Katalog

Dişhekimi eğitiminde eksik olan ne? T D emel üp büimleri anatonü, bıyofı zik, fızyolojı, hıstolojiembriyolojı, bıyokırnya, mikrobiyoloji, faımakolojı, patolojı ve toplum sağlığı bilim dallarından oluşur.Yurt dışında temel tıp bilimlerınin ağızdış hckimliğıne ozelleşmış bıçımlen taıtışmasız başlı başına bılim dallandır. Orneğın Goteborg Unıversıtesı Dışhekımlığı Fakultesi'nde Ağız (Oral) Mıkrobıyolojısi, Ağız Bıyokınıyaaı, Ağız Patolojisı ve Stomatognatık Fızyolojı Departmanlan vardır. Ağız Mikrobıyolojısi Departrnanı başkanı dişhekırnı Pıof Dı Gunn&r Dahlen aynı zamanda bu fakul terıııı dekamdır. işhekimligi eğitimi, dünyada 80Tı yıllardan beri özellikle hekimlik yönü ağırlık kazanmış bir eğitime dönüşmüştür. Hekimlik, sağlıkta ya da hastalıkta 'nedene' yönelik koruyucu ya da tedavi edici uygulamalarla gerçekleştirilir. Bu doğrultuda dişhekimligi eğitimi, klinik bilimlerinin dişhekimliğine özgu temel tıp bilimleri ile iş birliği içinde öğretilmesini gerektirir. dallaıda gerçek anlamda yeterü olabümesi ıçm 1 .Klınık bılim dallannda yapıla cak işlemleı m dayandıgı bıyolojık, fizyolojık, anatomık ılkelerle ilgili bügı; Jİ.Ağızdış hastalıklarının biyolojisı, molekuleı bıyolojık reaksiyonların ükeleri konusunda bılgı; 3.Uygun farmakolojık ve terapotık yaklaşımlar konusunda bılgı; 4Çapıaz infekfiiyon kontıolu konusunda bılgıye sahıp olması gerekmektedu. Bu. klınık bilım dallaıı ve dışhekırnliğüıc ozel temel tıp bilım dallarıran bırlikte çahşmasıyla sağ larııı. Orneğın günumuzde dış çunıgu içın koruyucu ve tedavı edıcı hekimlik hızmetı, çuıuknskının değeılendirmesıDışhekımliği temel tıp büırn dallan salt dışhekımlığı lisans eğitimi değıl lisans ustu eğıtımı (masteı, uzmanlık ve doktora eğıtımı) ıçın de yaşamsal önem taşımaktadır. Bu sayede dişhetamüğıne hizmet verecek laboratuvar uygulamaları, toplumsal verılerın eldesi, yenı koruyucu ve tedavı edıcı yontemler, malzeme, araç ve gereç gelıştirılmesı murnkun olabilır. Yurdumuzda dışhekımlığıne ozel temel tıp bıümlerı, yurt dışı üe eş zaınanlı olarak 1970'li yıllarda yapılanmaya başlamıştır. Bu yapılarırna turn dallarıyla Istanbul Univeısıtesı'nde ve eksıklerı olsa da Ankaıa Ütıiversitesı ve Marınaıa Ünıversıtesı'nde başlamışkerı 1980'deYOKyasasıyla yok saydmışür. YOK oncesuıde sekız ayrı kuısu (şimdıkı tanıma gore anabüım dalı) olan dışhekunlığı temel tıp bılımlerı, 1995'de tek bu anabilim dalı ıçınde toplanmıştıı. Yurdumuzda dışhekunlığı fakulteleri künik bılımler ve temel bilimler olarak ıkı bolumden oluşur. Temel Bılımler Bolumu, Dışhekımlığı Temel Tıp Bılımlerı Anabilim Dalı'nın bulunduğu Istanbul, Marmara ve Ankaıa Ünıversitelen Dıshekımlığı Fakultelerı dışında dığer dışhe kımlığı fakültelerınde boşturı dersler tıp fakultelerının desteğı üe verümektedır. Klinik dallar, kendi dallarına ozgu temel tıp bilimleri bügüennın eğıtimöğretimini kendi başlarma çozümleyebıleceklerıne