekılde algılan dıgmı mı gosteırnekte 9 Yazının devamı gelecek sayımuda İ.Û.2000 Mısırlılar trompet ve çlft gövdell flüt çalmaya bafla "'enstriimanlannı taklit etti ler. hrail'de dinl törenlerde müzik çalınmaya baflandı. İ.Ö.SOO Pltagoras müzik entervallerlnln matema tlkle lllfkhlnl keffetti ve oktavlan kullanmaya \baflayarak Ilk porteyl 1500 Oktavda on Ikl tonluk ayar bulundu. 1680 Antonlo Stradlvarl ilk çellosunu üretti. 1700 İtalyan Bartolomeo Chrittofori Ilk modern plyanoyu gelif tirdl. 1708 fohann Sebastlan Bach'ın ilk tarihli kan tatı "Tann Kralımdır" lcra edildi 1764 Wolfgang Amadem Mozart tekiz yafinda ilk ienfonhlnl beıteledl. 1814 Ludwlg van Beethoven "Fldello" operasını tamamladı ve bef yıl tonra da sağır oldu. 1845 Richard VVagner'in "Tann hauser" adlı eserl çalındı. 1877 Thomai Alva Edlson Ilk farkısını yazdı ("Mary had a llttle Lamb"); bir yıl sonra da Ilk fonografının patentlni aldı. 1925 Arnold Schönberg on Ikl tonlu muziği gellftirdl. 1958 Stereo Içln yenl bir standart bulundu. İlk HlFl tertlbatlan plyasaya çıktı. 1979 Sony TP5L2 vValkman'l He müzik dinlencesine yenl bir ~ soluk getirdi. 1982 İlk dllltal CD satifa \ sunuldu. 1988 CD tatışlan Ilk kez plak satiflannı geçtl. Fraunhofer araştırmacıları, iesli verileri 10x ukiftırabilen MP3 standardını geliftlrdller. 1998 ilk tafinablllr MP3 çalıcılan plyaıaya çıktı. I 861/9