ınanmaktadırlar Her şeyden once künıkçüerın laboratuvar çalışması yapabümeleri ıçm ek bir eğitime gereksınımlerı vardır. Bir de klınık ışlerırıı en az ındırmelen ya da hasta bakırııından sonrakı akşam saatlerinde laboratuvara gırmelerı gerekmektedir. Bazı klınıkçüer, kısa ya da uzun sureh yurtdışı eğıtunı ile temel tıp bilim dallarıyla ılgılı bilgi ve becerı edınebümekte; ancak yurda dondukten sonra laboratuvar çalışmalar uu surdurememektedırler. lşı salt laboratuvaı çalışması olan ve tanı donanımh laboratuvarlara sahıp dışhekımlığı temel tıp bılim dallarının varlığı bu açıdan çok onemlidir. Boylece bu olanaktan klınıkçıler de kolaylıkla yaraılanacaklar; çalışmalar kesıntıye uğıamayacak ve bır gelış me sağlanabılecektır. Gunumuzde gozardı edılmernesı gereken can alıcı bır başka nokta da molekuleı bıyolojı çağını yaşıyor ol mamızdır. Temel araştu malardakı üerlemeler oyle hızlı olmaktadır kı klrmkçüeı bıyomedıkal araştırma alanlaıuıdakı ozgulleşmenın altında ezilrnektedırler. Dışhekımlığı eğıummde moleknler bıyolojik araştırrna yontemlerı oğretılrrıelıdu. Piyasaya hizmet Gunumuzde dışhekımlığı fakultelerı, temel tıp bılim dalı laboratuvarlarıyla piyasaya da hizmet vermektedir. Orneğın Amerika'dakı dış hekimliğı fakulteleruıuı agız mıkıobıyolojisi laboratuvarlanna pe Akademik kariyer fakulteleı imiz künik donanımlarını tamamladıklaı ı ya da klinıklerını yenıledikJerınde eğitim soruııunu çoz duklerını; hatta çağdaşlaşüklarını düşunmektedırler. Ancak son gelışmeler doğrultusunda çağdaşlaşma, devrım nıteliğınde değışıklık geıektırmektedır. Bu ulkede dışhekımlığı mesleğının geleceğı duşunuluyorsa dişhekimligi fakultelerının dekanları, klinik dallarının akademısyenlerı ve Turk Dışhekımlığı Bırlığı, dişhekimliğine ozgu temel tıp bılını dallarının kurulması ıçuı kolları sıvamalıdırlar. Dışhekımlığı oğrencüen ve dışhekımleı i, dışhekimliğıne ozgu temel tıp bilim dallannda akademik karıyere ozendırümelıdır. Neden ozendirilrnelidiı? Aslında dışhekımlığı cerrahı ve restorasyon becensi gerektıren bıı meslektır; dışhekımlığı eğıtımınden sonra klınıkçı olurıuı. Bir temel tıp bilım dalını yam labo ratuvarı ya da toplum hekımliğını seçmenın, dışhekımlığı becerısıne yazık etmek anlamına geleceğı duşunulebılir .21. yuzyılda dışhekımının tek seçeneğı, klinıkçı olmak olmamalıdu. Yurdumuzda Ağız Mıkrobıyolojısi, Ağız Bıyokırnyası, Ağız Fızyolojisi, Ağız Anatomısı, Ağız HıstolojısıEmbnyolojısı, Ağız Farmakolojisı, Ağız Patolojısı ve Top lum Ağız Diş Sağlıgı bilım dallarının onu açılmalıdır. *Shanley DB:Dental Educalıon ın F,ıırope:Dentdl Fıoss Kft, 2001 Pıof Dı Cüven Kulekçi I U Dişhekimligi Fakultesı, Mıkıobi yolo]i Bılim Dalı Yetersiz eğitim Yurdumuzda dışhekımlığı temel tıp bılımleıiderslen, çoğunlukla laboratuvar olanaklarından yoksun olarak ya da yetersiz laboratuvaı donanımı ve personel sa yısıyla oğıetılmeye çalışılmaktadır. Bu derslerin tıp fakulteleıınin desteğı ıle venldığı dişhekimligi fakultelerı ıçm de aynı soıuıı soz konusudur. Ustelık lıp oğrencıleri yanında dışhekımlığı oğrencüerınm cğıtımı, ders saatleıi daha az olsa da ek bır yuk oluştuımaktadır. Dişhekimligi oğrencileri ıçın ders ıçerıkleıının tıp öğrencilerine gore daha hafıf ya da daha kısa olması da bu eğıtımın önemsenmemesi ne yol açmakiadır. Tıp fakultelerinın temel bilimler oğretım uyeleıi ve yardımcılaıının bılgı sahıbi olduklan ve hızmet verdıkleıi alan çok genıştır; dışhekimliğıne ozelleşmış bılgıden doğal olarak uzaktular. Tıp fakultelerının dişhekimligi fakultelerı temel tıp bilım dallanna katkısı, ancak dokme suyla değumen dondurecek kadardır. Bu nedenle kalıcı çözüm, dışhekımlığı fakulteleı ınin kararlılık ve sabırla kendı ozelleşmış temel tıp bilım dallarını kurmalarıdır ne goıe yapılrnaktadır. Dış çuı uğu riskırun değeılendırilmesı konseı vatıf dış tedavısi, pedodontı ya da oral dıagnoz gıbi klmıklerde ağız mıkrobıyolojısı, ağız bıyokımyası ve toplum ağız dış sağlıgı gıbı dışhekimliğıne ozel temel tıp bilım dallarınm uygulamalaıma yer verılmedıkçe salt bılgı duzeyinde kalmakta; yaşama geçemernektedır Yurdumuzda dişhekımlığı odaları. bu konuya sureklı dışhekımlığı eğıtımı ıçınde yer vererek fakultelerden çok daha fazla duyarlıiık gostermektedır. rıodontolojı uznıanlaıının gorıdeımış ol duğu teşekkur mektupları gonılmeye değerdir. Internetten OMTS.html (Oral Microbıology Tesüng Servıce, Temple Umversity School of Dentıstry) adresinden okuyabüırsınız Yurdumuzda ıse bu tıır gereksınımler, çoğunlukla tıp fakulteleri ya da yurt dışındaki dışhekımlığı fakulteleruıden sağlaranaya çalışılnıakta ya da yok sayümaktadır. Dışhekırrüiğınde çok buyuk zorluklarla gerçekleştırüen büımsel çalışmalardan elde edılen bıgüer ıse ne yazık ki gerek klınık gerek eğitim ıçın yaşama ge çırılmemektedır; sankı bu çalışmalar, salt unvan almak içın yapılmakta ve hatta bu nedenle kullanılmaması gerekmektedir (!). llgınç olan, bizım ıçın çozumun ne olması gerektiğı ya da boyle bilgileri neden bizım de uretmediğımızın sorgulanmamasıdır. Sonuçta uluslaı arası duzeyde oğretım uyelerımızın vaılığına karşın bilgi uretımıyle uluslaı arası duzeye eı işmiş bır fakulterıüz yoktur. Temel tıp bilim dallan Günumuzde kanıta dayalı dışhekımlığı uygulaması da gıttıkçe onem kazanmaktadır. Bunun ıçin de temel tıp bilimleri bılgılerınm dışhekimliğıne ozgu ögretılmesi geıeklidır. Ancak bu doğrul tuda yetişmiş bır dışhekımi, aı tık tanhe karışmış yaklaşımlaıdan kurtulabüır. Orneğın çıkma guçlugu olan uçuncu buyuk azı çekımınden sonra antibiyotık verümeyeceğini bılır. Eğitimin amacı Dişhekimligi egıtımının amacı haslaya zarar vermeyen, modeın, etküı ve günumuzde geçeıülığı kabul edılmış yonternlerle koruyucu ve tedavı edıcı hızmet veıebılcn dışhekinıleri yetiştirmektır. Avıupa Birlıgi'nce* biı oğroncinin klınık 861/12